Przeprowadzono dwa doświadczenia z roślinami pomidora i tytoniu. W pierwszym
doświadczeniu (rys. 1) zaszczepiono łodygę tytoniu na podkładce z korzenia pomidora,
w wyniku czego rozwinęły się normalne liście tytoniu, ale zupełnie pozbawione nikotyny.
W drugim doświadczeniu (rys. 2) zaszczepiono łodygę pomidora na korzeniach tytoniu
i zaobserwowano, że liście pomidora zawierały nikotynę.
Wyniki obu doświadczeń przedstawiono na rysunkach 1 i 2.
Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotyczący miejsca syntezy nikotyny.
W Polsce od 1955 roku szczepienia przeciwko gruźlicy (BCG) są obowiązkowe, a od 2006 roku szczepieniu podlegają noworodki już w pierwszej dobie życia.
Na diagramie przedstawiono zapadalność na gruźlicę w kilku województwach w Polsce w latach: 1999, 2003 i 2007, którą wyrażono liczbą zachorowań na 100 tys. ludności.
a)
Podaj brakujący opis pionowej osi wykresu słupkowego.
b)
Na podstawie powyższych danych przedstaw i uzasadnij swoją opinię dotyczącą skuteczności szczepień przeciwko gruźlicy w Polsce.
Przeprowadzono doświadczenie, do którego przygotowano dwa zestawy doświadczalne:
zestaw I – trzy świeżo odcięte liście kalarepy umieszczone w naczyniu z wodą
zestaw II – trzy świeżo odcięte liście kalarepy umieszczone w naczyniu z roztworem
cytokininy (kinetyny).
Oba zestawy umieszczono w ciemności. Po sześciu dniach stwierdzono, że liście kalarepy
umieszczone w naczyniu z wodą zżółkły a ich chloroplasty uległy degeneracji, natomiast
liście umieszczone w roztworze cytokininy zachowały żywozieloną barwę i normalnie
wykształcone chloroplasty.
Na podstawie przedstawionego opisu sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.
Przeprowadzono obserwacje, których celem było ustalenie rozmieszczenia receptorów dotyku
w różnych miejscach skóry człowieka. Do pobudzania receptorów dotyku posłużono się
cyrklem, którym dotykano skóry równocześnie dwoma jego ramionami. Moment, w którym
jednocześnie odczuwano dotyk obu ramion cyrkla oznaczał podrażnienie dwóch sąsiednich
receptorów, czyli pokazywał odległość między nimi.
Na poniższych rysunkach przedstawiono uśrednione wyniki obserwacji zebrane z kilku prób.
Zaznacz poprawny wniosek, który sformułowano na podstawie analizy wyników przeprowadzonych obserwacji.
Zagęszczenie receptorów dotykowych w skórze różnych części ciała człowieka jest wszędzie takie samo.,
Receptory dotykowe występują w różnych miejscach ciała człowieka i są równomiernie rozmieszczone na ich powierzchni.
Receptory dotykowe są nierównomiernie rozmieszczone w skórze człowieka w różnych częściach jego ciała, w jednych miejscach jest ich więcej niż w innych.
Im większa jest odległość między podrażnionymi punktami na skórze, tym więcej receptorów dotykowych znajduje się między nimi.
Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono
eksperyment dotyczący wpływu sposobu odżywiania się na rozwój choroby wieńcowej.
W eksperymencie wzięły udział osoby z zaawansowaną chorobą niedokrwienną serca.
Podzielono je na dwie grupy:
grupa I – stosowała dietę roślinną o bardzo niskiej zawartości tłuszczu
grupa II – stosowała dietę zalecaną przez lekarzy dla osób z chorobą wieńcową.
Po roku trwania eksperymentu okazało się, że stan zdrowia osób z drugiej grupy nie polepszył
się – miażdżyca postępowała. U 80% osób z pierwszej grupy, poziom cholesterolu wyraźnie
się obniżył i nastąpiło częściowe cofnięcie się zmian miażdżycowych. W roku 2010 ten
program leczenia chorych zyskał aprobatę amerykańskiego departamentu zdrowia i jest
refundowany, jako jedna z form leczenia pacjentów z niedokrwienną chorobą
serca – kandydatów do wszczepienia by-passów, oraz dla pacjentów po zawale serca.
a)
Podaj, która z opisanych grup chorych w tym eksperymencie to grupa kontrolna.
Wykonano doświadczenie, którego celem było zbadanie roli procesu transpiracji
w transporcie wody u roślin. W słoju z wodą umieszczono kilka liści selera naciowego.
Na powierzchnię wody naniesiono cienką warstwę oleju i zaznaczono poziom wody. Słój
umieszczono w ciepłym pomieszczeniu. Po trzech godzinach zaobserwowano, że poziom
wody w słoju obniżył się, co zilustrowano na poniższym rysunku.
a)
Sformułuj hipotezę badawczą potwierdzoną wynikiem doświadczenia.
b)
Wyjaśnij znaczenie warstwy oleju na powierzchni wody w tym doświadczeniu.
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem miało być sprawdzenie, czy podczas
kiełkowania zachodzą w nasionach procesy metaboliczne. Termos napełniono kiełkującymi
nasionami (ziarnami) pszenicy i szczelnie zamknięto korkiem. W korku umieszczono
termometr w sposób umożliwiający odczyt temperatury. Pomiary temperatury rejestrowano
co 3 godziny w ciągu 24 godzin trwania doświadczenia. Stwierdzono stopniowy wzrost
temperatury w próbie badawczej.
a)
Podaj, jak powinna wyglądać próba kontrolna do tego doświadczenia.
W naturze dwa gatunki pałki – wąskolistna i szerokolistna – różnią się miejscem
występowania w zbiornikach wodnych. Pałka wąskolistna rośnie zawsze w głębszej wodzie
niż pałka szerokolistna. Przeprowadzono eksperyment, który wykazał, że pałka szerokolistna
posadzona osobno nie rośnie w wodzie głębokiej. Natomiast pałka wąskolistna posadzona
osobno rośnie dobrze zarówno w wodzie płytkiej, jak i głębokiej. Na podstawie: http:/www.wsipnet.pl/serwisy/prnaucz/gbxxir.pdf/
Na podstawie powyższych informacji sformułuj wniosek dotyczący wpływu konkurencji międzygatunkowej na niszę ekologiczną pałki wąskolistnej.
Na rysunkach przedstawiono dwa zestawy doświadczalne, które przygotowali uczniowie
w celu zbadania zjawiska osmozy. Dwa lejki napełnili 50% roztworem glukozy i szczelnie
zamknęli celofanem. Dwie zlewki wypełnili zimną wodą. Do drugiej zlewki dodali dwie łyżki
mąki ziemniaczanej (skrobi) i zawartość intensywne wymieszali. W zlewkach umieścili lejki
z roztworem glukozy, zaznaczając poziom cieczy w rurkach. Po kilku minutach
zaobserwowali, że w obydwu zestawach doświadczalnych poziom roztworu glukozy
w rurkach lejków podnosił się w podobnym tempie.
a)
Sformułuj problem badawczy do przeprowadzonego doświadczenia.
b)
Na podstawie wyniku doświadczenia wyjaśnij, dlaczego rośliny magazynują skrobię, a nie glukozę.
