Na rysunkach przedstawiono dwa zestawy doświadczalne, które przygotowali uczniowie
w celu zbadania zjawiska osmozy. Dwa lejki napełnili 50% roztworem glukozy i szczelnie
zamknęli celofanem. Dwie zlewki wypełnili zimną wodą. Do drugiej zlewki dodali dwie łyżki
mąki ziemniaczanej (skrobi) i zawartość intensywne wymieszali. W zlewkach umieścili lejki
z roztworem glukozy, zaznaczając poziom cieczy w rurkach. Po kilku minutach
zaobserwowali, że w obydwu zestawach doświadczalnych poziom roztworu glukozy
w rurkach lejków podnosił się w podobnym tempie.
a)
Sformułuj problem badawczy do przeprowadzonego doświadczenia.
b)
Na podstawie wyniku doświadczenia wyjaśnij, dlaczego rośliny magazynują skrobię, a nie glukozę.
W mięśniach człowieka wyróżniamy włókna mięśniowe typu I i typu II. Włókna mięśniowe
typu I kurczą się wolno, ale mogą pracować nieprzerwanie przez długi czas i nie ulegają
zmęczeniu. Włókna mięśniowe typu II są zdolne do szybkich i silnych skurczów, ale skurcze
te są krótkotrwałe i mięśnie szybko ulegają zmęczeniu. Zawartość włókien obu typów
w mięśniach człowieka jest różna i zależy od rodzaju jego aktywności fizycznej.
W tabeli przedstawiono procentową zawartość włókien mięśniowych typu I oraz typu II
w mięśniu pośladkowym ludzi o różnej aktywności fizycznej.
Ludzie o różnej aktywności fizycznej
Zawartość włókien mięśniowych
A (%)
B (%)
Człowiek przeciętnie wysportowany
53
47
Sprinter
24
76
Średniodystansowiec
62
38
Długodystansowiec (maratończyk)
79
21
Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, pod red. M. Maćkowiak, A. Michalak, PWN, Warszawa 2008
Podaj, którą literą (A czy B) oznaczono kolumnę tabeli ilustrującą zawartość włókien typu I w mięśniu pośladkowym. Uzasadnij wybór.
Pozostawione na powietrzu ziemniaki, pokrojone do przygotowania frytek ciemnieją.
Uczniowie postanowili zbadać, w jaki sposób przechowywać ziemniaki przygotowane
na frytki. W tym celu przygotowali trzy zestawy doświadczalne – zlewki, w których umieścili
po 10 pasków ziemniaków:
zestaw I – zlewka z ziemniakami pozostawiona na powietrzu
zestaw II – zlewka z ziemniakami zalanymi wodą wodociągową
zestaw III – zlewka z ziemniakami zalanymi rozcieńczonym roztworem kwasu cytrynowego.
Przygotowane zestawy pozostawili na godzinę w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej.
a)
Podaj, który zestaw doświadczalny był próbą kontrolną.
b)
Podaj, w jaki sposób uczniowie mogą ustalić wynik doświadczenia.
Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących metabolizmu. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
P/F
1.
W procesach anabolicznych produkty reakcji są związkami bardziej złożonymi niż substraty.
2.
Energia uwalniana w procesach anabolicznych jest wykorzystywana do syntezy związków budulcowych.
3.
Katabolizm to reakcje syntezy związków złożonych z substancji prostych, wymagające dostarczenia energii.
Poniżej opisano procesy zachodzące w komórkach szparkowych.
W wyniku aktywnego transportu w komórkach szparkowych gromadzi się dużo jonów
potasowych (K+). Wskutek rozkładu skrobi i przekształcania się glukozy w komórkach tych
gromadzą się również ujemnie naładowane jony jabłczanowe. Wzrost stężenia obu
wymienionych jonów powoduje obniżenie potencjału osmotycznego wody w komórkach
szparkowych w porównaniu z komórkami sąsiednimi.
Wykreśl z poniższego zdania niewłaściwe określenia spośród wyróżnionych kursywą, tak aby zdanie to stanowiło poprawne dokończenie powyższego tekstu.
W wyniku opisanych procesów woda wnika do/wycieka z komórek szparkowych, co wpływa na zmniejszenie/zwiększenie turgoru komórki, a w konsekwencji otwieranie/zamykanie się
szparek.
