Galasówki to drobne owady, których larwy rozwijają się w liściach drzew, a zimę spędzają
w glebie. Poniżej przedstawiono wyniki doświadczenia badającego wpływ zmian temperatury
na stężenie wybranych substancji w komórkach larw galasówek.
Oceń, czy poniższe stwierdzenia poprawnie wyjaśniają zmiany przedstawione na wykresie, wpisując tak lub nie w odpowiednich miejscach tabeli.
tak/nie
1.
W niższych temperaturach wzrasta intensywność oddychania komórkowego, więc poziom glukozy spada.
2.
Niska temperatura stymuluje syntezę glikogenu, który jest magazynem energii.
3.
W niższych temperaturach wzrasta stężenie sorbitolu chroniącego komórki przed zamarzaniem.
Osoby dotknięte pewną chorobą genetyczną wykazują ogromną wrażliwość na oparzenia
słoneczne. Cechuje je również wysokie ryzyko wystąpienia raka skóry. Wśród trojga dzieci
pewnego małżeństwa znajduje się dziewczynka dotknięta tą chorobą. Rodzice i pozostałe
rodzeństwo nie wykazują objawów choroby.
a)
Zaznacz właściwe dokończenie zdania (A lub B).
Choroba ta jest warunkowana przez allel autosomalny
recesywny.
dominujący.
b)
Zapisz genotyp dziewczynki dotkniętej tą chorobą i genotypy jej rodziców.
Genotyp dziewczynki
Genotyp matki
Genotyp ojca
c)
Zaznacz, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia w tej rodzinie następnego dziecka dotkniętego opisaną chorobą.
Zmiany genetyczne całego odcinka lub kilku chromosomów to mutacje chromosomowe. Są
to:
delecja – utrata fragmentu chromosomu
duplikacja – zwielokrotnienie pewnego fragmentu chromosomu
inwersja – odwrócenie odcinka chromosomu o 180°
translokacja – przeniesienie fragmentu chromosomu na inny chromosom niehomologiczny.
Na schemacie I przedstawiono prawidłowy chromosom, a na schematach II i III chromosomy
po mutacji. Literami a, b, c, d, e oznaczono odcinki chromosomów.
Na podstawie informacji z tekstu zaznacz nazwę rodzaju mutacji przedstawionej na schemacie II i III.
Mukowiscydoza jest jedną z najczęściej występujących chorób genetycznych u ludzi. Jej
przyczyną jest mutacja genu CFTR zlokalizowanego na 7 chromosomie, która powoduje,
że organizm chorej osoby wydziela nadmiernie gęsty śluz. Co dwudziesta piąta osoba jest
nosicielem nieprawidłowego allelu genu CFTR, jednakże większość ludzi nie ma o tym
pojęcia, ponieważ nosicielstwo nie daje żadnych objawów.
a)
Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.
Z powyższego tekstu wynika, że mukowiscydoza jest chorobą
autosomalną recesywną.
autosomalną dominującą.
sprzężoną z płcią dominującą.
sprzężoną z płcią recesywną.
b)
Wyjaśnij, dlaczego wszystkie noworodki powinny być objęte testami na mukowiscydozę.
W kariotypie osób chorych na przewlekłą białaczkę szpikową często obserwuje się tak zwany
chromosom Filadelfia. Jest to zmieniony chromosom 22, który zawiera fragment pochodzący
z chromosomu 9, natomiast na chromosomie 9 jest fragment pochodzący z chromosomu 22.
a)
Określ typ opisanej mutacji, zaznaczając poniżej właściwą odpowiedź.
Zaznacz zdania, które poprawnie opisują proces replikacji cząsteczki DNA.
Podczas replikacji DNA dwuniciowa helisa rozplata się i każda pojedyncza nić służy jako
matryca do syntezy komplementarnej nici potomnej.
Syntezę nowych nici DNA przeprowadza enzym polimeraza DNA, którego cząsteczki są
wbudowywane w powstającą nić DNA.
Kierunek syntezy obydwu potomnych nici DNA (nici prowadzącej i nici opóźnionej) jest
zgodny z kierunkiem przesuwania się widełek replikacyjnych i synteza odbywa się
w sposób ciągły.
Replikacja DNA ma charakter semikonserwatywny, ponieważ w skład każdej potomnej
cząsteczki DNA wchodzi jedna oryginalna nić macierzysta i jedna nowo zsyntetyzowana.
Czynniki powodujące wzrost częstości mutacji nazywamy czynnikami mutagennymi. Należą
do nich czynniki fizyczne oraz bardzo dużo związków chemicznych, które ogólnie nazywamy
mutagennymi czynnikami chemicznymi.
Spośród wymienionych związków chemicznych zaznacz ten, który może mieć dla człowieka działanie mutagenne.
