Zadania maturalne z chemii

1071

Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (1 pkt)

Izotopy i promieniotwórczość Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Uzupełnij tabelę – wpisz masy promieniotwórczego izotopu, które pozostały z próbki o masie 0,24 miligrama po czasie równym jednemu, dwóm i trzem okresom półtrwania (τ_1/2), oraz procent masy promieniotwórczego izotopu, który uległ rozpadowi (w stosunku do początkowej masy próbki) w czasie równym kolejnym trzem okresom półtrwania.


Liczba okresów półtrwania (τ_1/2)	0	1	2	3
Masa promieniotwórczego izotopu, mg	0,24
Procent początkowej masy promieniotwórczego izotopu, który uległ rozpadowi, %	0

1072

Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 4. (1 pkt)

Podstawy chemii organicznej Podaj/wymień

Pewien związek organiczny zawiera 54,55% masowych węgla, 36,36% masowych tlenu i 9,09% masowych wodoru. Jego masa molowa jest równa M = 88 g · mol⁻¹.

W cząsteczce opisanego związku znajduje się jedna grupa funkcyjna. W roztworze wodnym związek ten dysocjuje z odszczepieniem jonu wodorowego.

Napisz, jaka dodatkowa informacja o budowie cząsteczki opisanego związku byłaby niezbędna do jednoznacznego ustalenia jego wzoru półstrukturalnego (grupowego).

1073

Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 5. (1 pkt)

Energetyka reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W wyniku pewnej odwracalnej reakcji chemicznej z dwóch substratów powstaje jeden produkt. Przemiana przebiega w fazie gazowej, co oznacza, że oba substraty i produkt są gazami. Reakcję tę przeprowadzono w zamkniętym reaktorze przy użyciu stechiometrycznych ilości substratów w różnych temperaturach i pod różnym ciśnieniem. Na poniższym diagramie przedstawiono, jaki procent objętości mieszaniny poreakcyjnej w reaktorze stanowiła objętość produktu tej reakcji w zależności od warunków temperatury i ciśnienia, w jakich przebiegała.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Na podstawie analizy diagramu określ, czy w czasie opisanej reakcji układ oddaje energię do otoczenia, czy przyjmuje ją od otoczenia. Odpowiedź uzasadnij.

1074

Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Właściwości fizyczne cieczy i gazów Oblicz

Gęstość pewnego gazu w temperaturze t = 25°C i pod ciśnieniem 1013 hPa jest równa d = 1,15 g ⋅ dm⁻³ .

Oblicz gęstość tego gazu w warunkach normalnych. Wynik podaj z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku. Stała gazowa R = 83,14 hPa ⋅ dm³ ⋅ K⁻¹ ⋅ mol⁻¹ .

Odpowiedź:

1075

Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Elektrony w atomach, orbitale Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Spośród jonów o wzorach przedstawionych poniżej wybierz wszystkie, których konfiguracja elektronowa w stanie podstawowym jest taka sama jak konfiguracja elektronowa atomu neonu w stanie podstawowym. Wzory wybranych jonów podkreśl.

Br^– Cl^– F^– K⁺ Mg²⁺ Na⁺ O^2– S^2–

1076

Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W opisie tworzenia wiązań kowalencyjnych zakłada się hybrydyzację nie tylko orbitali uczestniczących w powstawaniu wiązań σ, lecz także orbitali walencyjnych zawierających niewiążące pary elektronowe.

Uzupełnij poniższe zdania dotyczące wiązań i hybrydyzacji orbitali atomów w cząsteczkach etynu i wody. Zaznacz właściwe określenie w każdym nawiasie.

Cząsteczka etynu
W wiązaniu każdego atomu węgla z drugim atomem węgla i atomem wodoru zakłada się udział dwóch orbitali zhybrydyzowanych typu (sp / sp² / sp³), w wyniku czego powstają dwa wiązania typu (σ / π). Z dwóch orbitali atomowych typu (s / p) każdego atomu węgla powstają między atomami węgla dwa wiązania typu (σ / π).
Cząsteczka wody
Orbitalom walencyjnym atomu tlenu przypisuje się hybrydyzację (sp / sp² / sp³). Dwa zhybrydyzowane orbitale tlenu zawierające elektrony niesparowane tworzą z dwoma atomami wodoru dwa wiązania typu (σ / π). Na pozostałych (2 / 3 / 4) zhybrydyzowanych orbitalach tlenu występują niewiążące pary elektronowe.

1077

Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 5. (1 pkt)

Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Poniżej podano wzór półstrukturalny (grupowy) pewnego węglowodoru.

CH₂ = C(CH₃) – CH₂ – CH = CH₂

Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz liczbę wiązań π w cząsteczce tego węglowodoru oraz podaj liczbę atomów węgla, którym przypisuje się określony typ hybrydyzacji.

Liczba wiązań π	Liczba atomów węgla o hybrydyzacji
	sp	sp²	sp³

1078

Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6. (1 pkt)

Wpływ czynników na przebieg reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Na podstawie analizy diagramu określ, czy w równaniu stechiometrycznym opisanej reakcji łączna liczba moli substratów jest mniejsza, czy – większa od liczby moli produktu, czy też – równa liczbie moli produktu. Odpowiedź uzasadnij.

1079

Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 6. (2 pkt)

Rodzaje wiązań i ich właściwości Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień

6.1. (0–1)

Uzupełnij poniższą tabelę − wpisz liczbę wolnych par elektronowych oraz liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach CO₂ i BCl₃.

Wzór związku	Liczba
Wzór związku	wolnych par elektronowych	wiązań σ	wiązań π
CO₂
BCl₃

6.2. (0–1)

Określ kształt (liniowy, tetraedryczny, trójkątny) cząsteczek obu związków.

Kształt cząsteczki CO₂:

Kształt cząsteczki BCl₃:

1080

Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (2 pkt)

Układ okresowy pierwiastków Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono fragment uproszczonego układu okresowego pierwiastków.

Oceń prawdziwość poniższych informacji w odniesieniu do pierwiastków znajdujących się w tym fragmencie układu okresowego. Zaznacz P, jeżeli informacja jest prawdziwa, albo F – jeżeli jest fałszywa.


1.	Strzałka I wskazuje kierunek wzrostu elektroujemności pierwiastków leżących w tym samym okresie.	P	F
2.	Strzałka II wskazuje kierunek wzrostu elektroujemności pierwiastków leżących w tej samej grupie.	P	F
3.	Cechy pierwiastków należących do tego samego okresu zmieniają się stopniowo od aktywnego niemetalu do aktywnego metalu zgodnie ze zwrotem strzałki I.	P	F
4.	Rozmiary atomów pierwiastków należących do tej samej grupy maleją zgodnie ze zwrotem strzałki II.	P	F
5	W grupie 2. aktywność chemiczna metali rośnie zgodnie ze zwrotem strzałki II.	P	F
6.	W grupie 17. aktywność chemiczna pierwiastków w stanie wolnym rośnie zgodnie ze zwrotem strzałki II.	P	F