Zadania maturalne z biologii

611

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W skład układu pokarmowego człowieka wchodzą: przewód pokarmowy oraz gruczoły m.in. wątroba i trzustka.

Zaznacz funkcję wątroby, która uzasadnia zaliczanie tego narządu do gruczołów układu pokarmowego.

Chemiczne przetwarzanie wielu związków organicznych, np. przemiana glukozy w glikogen.
Wydzielanie żółci, która drogami żółciowymi odprowadzana jest do dwunastnicy.
Przekształcanie substancji szkodliwych dla organizmu, np. alkoholu w związki obojętne
Gromadzenie wielu witamin, soli mineralnych i substancji energetycznych

612

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Ryby Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono cechy dotyczące budowy i fizjologii ryb.

opływowy kształt ciała
oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie
wydzielanie śluzu przez gruczoły śluzowe skóry
krótkowzroczność oczu
obecność linii nabocznej
obecność pęcherza pławnego

Podaj oznaczenia cyfrowe

a)	dwóch cech, które stanowią przystosowanie ryb do pokonywania dużego oporu wody

b)	cechy, która ułatwia rybom regulowanie głębokości ich zanurzenia.

613

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Fotosynteza Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na proces fotosyntezy składają się reakcje zależne i reakcje niezależne od światła.

Spośród poniższych zdań zaznacz dwa, które zawierają prawdziwe informacje dotyczące przebiegu i lokalizacji reakcji fotosyntezy.

Wykorzystanie energii świetlnej w procesie fotosyntezy umożliwiają cząsteczki chlorofilu zgrupowane w tzw. fotoukładach, w stromie chloroplastu.
Produkcja ATP i NADPH jest rezultatem inicjowanej przez światło wędrówki elektronów przez łańcuch przenośników oraz fotolizy wody.
W czasie reakcji fosforylacji cyklicznej, odbywającej się w tylakoidach chloroplastów, zachodzi synteza ATP połączona z powstawaniem NADPH.
Wytworzone NADPH jest wykorzystywane w cyklu Calvina do syntezy cukru (aldehydu 3-fosfoglicerynowego), jako czynnik utleniający i jako źródło energii.
W cyklu Calvina przekształcanie dwutlenku węgla w cukier (aldehyd 3-fosfoglicerynowy) rozpoczyna się przyłączeniem cząsteczki dwutlenku węgla do cząsteczki pięciowęglowego związku organicznego.

614

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Kręgowce - pozostałe Ptaki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono wybrane cechy budowy i fizjologii ptaków.

W szkielecie większości występują kości pneumatyczne – wypełnione powietrzem.
Pas barkowy składa się z trzech par kości: kruczej, łopatki i obojczyka.
Płuca są rureczkowate (kapilarne) o dużej powierzchni wymiany gazowej.
Mózgowie odznacza się dobrze rozwiniętym kresomózgowiem i móżdżkiem.
Jaja charakteryzują się dużą ilością żółtka i mocną skorupką.
Serce jest czterodziałowe zbudowane z dwóch przedsionków i dwóch komór.
Podczas rozwoju zarodka wykształcane są błony płodowe: owodnia, omocznia, kosmówka.
W układzie wydalniczym brak pęcherza moczowego.
Mają wysokie tempo przemian metabolicznych.

Spośród wymienionych cech wybierz i zapisz oznaczenia literowe:

a)	trzech, które są wspólne dla ptaków i gadów

b)	trzech, które są przystosowaniem ptaków do lotu.

615

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (1 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Matka ma grupę krwi AB.

Wybierz grupę krwi, której na pewno nie może mieć jej dziecko, niezależnie od tego, jaką grupę krwi będzie miał jego ojciec. Podkreśl wybraną odpowiedź.

grupa krwi 0,
grupa krwi A,
grupa krwi B,
grupa krwi AB

616

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (3 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Dwaj bracia (I i II) są daltonistami. Każdy z nich ma czworo dzieci: dwie córki i dwóch synów. Potomstwo brata I jest zdrowe, natomiast jeden syn i jedna córka brata II cierpią na daltonizm.

a)	Zapisz najbardziej prawdopodobne genotypy obu braci i matek ich dzieci, posługując się symbolami: D – brak daltonizmu, d – daltonizm.

Genotyp brata I Genotyp matki jego dzieci
Genotyp brata II Genotyp matki jego dzieci

b)	Zaznacz, jakie jest prawdopodobieństwo, że córki brata I będą nosicielkami daltonizmu.

25%,
50%,
75%,
100%

617

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 27. (3 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

DDD to środek chemiczny stosowany do zwalczania larw niektórych gatunków komarów. Na poniższym schemacie przedstawiono zmiany stężenia DDD w organizmach tworzących fragment sieci pokarmowej jeziora, w którym środek ten był zastosowany.

a)	Określ zależność między stężeniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie sieci pokarmowej przedstawionej na schemacie.

b)	Wyjaśnij, dlaczego w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej stężenie DDD w organizmie ryby drapieżnej jest porównywalne ze stężeniem DDD w organizmie ptaka rybożernego.

c)	Spośród podanych określeń wybierz i podkreśl dwa, które mogą poprawnie charakteryzować zależność międzygatunkową między rybą drapieżną i ptakiem rybożernym w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej.

antagonistyczna,
nieantagonistyczna,
drapieżnictwo,
konkurencja,
pasożytnictwo

618

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Fizjologia roślin Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przeprowadzono doświadczenie, którego celem miało być sprawdzenie, czy podczas kiełkowania zachodzą w nasionach procesy metaboliczne. Termos napełniono kiełkującymi nasionami (ziarnami) pszenicy i szczelnie zamknięto korkiem. W korku umieszczono termometr w sposób umożliwiający odczyt temperatury. Pomiary temperatury rejestrowano co 3 godziny w ciągu 24 godzin trwania doświadczenia. Stwierdzono stopniowy wzrost temperatury w próbie badawczej.

a)	Podaj, jak powinna wyglądać próba kontrolna do tego doświadczenia.

b)	Zaznacz błędną interpretację wyników powyższego doświadczenia.

W czasie kiełkowania nasion wzrasta ilość wydzielanego ciepła.
W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność reakcji oddychania.
W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność przemian anabolicznych.

619

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na poniższych wykresach przedstawiono zmiany liczebności populacji dwóch gatunków hodowanych w warunkach laboratoryjnych, powiązanych określonymi zależnościami.

Zmianom liczebności populacji, przedstawionym na wykresach 1 i 2, przyporządkuj po jednym sposobie oddziaływania międzygatunkowego (A–E), które są dla nich charakterystyczne.

drapieżnictwo
komensalizm
protokooperacja
konkurencja
mutualizm

Wykres 1
Wykres 2

620

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (3 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces translacji.

Na podstawie analizy schematu i własnej wiedzy wykonaj poniższe polecenia.

a)	Oceń prawdziwość zdań dotyczących procesu translacji. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

		P/F
1.	Każdy tRNA posiada wolny koniec, do którego przyłączany jest aminokwas.
2.	Kolejność kodonów na mRNA decyduje o kolejności aminokwasów w wytwarzanym białku.
3.	Proces translacji zachodzi w jądrze komórkowym.

b)	Podaj zestawienie nukleotydów w antykodonie tRNA przenoszącym tyrozynę (Tyr).

c)	Podaj znaczenie obecności porów w otoczce jądrowej dla procesu translacji.