Zadania maturalne z biologii

781

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Jednym z badań laboratoryjnych krwi jest oznaczanie hematokrytu. Hematokryt – to stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi. Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci ułamka (tzw. frakcji objętości). Prawidłowe wartości poziomu hematokrytu dla osób dorosłych są następujące:

mężczyźni: 40 – 52%; (0,40 – 0,52),
kobiety: 36 – 48%; (0,36 – 0,48).

Zmiany poziomu hematokrytu mogą być spowodowane różnymi czynnikami, np. anemią, biegunką lub krwotokiem.

Spośród czynników wymienionych w tekście wybierz jeden, który wpływa na podwyższenie poziomu hematokrytu. Odpowiedź uzasadnij.

Czynnik

Uzasadnienie

782

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 7. (3 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono wyniki badań dotyczące przepływu krwi przez wybrane narządy człowieka w spoczynku i podczas wzmożonego wysiłku fizycznego.

a)	Narysuj diagram słupkowy przedstawiający porównanie przepływu krwi przez serce i nerki, w spoczynku i podczas wysiłku.

b)	Na podstawie danych w tabeli podaj, w którym narządzie najsilniej wzrasta przepływ krwi podczas wysiłku, i wyjaśnij tego przyczynę.

783

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 7. (2 pkt)

Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Stwierdzono, że pewna reakcja enzymatyczna zachodzi zawsze w temperaturze ok. 20 °C.

Określ i uzasadnij, jaki wpływ na przebieg tej reakcji będzie miało

podwyższenie temperatury do 70 °C
obniżenie temperatury do 5 °C.

784

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 7. (2 pkt)

Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono mechanizm regulacji aktywności enzymatycznej w szlaku metabolicznym, na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego.

a)	Na podstawie schematu wyjaśnij, na czym polega przedstawiony mechanizm regulacji aktywności enzymatycznej.

b)	Wyjaśnij na przykładzie, jakie znaczenie dla komórki ma przedstawiony mechanizm regulacji.

785

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 8. (2 pkt)

Metabolizm - pozostałe Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W wielu komórkach powstaje, szkodliwy dla komórki, nadtlenek wodoru (H₂O₂ ). Jego neutralizacja odbywa się dzięki specyficznemu enzymowi – katalazie. Wykonano doświadczenie, w którym do dwóch słoików wlano jednakową ilość 3% roztworu H₂O₂ (wody utlenionej). Do jednego ze słoików włożono kawałek świeżej, surowej wątroby bydlęcej. Na rysunku przedstawiono wyniki tego doświadczenia.

a)	Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.

b)	Podaj, na czym polega neutralizacja nadtlenku wodoru przez komórki wątroby ssaka.

786

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Płuca człowieka są parzystymi, pęcherzykowatymi narządami o płatowej budowie.

Podaj znaczenie pęcherzykowej budowy płuc dla efektywności wymiany gazowej.

787

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Układ wydalniczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono ilości filtrowanych, wydalanych i resorbowanych (wchłanianych zwrotnie) niektórych składników moczu pierwotnego u człowieka w ciągu 24 godzin.

Składniki	Ilość filtrowana	Ilość wydalona z moczem	Ilość resorbowana
Woda	180 l	1,5 l	178,5 l
Sód	600 g	4,0 g	596,0 g
Wapń	9 g	0,2 g	8,8 g
Potas	35 g	3,0 g	32,0 g
Glukoza	200 g	0,0 g	200,0 g
Aminokwasy	65 g	2,0 g	63,0 g
Mocznik	65 g	35,0 g	25,0 g

Na podstawie: Fizjologia zwierząt, pod red. T. Krzymowskiego, wyd. VIII, PWRiL, Warszawa 2005.

a)	Na podstawie danych w tabeli wyjaśnij, na czym polega wydalnicza rola nerek.

b)	Podaj, jakie znaczenie dla organizmu ma resorpcja z moczu pierwotnego niektórych jego składników.

788

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (1 pkt)

Nasienne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przez wzrost należy rozumieć nieodwracalny przyrost ciała (jego objętości lub masy, liczby komórek). W przypadku niektórych części roślin ich wzrost może odbywać się przez całe życie – wzrost nieograniczony. Pewne części roślin przestają rosnąć po osiągnięciu określonych rozmiarów – wykazują wzrost ograniczony.

Podaj przykład organu rośliny dwuliściennej, który może rosnąć przez całe życie rośliny i wyjaśnij, jaka cecha budowy umożliwia ten wzrost.

Przykład organu rośliny dwuliściennej

Wyjaśnienie

789

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przełyk jest umięśnioną rurą, której ściana zbudowana jest z dwóch warstw mięśni, dzięki którym możliwe jest przesuwanie pokarmu w kierunku żołądka.

Uwzględniając rolę mięśni przełyku, wyjaśnij, jak to jest możliwe, że człowiek stojący na głowie może jeść.

790

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 13. (1 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniżej opisano przebieg reakcji odpornościowej.
Po wniknięciu czynnika chorobotwórczego do organizmu, komórki pamięci immunologicznej rozpoznały antygeny na jego powierzchni. Intensywne podziały tych komórek doprowadziły do powstania dużej ilości limfocytów produkujących odpowiednie przeciwciała. Poziom przeciwciał wzrósł tak znacznie, że w ciągu kilku dni infekcja została powstrzymana.

Napisz, czy opisana reakcja jest pierwotną, czy wtórną odpowiedzią immunologiczną. Odpowiedź uzasadnij.