Organizmy tworzące biocenozę powiązane są ze sobą różnymi zależnościami. Mogą to być
zależności pośrednie, polegające na oddziaływaniu organizmów na siebie poprzez
modyfikację biotopu, np. zmianę mikroklimatu. Inny rodzaj zależności to zależności
bezpośrednie, np. kiedy organizmy konkurują lub współpracują ze sobą.
Allelopatia jest formą konkurencji międzygatunkowej i polega na wydzielaniu przez rośliny
i mikroorganizmy substancji ograniczających wzrost oraz rozwój innych gatunków,
np. korzenie owsa wytwarzają substancję, która hamuje kiełkowanie nasion pszenicy.
Na podstawie powyższych informacji zaznacz właściwe dokończenie zdania opisującego allelopatię.
Owca Dolly była pierwszym sklonowanym ssakiem. Sklonowano ją, przenosząc jądro
komórkowe z komórki nabłonkowej gruczołu mlekowego owcy rasy fińskiej
do pozbawionego jądra oocytu owcy rasy szkockiej. Podział oocytu stymulowano impulsem
elektrycznym, a powstały zarodek przeniesiono do macicy matki zastępczej, którą była owca
rasy szkockiej. Matka zastępcza urodziła owcę rasy fińskiej – Dolly.
Uzasadnij, że Dolly i jej genetyczna matka miały ten sam genom jądrowy, a różniły się genomem mitochondrialnym.
Warzucha polska (Cochlearia polonica) to roślina endemiczna, która w Polsce występowała
wyłącznie na obrzeżach Pustyni Błędowskiej w pobliżu źródeł z zimną wodą. Warzucha
wyginęła na tym obszarze, kiedy zanikły źródła wskutek obniżenia poziomu wód gruntowych
spowodowanego działalnością górniczą człowieka. Botanicy, dostrzegając zagrożenie,
przenieśli okazy warzuchy na obszar Jury Krakowsko-Częstochowskiej, dzięki czemu
zachowała się do dziś.
Na podstawie: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych – Natura 2000, www.gios.gov.pl
a)
Zaznacz rodzaj opisanej w tekście działalności człowieka, która spowodowała wyginięcie warzuchy polskiej.
Tępienie gatunków
Niszczenie naturalnych środowisk
Tworzenie nowych środowisk
b)
Podaj, jakie warunki powinny spełniać siedliska, na które należy przenieść okazy warzuchy polskiej, aby zachować ten gatunek.
Pobrano próbki wody z rzeki, do której przedostały się ścieki i zbadano w nich zawartość
rozpuszczonego tlenu. Wyniki przedstawiono w poniższej tabeli.
Odległość od miejsca ujścia ścieków [m]
Zawartość tlenu w wodzie [% nasycenia wody tlenem]
50
5
100
25
150
50
200
55
Wyjaśnij zależność pomiędzy odległością od miejsca ujścia ścieków a zawartością tlenu w wodzie.
Jednym z podstawowych dowodów w procesie ustalania domniemanego ojcostwa jest ekspertyza
genetyczna. Z materiału biologicznego pobranego od pozwanego, dziecka i matki uzyskuje się
wzory prążkowe fragmentów DNA. Występowanie prążka we wzorze prążkowym danej osoby
można interpretować jako obecność allelu dominującego. Porównanie wzorów prążkowych
dziecka, matki i pozwanego pozwala wykluczyć lub potwierdzić ojcostwo.
Poniżej przedstawiono wyniki dotyczące badania ojcostwa w dwóch sprawach
alimentacyjnych.
a)
Ustal, w której sprawie alimentacyjnej (I czy II) można potwierdzić ojcostwo pozwanego. Odpowiedź uzasadnij.
b)
Podaj inny przykład zastosowania ekspertyzy genetycznej w sądownictwie.
