Zadania maturalne z biologii

451

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (1 pkt)

Narząd ten jest gruczołem produkującym soki trawienne i wydzielającym je do dwunastnicy. Wydziela też do krwi hormony wytwarzane przez odmienne komórki, zgrupowane w niewielkich skupiskach zwanych „wyspami”.

Podaj nazwę jednego z hormonów produkowanych przez opisany gruczoł oraz określ funkcję tego hormonu w organizmie człowieka.

Nazwa hormonu
Funkcja

452

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ powłokowy Podaj/wymień

Informacje do zadania 9. i 10.

Oddawanie ciepła przez organizm chroni go przed przegrzaniem, ale jeśli nie ma odpowiedniej ochrony, może być przyczyną hipotermii.
W tabeli przedstawiono udział różnych sposobów oddawania ciepła przez organizm dorosłego człowieka w temperaturze 20 °C.

Drogi oddawania ciepła	Utrata ciepła w %
Parowanie potu	19
Promieniowanie z powierzchni ciała	46
Przewodnictwo i konwekcja	19
Z powietrzem wydychanym z płuc	16

Na podstawie: A. Jerzmanowski, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1992.

Wymień dwa czynniki środowiska, które wpływają na ilość potu wydzielanego przez organizm człowieka podczas gorącego, słonecznego dnia.

453

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Protisty Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono cykl życiowy organizmu zaliczanego do królestwa Protistów.

a)	Zaznacz dwa zdania będące prawidłową interpretacją powyższego schematu.

W przedstawionym cyklu mejoza bezpośrednio poprzedza wytworzenie gamet.
Schemat przedstawia koniugację dwóch osobników troficznych.
Osobniki powstałe z podziału zygoty są diploidalne.
Postać troficzna tego organizmu jest haploidalna.
Osobniki troficzne mogą pełnić rolę gamet.

b)	Określ rolę, jaką pełnią podziały mitotyczne w przedstawionym cyklu życiowym.

454

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Komórki okładzinowe ścian żołądka wydzielają kwas solny (HCl), który obniża pH wypełniającej go treści pokarmowej do wartości pH ok. 2.

Wymień dwie funkcje, jakie pełni środowisko silnie kwasowe w żołądku.

455

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 16. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Jedna z reguł żywieniowego dekalogu człowieka zaleca: „Co najmniej trzy razy dziennie jedz warzywa i owoce, głównie świeże, mrożone lub suszone”.

Przedstaw dwa różne argumenty uzasadniające korzystny wpływ stosowania tej reguły na zdrowie człowieka.

456

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (3 pkt)

Tkanki roślinne Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment budowy anatomicznej korzenia.

a)	Podaj nazwy oraz funkcje tkanek oznaczonych na rysunku literami A i B.

	Nazwa tkanki	Funkcja tkanki
A
B

b)	Spośród cech budowy korzenia widocznych na rysunku podaj jedną, która świadczy o tym, że zilustrowano na nim budowę pierwotną tego organu.

457

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Układ hormonalny Podaj/wymień

Poziom glukozy we krwi regulowany jest przez insulinę i glukagon. Przeprowadzono badanie stężenia insuliny i glukagonu we krwi zdrowych osób. Obserwacje rozpoczęto na godzinę przed spożyciem posiłku bogatego w węglowodany i prowadzono w ciągu czterech godzin po jego spożyciu. Wyniki badania przedstawiono na wykresie.

a)	Na podstawie wykresu określ, jak podczas drugiej godziny pomiaru zmieniało się stężenie:

insuliny
glukagonu

b)	Podaj nazwę narządu, który wydziela insulinę i glukagon.

458

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień

Informacje do rozwiązania zadania 18. i 19.

Krzywizny kręgosłupa człowieka (lordozy i kifozy) kształtują się stopniowo w rozwoju pozazarodkowym, począwszy od czwartego miesiąca życia. Na rysunkach A i B przedstawiono kręgosłup noworodka (A) oraz kręgosłup człowieka dorosłego (B). Cyframi I–IV oznaczono kolejne odcinki kręgosłupa z wyłączeniem odcinka ogonowego.

Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości przedstawionych kręgosłupów.

Kręgosłup noworodka i człowieka dorosłego

Na podstawie analizy rysunków porównaj budowę kręgosłupa noworodka z budową kręgosłupa człowieka dorosłego. Podaj jedno podobieństwo i jedną różnicę.

Podobieństwo
Różnica

459

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 20. (2 pkt)

Choroby człowieka Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj/wymień

W siatkówce oka człowieka występują dwa rodzaje komórek receptorowych tzw. fotoreceptorów.

a)	Podaj nazwy obu rodzajów komórek receptorowych siatkówki.

b)	Określ, na czym polega choroba zwana ślepotą zmierzchową (kurzą ślepotą), i podaj najczęstszą przyczynę jej powstania, wynikającą z błędów żywieniowych.

460

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj/wymień

Narząd równowagi zlokalizowany jest w uchu i odpowiada za odczuwanie oraz utrzymanie równowagi ciała.

Podaj nazwę części ucha i elementu jego budowy, w którym zlokalizowany jest narząd równowagi.

Część ucha
Element budowy ucha