Drzewa leśne żyją w symbiozie z różnymi gatunkami grzybów. Grzyby mikoryzowe
ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych, natomiast od swego partnera
pobierają głównie cukry wytwarzane w procesie fotosyntezy.
Wyjaśnij, w jaki sposób grzyby mikoryzowe ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych.
Fenyloketonuria jest chorobą uwarunkowaną recesywnym genem autosomalnym, która
dziedziczy się zgodnie z pierwszym prawem Mendla.
Spośród zdań (A–D) wybierz i zaznacz błędne stwierdzenie dotyczące dziedziczenia fenyloketonurii.
Choroba występuje u homozygot recesywnych.
Jeżeli oboje rodzice są heterozygotami pod względem obecności genu warunkującego
fenyloketonurię, to prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dziecka wynosi 75%.
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dziecka rodziców, z których jedno jest chore
na fenyloketonurię, a drugie jest heterozygotą pod względem obecności tego genu, wynosi
50%.
Jeżeli jedno z rodziców jest homozygotą dominującą, a drugie heterozygotą pod względem
genu fenyloketonurii, to prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dziecka wynosi 0%.
Uczniowie przygotowali zestawy doświadczalne do zbadania wpływu temperatury
na intensywność transpiracji u trzykrotki. Sześć jednakowej długości gałązek trzykrotki,
mających po pięć listków, umieścili w takich samych cylindrach z podziałką napełnionych
wodą, tak aby zanurzone były dolne końce gałązek. Na cylindrach zaznaczyli początkowy
poziom wody jednakowy we wszystkich naczyniach. Wszystkie zestawy doświadczalne
postawili w słoneczny dzień na parapetach okien, przy czym
trzy zestawy na parapecie okna od strony północnej w temperaturze 20°C
trzy zestawy na parapecie okna od strony południowej w temperaturze 25°C.
Po dwóch godzinach porównali poziom wody w cylindrach.
Podaj jeden przykład błędu popełnionego w opisanym doświadczeniu i skoryguj plan tego doświadczenia.
W tabeli przedstawiono średnie wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ temperatury
na intensywność fotosyntezy u pewnego gatunku rośliny. Za pomocą specjalnego urządzenia
mierzono objętość CO2 asymilowanego w jednostce czasu przez badane rośliny przy tym
samym natężeniu światła, ale w różnych temperaturach.
Temperatura (°C)
Wiązanie CO2 (jednostki umowne)
5
8
10
12
15
16
20
22
25
30
30
38
Na podstawie danych z tabeli narysuj wykres ilustrujący wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy u badanego gatunku rośliny.
Plastydy są charakterystycznymi strukturami komórki roślinnej Ze względu na rolę
i pochodzenie dzieli się je na kilka typów. Proplastydy występują w komórkach
embrionalnych i są stadiami wyjściowymi w rozwoju wszystkich typów plastydów.
Przy braku dostępu światła proplastydy przekształcają się w etioplasty. Światło powoduje
przejście tych plastydów w chloroplasty. Bezbarwne leukoplasty powstają zwykle
z proplastydów i pod wpływem światła mogą zamieniać się w chloroplasty. Cechą
charakterystyczną leukoplastów jest zdolność syntezy i magazynowania skrobi. Jeśli wypełnia
ona całe organellum nazywa się je amyloplastami. Chromoplasty powstają z proplastydów lub
częściej z chloroplastów. Aktywne fotosyntetycznie chloroplasty powstają z proplastydów,
leukoplastów lub etioplastów.
Na podstawie informacji z tekstu uzupełnij schemat przedstawiający pochodzenie poszczególnych typów plastydów.
Jądro komórkowe to struktura oddzielona od cytoplazmy otoczką złożoną z dwóch błon
białkowo-lipidowych. W otoczce jądrowej znajdują się liczne pory – swoiste „furtki”
umożliwiające transport dużych cząsteczek, takich jak np. białka enzymatyczne, które
powstają w cytoplazmie, a katalizują reakcje zachodzące w jądrze komórkowym.
Podaj dwa inne przykłady cząsteczek, których transport pomiędzy jądrem a cytoplazmą jest możliwy dzięki obecności porów w otoczce jądrowej.
Gonadotropina (HCG) jest hormonem produkowanym podczas ciąży i przedostającym się
do moczu. Popularne testy ciążowe zawierają trzy typy przeciwciał:
wolne przeciwciała A, wychwytujące cząsteczki gonadotropiny
przeciwciała B, zlokalizowane w okienku I, zatrzymujące i wiążące cząsteczki gonadotropiny
przeciwciała C, zlokalizowane w okienku II, wychwytujące i wiążące przeciwciała A.
Przeciwciała A mają przyłączoną mikroskopijną kulkę z czerwonego lateksu. W przypadku
unieruchomienia przeciwciał, kulki lateksu tworzą w obrębie okienek czerwony pasek
widoczny gołym okiem. W przypadku testu pozytywnego (ciąża), widoczne są dwa paski,
po jednym w okienku I i II.
Na podstawie analizy powyższych informacji wyjaśnij, dlaczego w przypadku negatywnego wyniku testu ciążowego, w okienku I nie pojawia się czerwony pasek.
Bacillus thuringensis (Bt) jest występującą powszechnie bakterią glebową.
Produkty genów tych bakterii – białka Cry – są trujące dla owadów . W latach trzydziestych
ubiegłego wieku kultury tej bakterii wykorzystywane były jako insektycyd w opryskiwaniu
roślin. Zabieg ten należało powtarzać kilka razy w jednym sezonie wegetacyjnym. Obecnie
stosuje się modyfikacje roślin, polegające na wprowadzeniu do ich komórek genów Bt,
kodujących białko Cry.
Uzasadnij, że opisana modyfikacja jest korzystniejszym dla biocenozy pola uprawnego sposobem ochrony roślin niż ich opryskiwanie.
Skala zniszczeń powodowanych przez przypadkowe złowienia zwierząt, które nie były
głównym celem połowów, może prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu
układów ekologicznych i do zmniejszenia różnorodności biologicznej. Na przykład podczas
połowów mieczników na północno-zachodnim Atlantyku w stosunkowo krótkim czasie
schwytano przypadkowo w sieci ponad 1 milion rekinów. Takie zmniejszenie liczby rekinów
spowodowało prawie 10-krotny wzrost populacji fok szarych, co z kolei było przyczyną
wybuchu epidemii wśród dorszy. Wywołały ją pasożyty, dla których foki są pierwszymi
żywicielami.
Na podstawie powyższych informacji zaznacz zdanie, które określa możliwy sposób ograniczenia epidemii wśród dorszy.
Poszczególne krainy zoogeograficzne charakteryzują się określonym składem gatunkowym
zwierząt. W tabeli przedstawiono liczby rodzin ptaków występujących na terenie
wymienionych krain z uwzględnieniem liczby rodzin endemicznych.
Nazwa krainy zoogeograficznej
Liczba rodzin ptaków
Liczba rodzin endemicznych
Holarktyczna
80
5
Neotropikalna
98
33
Etiopska
91
16
Orientalna
78
1
Australijska
86
18
Na podstawie danych w tabeli podaj nazwę krainy, którą cechuje największa swoistość fauny ptasiej. Wybór krainy uzasadnij.
Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia mającego ustalić zależność między
zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Kijanki hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobników w naczyniach jednakowej wielkości
wypełnionych taką samą ilością wody. W czasie doświadczenia utrzymywano takie same dla
wszystkich kijanek warunki dotyczące temperatury, oświetlenia, rodzaju i ilości pokarmu.
Na podstawie przedstawionych informacji podaj nazwę oddziaływania (interakcji) między osobnikami populacji kijanek, które zależy od ich zagęszczenia.
Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia mającego ustalić zależność między
zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Kijanki hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobników w naczyniach jednakowej wielkości
wypełnionych taką samą ilością wody. W czasie doświadczenia utrzymywano takie same dla
wszystkich kijanek warunki dotyczące temperatury, oświetlenia, rodzaju i ilości pokarmu.
Sformułuj wniosek dotyczący zależności między zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Przedział między najwyższą i najniższą wartością czynnika środowiska, w którym organizm
jest w stanie funkcjonować, nazywa się zakresem tolerancji ekologicznej. Organizmy
wskaźnikowe charakteryzują się wąskim zakresem tolerancji na określony czynnik
środowiska i są wykorzystywane w praktyce do określania stanu środowiska ze względu
na ten czynnik.
Poniżej schematycznie przedstawiono zakresy tolerancji na zasolenie i temperaturę organizmów czterech gatunków oznaczonych numerami I, II, III, IV.
a)
Wybierz dwa gatunki spośród I–IV, które mogą być wykorzystane jako organizmy wskaźnikowe do oceny stanu środowiska ze względu na określony czynnik. Każdemu gatunkowi przyporządkuj nazwę odpowiedniego czynnika.
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
b)
Wybierz gatunek, który na pewno nie może być wykorzystany do oceny stanu środowiska. Odpowiedź uzasadnij.
U motyla krępaka brzozowego obserwuje się melanizm przemysłowy przejawiający się
częstszym występowaniem ciemnych mutantów na terenach uprzemysłowionych. Pierwotne
formy motyla są jasno ubarwione.
Określ, jaki mechanizm ewolucji spowodował melanizm przemysłowy?
Interferony to substancje białkowe wytwarzane przez komórki zwierzęce, głównie leukocyty,
w odpowiedzi na infekcję wirusową. W swoim działaniu interferony nie wykazują swoistości
(gatunkowej) wobec wirusów.
W jaki sposób interferony zwalczają wirusy? Podaj dwa przykłady.
