Zadania maturalne z biologii

471

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (1 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień

Jedną ze swoistych cech człowieka jest szeroka i krótka miednica, która stanowi przystosowanie układu ruchu do poruszania się na dwóch kończynach w postawie wyprostowanej.

Podaj inną niż wymieniona w tekście, swoistą cechę budowy szkieletu człowieka, która odróżnia go od innych naczelnych, i związana jest bezpośrednio z dwunożnym chodem.

472

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 6. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj/wymień

Wakuola komórek roślinnych to struktura otoczona błoną cytoplazmatyczną – tonoplastem, wypełniona sokiem komórkowym. W skład soku komórkowego wchodzą: woda, jony oraz rozpuszczalne i nierozpuszczalne związki mineralne i organiczne. Stwierdzono też obecność w nim różnych enzymów hydrolitycznych, np. peptydaz, glikozydaz.

Na podstawie tekstu podaj dwie funkcje wakuoli.

473

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 7. (3 pkt)

Układ krążenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Podaj/wymień

Tętno (puls) odpowiada częstotliwości skurczów serca. Obserwacja tętna jest ważna w ocenie funkcjonowania układu krążenia.

a)	Podaj, w którym miejscu ciała, i w jaki sposób można dokonać pomiaru własnego tętna.

Miejsce pomiaru

Sposób pomiaru

b)	Zaplanuj sposób przeprowadzenia obserwacji, która pozwoli wykazać, że wysiłek fizyczny ma wpływ na częstotliwość skurczów serca.

474

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Jednym z rodzajów leukocytów we krwi człowieka są granulocyty obojętnochłonne – neutrofile. Pełnią one funkcje obronne, głównie przeciwbakteryjne. Substancje chemiczne wydzielane przez drobnoustroje chorobotwórcze wyzwalają u granulocytów zdolność do przechodzenia przez nieuszkodzone ściany naczyń włosowatych, co umożliwia tym komórkom przemieszczanie się do ognisk zapalnych (skupisk bakterii). Tam fagocytują drobnoustroje chorobotwórcze i następnie trawią je dzięki enzymom zawartym w lizosomach.

Na podstawie: G. Góralski, W. Hałdaś, J. Kasza, A. Kłyś, R. Konieczny, M. Osiołek, M. Popielarska, A. Wojtusiak, Encyklopedia szkolna. Biologia, Kraków 2006.

a)	Na podstawie powyższych informacji podaj dwie cechy granulocytów obojętnochłonnych, które umożliwiają im skuteczną walkę z bakteriami.

b)	Wybierz i podkreśl dwie cechy opisanej odporności organizmu.

swoista,
nieswoista,
wrodzona,
nabyta

475

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9. (1 pkt)

Fotosynteza Podaj/wymień

W fazie fotosyntezy zależnej od światła dochodzi do syntezy składników siły asymilacyjnej, która jest niezbędna do przebiegu fazy niezależnej od światła.
Poniżej zapisano niepełne równanie reakcji fazy fotosyntezy zależnej od światła.

Wpisz w wyznaczonym miejscu substraty tej reakcji oraz podkreśl wśród jej produktów składniki siły asymilacyjnej.

476

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj/wymień

Reakcja odruchowa zachodzi w obrębie łuku odruchowego, na który składają się następujące elementy: receptor, efektor, ośrodek nerwowy odruchu, droga ruchowa, droga czuciowa. Zależnie od liczby neuronów tworzących łuk odruchowy, wyróżnia się łuki odruchowe dwuneuronowe (jednosynaptyczne), trójneuronowe (dwusynaptyczne) i wieloneuronowe (polisynaptyczne).

a)	Zapisz we właściwej kolejności elementy łuku odruchowego wymienione w tekście.

b)	Wymień w kolejności nazwy neuronów, które składają się na łuk odruchowy trójneuronowy.

477

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment układu pokarmowego człowieka.

a)	Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą B i określ jej funkcję w układzie pokarmowym człowieka.

b)	Zapisz literę, którą na rysunku oznaczono strukturę produkującą wydzielane do dwunastnicy enzymy trawienne. Podaj jej nazwę.

478

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ hormonalny Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Czekając na egzamin, zdający denerwowali się. Odczuwali szybsze bicie serca, szybciej i głębiej oddychali, pociły się im dłonie, niektórzy byli bladzi.

a)	Wpisz literę, którą poniżej oznaczono właściwe uzupełnienie zdania.

Opisane reakcje organizmu są uwarunkowane działaniem autonomicznego układu nerwowego.

części współczulnej,
części przywspółczulnej,
obydwu części

b)	Podaj nazwę hormonu, którego działanie wywołuje reakcje opisane w tekście, oraz nazwę gruczołu dokrewnego, który go wydziela.

Hormon
Gruczoł

479

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 14. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Substancje, z których organizm człowieka może wytwarzać witaminy, nazywane są prowitaminami.

Podaj nazwę witaminy, dla której prowitaminą jest karoten przyjmowany wraz z pokarmem, oraz przykład jej znaczenia w organizmie człowieka.

Nazwa witaminy
Znaczenie

480

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Są to patogeny, z których każdy jest zbudowany z cząsteczek RNA lub DNA, otoczonych białkami kodowanymi przez ich własny genom.

a)	Zaznacz właściwe dokończenie zdania.

Przedstawiony opis dotyczy

prionów.
wirusów.
bakterii.

b)	Podaj dwa przykłady chorób powodowanych przez patogeny opisane w tekście.