1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Genetyka

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (3 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

U człowieka występowanie grup krwi układu AB0 uwarunkowane jest przez gen I, który ma trzy allele (IA, IB, i). Warunkują one występowanie czterech grup krwi: A, B, AB i 0.

a)Podaj wszystkie możliwe genotypy homozygotyczne i wszystkie możliwe genotypy heterozygotyczne warunkujące występowanie grup krwi człowieka.

Homozygoty

Heterozygoty

b)Podaj wszystkie możliwe grupy krwi dzieci, których rodzice mają grupę krwi B.

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Genetyka - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono średnie proporcje genów wspólnych dla osób spokrewnionych ze sobą w różnym stopniu.

Stopień pokrewieństwa Przykłady Proporcje wspólnych genów
I Rodzice w stosunku do dzieci. Rodzeństwo w stosunku do siebie (z wyjątkiem bliźniąt jednojajowych). 1/2
II Dziadkowie w stosunku do wnuków. 1/4
III Kuzynowie pierwszego stopnia. 1/8
Źródło: G. Drewa, T. Ferenc, Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy, Urban & Partner, Wrocław 2003

Na podstawie powyższej tabeli podaj stopień pokrewieństwa dawcy i biorcy, który daje największą szansę przyjęcia przeszczepu. Uzasadnij swój wybór.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (1 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Wyhodowano transgeniczne świnie z ludzkim genem kodującym enzym, który modyfikuje łańcuchy cukrowe glikoprotein znajdujących się w błonach komórkowych. Tym samym enzym ten upodobnia glikoproteiny komórek świni do glikoprotein znajdujących się na powierzchni komórek ludzkich narządów – antygenów układu zgodności tkankowej człowieka. Naukowcy potrafią też usunąć z genomu świni geny, które warunkują powstawanie glikoprotein charakterystycznych dla błon komórkowych komórek świni.

Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, pod red. M. Maćkowiak, A. Michalak, PWN, Warszawa 2008

Podaj, jakie znaczenie w transplantacji narządów człowieka mogą mieć opisane badania.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (1 pkt)

Mutacje Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Czynniki powodujące wzrost częstości mutacji nazywamy czynnikami mutagennymi. Należą do nich czynniki fizyczne oraz bardzo dużo związków chemicznych, które ogólnie nazywamy mutagennymi czynnikami chemicznymi.

Spośród wymienionych związków chemicznych zaznacz ten, który może mieć dla człowieka działanie mutagenne.

  1. Kwas azotowy(III)
  2. Metanol
  3. Kwas octowy
  4. Tryptofan

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Mutacje Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

W kariotypie osób chorych na przewlekłą białaczkę szpikową często obserwuje się tak zwany chromosom Filadelfia. Jest to zmieniony chromosom 22, który zawiera fragment pochodzący z chromosomu 9, natomiast na chromosomie 9 jest fragment pochodzący z chromosomu 22.

a)Określ typ opisanej mutacji, zaznaczając poniżej właściwą odpowiedź.

Jest to mutacja

  1. genowa.
  2. chromosomowa dotycząca liczby chromosomów.
  3. chromosomowa dotycząca struktury chromosomów.
b)Podaj nazwę tej mutacji.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Hemofilia jest chorobą genetyczną, na którą najczęściej chorują mężczyźni, natomiast kobiety są głównie nosicielkami allelu warunkującego wystąpienie tej choroby. Hemofilia jest chorobą dziedziczną, sprzężoną z płcią.

a)Wyjaśnij, co oznacza stwierdzenie, że hemofilia jest sprzężona z płcią.
b)Na podstawie podanego opisu i własnej wiedzy podaj, czy allel warunkujący hemofilię jest recesywny, czy dominujący. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (3 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Osoby dotknięte pewną chorobą genetyczną wykazują ogromną wrażliwość na oparzenia słoneczne. Cechuje je również wysokie ryzyko wystąpienia raka skóry. Wśród trojga dzieci pewnego małżeństwa znajduje się dziewczynka dotknięta tą chorobą. Rodzice i pozostałe rodzeństwo nie wykazują objawów choroby.

a)Zaznacz właściwe dokończenie zdania (A lub B).

Choroba ta jest warunkowana przez allel autosomalny

  1. recesywny.
  2. dominujący.
b)Zapisz genotyp dziewczynki dotkniętej tą chorobą i genotypy jej rodziców.

Genotyp dziewczynki
Genotyp matki
Genotyp ojca

c)Zaznacz, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia w tej rodzinie następnego dziecka dotkniętego opisaną chorobą.
  1. 25%
  2. 50%
  3. 75%
  4. 100%

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (3 pkt)

Dziedziczenie Pozostałe

Typ nasady płatka usznego u człowieka dziedziczy się zgodnie z I prawem Mendla. Za tę cechę odpowiada jeden gen autosomalny. Jego dominujący allel (A) warunkuje płatek wolny, natomiast allel recesywny (a) płatek przyrośnięty. Rodzice posiadający wolne płatki uszne mają dziecko, którego płatki uszne są przyrośnięte.

a)Zapisz genotypy rodziców i dziecka, stosując dla oznaczenia alleli warunkujących typ nasady płatka usznego symbole podane w tekście.

Genotyp matki
Genotyp ojca
Genotyp dziecka

b)Zapisz krzyżówkę genetyczną ilustrującą dziedziczenie tej cechy i oblicz, jakie jest prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tej pary będzie miało wolne płatki uszne.
Krzyżówka

Prawdopodobieństwo

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Dziedziczenie Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Mukowiscydoza jest jedną z najczęściej występujących chorób genetycznych u ludzi. Jej przyczyną jest mutacja genu CFTR zlokalizowanego na 7 chromosomie, która powoduje, że organizm chorej osoby wydziela nadmiernie gęsty śluz. Co dwudziesta piąta osoba jest nosicielem nieprawidłowego allelu genu CFTR, jednakże większość ludzi nie ma o tym pojęcia, ponieważ nosicielstwo nie daje żadnych objawów.

a)Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.

Z powyższego tekstu wynika, że mukowiscydoza jest chorobą

  1. autosomalną recesywną.
  2. autosomalną dominującą.
  3. sprzężoną z płcią dominującą.
  4. sprzężoną z płcią recesywną.
b)Wyjaśnij, dlaczego wszystkie noworodki powinny być objęte testami na mukowiscydozę.

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Mutacje Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Zmiany genetyczne całego odcinka lub kilku chromosomów to mutacje chromosomowe. Są to:

  • delecja – utrata fragmentu chromosomu
  • duplikacja – zwielokrotnienie pewnego fragmentu chromosomu
  • inwersja – odwrócenie odcinka chromosomu o 180°
  • translokacja – przeniesienie fragmentu chromosomu na inny chromosom niehomologiczny.

Na schemacie I przedstawiono prawidłowy chromosom, a na schematach II i III chromosomy po mutacji. Literami a, b, c, d, e oznaczono odcinki chromosomów.

Mutacja - schemat

Na podstawie informacji z tekstu zaznacz nazwę rodzaju mutacji przedstawionej na schemacie II i III.

  1. Delecja
  2. Duplikacja
  3. Inwersja
  4. Translokacja

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30. (1 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Aby uzyskać czysty czynnik VIII krzepliwości krwi, wykorzystano proces odwrotnej transkrypcji, w wyniku którego na matrycy eukariotycznego mRNA otrzymano tzw. cDNA. Uzyskany produkt (cDNA) jest pozbawiony intronów i innych sekwencji towarzyszących. Za pomocą wektorów wprowadza się go do komórek bakterii, gdzie następuje jego ekspresja.

Wyjaśnij, dlaczego gen kodujący białko organizmu eukariotycznego musi być wprowadzony do komórek bakterii w postaci cDNA.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 29. (2 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Owca Dolly była pierwszym sklonowanym ssakiem. Sklonowano ją, przenosząc jądro komórkowe z komórki nabłonkowej gruczołu mlekowego owcy rasy fińskiej do pozbawionego jądra oocytu owcy rasy szkockiej. Podział oocytu stymulowano impulsem elektrycznym, a powstały zarodek przeniesiono do macicy matki zastępczej, którą była owca rasy szkockiej. Matka zastępcza urodziła owcę rasy fińskiej – Dolly.

Uzasadnij, że Dolly i jej genetyczna matka miały ten sam genom jądrowy, a różniły się genomem mitochondrialnym.

Genom jądrowy

Genom mitochondrialny

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

W potomstwie rodziców pewnego gatunku zwierząt otrzymano zróżnicowanie fenotypów, ze względu na dwie cechy budowy morfologicznej, w stosunku 9 : 3 : 3 : 1.

a)Uzupełnij poniższe zdanie.

Rodzice opisanego potomstwa byli

  1. homozygotami dominującymi.
  2. homozygotami recesywnymi.
  3. heterozygotami jednolitymi fenotypowo.
  4. heterozygotami różnymi fenotypowo.
b)Podaj przykład zapisu genotypów rodziców.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Sierść psów rasy labrador może być czarna, brązowa lub żółta. Czarny kolor sierści warunkowany jest przez allel B, kolor brązowy przez allel b. Ujawnienie się barwy sierści jest możliwe tylko w obecności allelu E, który nie odpowiada za syntezę barwnika, a jedynie za jego pojawienie się we włosach psa. Jeżeli pies jest homozygotą ee, to barwa jego sierści jest zawsze żółta.

Ustal, jaką barwę sierści będzie miało potomstwo labradora brązowego, homozygotycznego pod względem obydwu par genów z labradorką żółtą, homozygotą pod względem genu dla barwy czarnej.

a)Zapisz genotypy rodziców (P).

Genotyp matki
Genotyp ojca

b)Zapisz genotyp potomstwa (F1) i określ jego fenotyp.

Genotyp potomstwa (F1)
Fenotyp potomstwa (F1)

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (2 pkt)

Dziedziczenie Tkanki zwierzęce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Allele odpowiedzialne za pojawienie się wielu chorób genetycznych powstają najczęściej wskutek mutacji genowych. Większość tych alleli znajduje się w chromosomach jądrowych i dziedziczą się one zgodnie z prawami Mendla. Niektóre choroby genetyczne są spowodowane przez mutacje w genach mitochondrialnych. Mutacje w DNA mitochondriów komórkowych mogą upośledzać wydolność energetyczną mitochondriów, a w efekcie funkcjonowanie komórek i tkanek.

a)Zaznacz poniżej poprawną odpowiedź dotyczącą dziedziczenia chorób spowodowanych mutacjami w genach mitochondrialnych.

A. Są dziedziczone po obydwojgu rodzicach.
B. Są dziedziczone po matce.
C. Są dziedziczone po ojcu.

b)Spośród wymienionych niżej przykładów tkanek podkreśl dwie, w których skutki mutacji w DNA mitochondrialnym ujawnią się najsilniej.

nabłonkowa
kostna
chrzęstna
mięśniowa
nerwowa
tłuszczowa

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 37. (2 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Metody badawcze i doświadczenia Podaj/wymień

Jedną z podstawowych metod stosowanych obecnie w badaniach molekularnych i inżynierii genetycznej jest PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy). Jest to reakcja umożliwiająca powielenie (amplifikację) w krótkim czasie fragmentu genomowego DNA w miliardach kopii. Metoda ta pozwala na analizę bardzo małych, wręcz śladowych ilości DNA.

Podaj dwa przykłady praktycznego zastosowania PCR.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Układ immunologiczny Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Terapię genową można stosować jako metodę leczenia chorych na nowotwory. W zwalczaniu czerniaka próbuje się wykorzystać następującą metodę: przygotowuje się genetycznie zmienione komórki nowotworu pacjenta, a następnie wprowadza się je do jego organizmu.

a)Wyjaśnij, dlaczego opisaną metodę można nazwać „szczepionką przeciwnowotworową”.
b)Określ, czy taka „szczepionka przeciwnowotworowa” przygotowana dla konkretnego pacjenta będzie skuteczna w terapii innego pacjenta. Odpowiedź uzasadnij.

Strony