Zadania maturalne z biologii

1281

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 2. (2 pkt)

Tkanki zwierzęce Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W warstwie twórczej naskórka dochodzi najpierw do intensywnej produkcji komórek, w których następnie powoli odkłada się białko, bardzo odporne na działanie różnych czynników. Wypełnia ono komórki, które tworzą zrogowaciałą warstwę naskórka.

a)	Zaznacz nazwę białka opisanego w tekście.

kolagen
keratyna
elastyna
kreatyna

b)	Przedstaw, w jaki sposób z żywych komórek warstwy twórczej naskórka powstają martwe komórki jego wierzchniej warstwy.

1282

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 3. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Płynność błony to zdolność lipidów i białek błonowych do przemieszczania się w obrębie płaszczyzny dwuwarstwy. Stopień płynności jest czynnikiem istotnym dla funkcji błony i musi być utrzymany w określonych granicach. Na schemacie przedstawiono model budowy błony komórkowej komórki zwierzęcej.

a)	Określ, którą cyfrą (1 czy 2) oznaczono na schemacie zewnętrzną przestrzeń komórki. Odpowiedź uzasadnij.

b)	Podaj, który ze związków chemicznych budujących błonę komórkową, poza obecnymi w fosfolipidach kwasami tłuszczowymi, powoduje zmniejszenie jej płynności.

1283

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 3. (2 pkt)

Skład organizmów Podaj/wymień

Na rysunkach przedstawiono budowę dwóch różnych nukleotydów występujących powszechnie w komórkach organizmów.

Określ funkcję, jaką pełni każdy z przedstawionych nukleotydów w organizmach żywych.

Rys. I

Rys. II

1284

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Tkanki zwierzęce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W organizmie człowieka występują trzy rodzaje tkanki mięśniowej: gładka, poprzecznie prążkowana szkieletowa oraz poprzecznie prążkowana mięśnia sercowego.

Podkreśl nazwy tych narządów, które są zbudowane głównie z tkanki mięśniowej gładkiej.

macica, mięsień trójgłowy, pęcherz moczowy, przepona, serce, żołądek

1285

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Nieprawidłowe odżywianie się człowieka, zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym, uznane zostało za czynnik ryzyka wielu chorób.

Zaznacz w tabeli wiersz, w którym prawidłowo zestawiono skutki zdrowotne wywołane zbyt niską zawartością wapnia i żelaza w organizmie człowieka.

	Wapń	Żelazo
A	kamienie żółciowe	spadek odporności
B	krzywica kości	nadciśnienie tętnicze
C	nadciśnienie tętnicze	marskość wątroby
D	osteoporoza	niedokrwistość

1286

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj/wymień Pozostałe

W otoczce jądrowej obecne są pory, jakich nie mają błony innych organelli komórkowych. Przez te niewielkie otwory transportowane są różnego rodzaju substancje z jądra komórkowego do cytoplazmy i z cytoplazmy do jądra. Liczba porów w otoczce jądrowej jest różna w różnych rodzajach komórek i zależy od ich aktywności metabolicznej.

a)	Podaj po jednym przykładzie substancji, które przenikają

z jądra komórkowego do cytoplazmy

z cytoplazmy do jądra komórkowego

b)	Wykaż związek pomiędzy aktywnością metaboliczną komórki a zwiększoną liczbą porów w otoczce jej jądra.

1287

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (3 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Bakteriofagi to specyficzne wirusy atakujące bakterie.
Na rysunku A przedstawiono strukturę bakteriofaga T2, natomiast na rysunku B przedstawiono pierwszy etap infekcji komórki bakterii przez tego bakteriofaga.

a)	Określ rolę kapsydu główki bakteriofaga i podaj nazwę związku chemicznego, z którego jest on zbudowany.

b)	Na podstawie rysunku opisz pierwszy etap infekcji komórki bakterii przez bakteriofaga T2, uwzględniając udział poszczególnych elementów jego budowy.

c)	Przedstaw, w jaki sposób wytwarzane są nowe elementy składowe wirusa w komórkach bakterii.

1288

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (3 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień

W budowie kręgosłupa człowieka wyróżnia się pięć odcinków zbudowanych z kręgów, które są ze sobą połączone za pomocą mięśni i więzadeł.

a)	Uporządkuj wymienione w tabeli odcinki kręgosłupa w kolejności ich występowania. Wpisz odpowiednio numery 2–5.

Nazwa odcinka kręgosłupa	Numer
piersiowy
guziczny
szyjny	1
krzyżowy
lędźwiowy

b)	Wymień dwie funkcje, które pełni kręgosłup w organizmie człowieka.

1289

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono dzienne normy wybranych witamin zalecane dla kobiet i mężczyzn w wieku 19–60 lat oraz powyżej 60 lat, wyrażone w miligramach na osobę.

Witamina	Zalecana dzienna norma witamin [mg/osobę]
Witamina	kobiety 19-60 lat	mężczyźni 19-60 lat	kobiety powyżej 60 lat	mężczyźni powyżej 60 lat
C	70	70	60	70
B₁	1,9	2,0	1,4	1,5
B₂	1,8	2,6	2,0	2,2
B₆	2,0	2,4	2,2	2,4
E	9-10	10	10	10

Źródło: A. Ziemba, Witaminomania, Wiedza i Życie, nr 1/2000.

a)	Narysuj diagram słupkowy porównujący zalecane dzienne normy trzech witamin z grupy B u kobiet w przedziale wieku 19–60 lat i w wieku powyżej 60 lat.

b)	Podaj przykład czynnika, innego niż wiek lub płeć, od którego zależy zapotrzebowanie człowieka na witaminy. Odpowiedź uzasadnij.

1290

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Metody badawcze i doświadczenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Uczniowie przygotowali pokaz ilustrujący zjawisko osmozy. Trzy woreczki (A, B, C) z tworzywa o własnościach błony półprzepuszczalnej, stanowiące modele komórek, wypełnili roztworami glukozy o stężeniach 1%, 5% oraz 10%. Szczelnie zamknięte woreczki umieścili w zlewce z 5% roztworem glukozy.
Zestaw do tego pokazu przedstawiono na rysunku.

W odpowiednie miejsca tabeli wpisz określenia opisujące warunki, przebieg pokazu oraz obserwacje.

Komórka \ Cecha	Roztwór w którym znajduje się komórka	Kierunek przepływu wody	Objętość komórki
A	hipertoniczny
B		do komórki i z komórki
C			zwiększy się