W poniższej tabeli przedstawiono wartości temperatury wrzenia (pod ciśnieniem 1013 hPa)
sześciu alkanów i ich halogenków alkilowych. W cząsteczkach halogenków halogen
połączony jest ze skrajnym atomem węgla.
Na podstawie: D.R. Lide, Handbook of Chemistry and Physics, Edition 1999-2000.
Spośród wymienionych w tabeli nazw i wzorów substancji wybierz i podaj nazwy
alkanów, które w temperaturze 25 °C i pod ciśnieniem 1013 hPa są cieczami, oraz
wzory halogenków alkilowych, które w tych warunkach są gazami.
Aldehyd ten występuje w przyrodzie w konfiguracji trans.
W celu zbadania właściwości aldehydu cynamonowego wykonano eksperyment, którego
przebieg zilustrowano na rysunku.
Porównaj przebieg reakcji w obu probówkach. Dokończ poniższe zdania – wybierz
i podkreśl właściwe opisy spostrzeżeń spośród podanych w nawiasach.
Po dodaniu odczynnika do probówki I zaobserwowano, że roztwór bromu (uległ odbarwieniu / zabarwił się na fioletowo / nie zmienił zabarwienia).
W probówce II w wyniku ogrzewania zawiesiny wodorotlenku miedzi(II) z aldehydem cynamonowym powstał (szafirowy roztwór / ceglasty osad / różowy roztwór).
Przeanalizuj poniższe schematy trzech reakcji chemicznych i wpisz brakujące wzory
oraz uzupełnij współczynniki stechiometryczne. Związki organiczne przedstaw
za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych).
Strukturę alkenu można określić, jeśli zna się liczbę i układ atomów węgla w cząsteczkach
aldehydów i ketonów (związki łatwe do identyfikacji) otrzymanych w wyniku ozonolizy
alkenu. Ozonoliza alkenu jest procesem polegającym na rozszczepieniu (całkowitym
rozerwaniu) podwójnego wiązania węgiel – węgiel w cząsteczce alkenu za pomocą ozonu.
Proces jest dwuetapowy: pierwszy etap polega na addycji ozonu do wiązania podwójnego
z wytworzeniem ozonku, a drugi – na hydrolizie ozonku. Proces hydrolizy prowadzi się przy
udziale pyłu cynkowego jako czynnika redukującego, który zapobiega tworzeniu nadtlenku
wodoru mogącego reagować z powstałymi aldehydami i ketonami. W zależności od budowy
alkenu produktami ozonolizy mogą być wyłącznie aldehydy lub wyłącznie ketony, lub
aldehydy i ketony.
Proces przebiega zgodnie z uproszczonym schematem:
Na podstawie: R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, Warszawa 1998.
Podaj wzory półstrukturalne (grupowe) i nazwy systematyczne produktów ozonolizy
alkenu o nazwie 4-metylohept-3-en.
Przygotowano dwa wodne roztwory kwasu metanowego (mrówkowego) o temperaturze
t = 20°C: roztwór pierwszy o pH = 1,9 i roztwór drugi o nieznanym pH. Stopień dysocjacji
kwasu w roztworze pierwszym jest równy 1,33%, a w roztworze drugim wynosi 4,15%.
Na podstawie: Z. Dobkowska, K. Pazdro, Szkolny poradnik chemiczny, Warszawa 1990.
Oblicz pH roztworu, w którym stopień dysocjacji kwasu metanowego jest równy 4,15%.
Wynik końcowy zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku. Oceń, czy wyższa
wartość stopnia dysocjacji kwasu w roztworze oznacza, że roztwór ten ma bardziej
kwasowy odczyn.
Glukoza jest syntetyzowana przez rośliny zielone podczas procesu fotosyntezy, w którym
światło słoneczne dostarcza energię niezbędną do wytworzenia tego monosacharydu. Wiele
cząsteczek glukozy łączy się następnie wiązaniami chemicznymi, w wyniku czego tworzy
materiał budulcowy lub zapasowy rośliny.
6CO2 + 6H2O światło słoneczne 6O2 +
C6H12O6
glukoza
celuloza, skrobia
Organizm ludzki nie wytwarza enzymów koniecznych do trawienia celulozy, więc dla człowieka źródłem węglowodanów jest skrobia. Jest ona trawiona w ustach i żołądku przez
enzymy glikozydazy, w których obecności rozkłada się na glukozę.
Na podstawie: John McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000.
Określ, czy reakcja fotosyntezy jest endoenergetyczna, czy – egzoenergetyczna.
Na poniższym schemacie przedstawiono ciąg przemian, których surowcem wyjściowym jest
wapno palone. Związki organiczne umownie oznaczono na schemacie literami A–F.
31.1. (0-1)
Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równanie reakcji
związku D ze związkiem E oraz podaj nazwę związku F.
Równanie reakcji:
Nazwa związku F:
31.2. (0-1)
Napisz, jakie dwie funkcje pełni stężony kwas siarkowy(VI) w powyższej reakcji
powstawania związku F.
