Alifatyczne kwasy karboksylowe w obecności małych ilości fosforu łatwo reagują z bromem.
Produktem tej reakcji jest kwas, w którym atom wodoru, położony przy atomie węgla
związanym z grupą karboksylową, zostaje zastąpiony atomem bromu. Atom bromu w tych
bromokwasach ulega substytucji w podobny sposób, jak w przypadku bromoalkanów.
Zaplanuj trzy etapy (I, II, III) procesu otrzymywania kwasu 2-hydroksypropanowego
(mlekowego) z kwasu propanowego (propionowego). Uzupełnij schemat tego procesu –
wpisz w odpowiednie pole wzór kolejnego związku organicznego, a w pola nad
strzałkami – wzory nieorganicznych substratów opisanych reakcji.
Napisz, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych,
równanie reakcji kondensacji dwóch cząsteczek kwasu 2-hydroksypropanowego
(mlekowego), prowadzącej do powstania łańcuchowego produktu organicznego
i wody.
Jednym z tworzyw sztucznych ulegających biodegradacji jest poli(kwas mlekowy).
Wykorzystywany jest on m.in. do produkcji wchłanialnych nici chirurgicznych.
30.3. (0-1)
Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) meru poli(kwasu mlekowego), jeżeli
wiadomo, że mer to najmniejszy powtarzający się fragment budowy łańcucha
polimeru.
Furfural jest pochodną furanu. W cząsteczce furfuralu
występuje grupa funkcyjna, która łatwo redukuje się
w obecności wodoru, co prowadzi do powstania
alkoholu furfurylowego. Na gorąco, pod wpływem
wodorotlenku miedzi(II), grupa ta się utlenia, w wyniku
czego powstaje kwas pirośluzowy.
Wzór furfuralu
Na podstawie: K.-H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii,
Warszawa 2007.
32.1. (0–1)
Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) lub uproszczony alkoholu furfurylowego,
otrzymanego na drodze redukcji furfuralu.
32.2. (0–1)
Uzupełnij poniższy schemat, tak aby otrzymać równanie opisanej reakcji otrzymywania
kwasu pirośluzowego. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone
związków organicznych.
Moc kwasów można porównać na podstawie analizy ich stałych dysocjacji albo metodą
doświadczalną. Stała dysocjacji kwasu pirogronowego jest równa Ka = 4,1·10−3 w t = 25°C.
Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2004.
Porównaj wartości stałych dysocjacji kwasu pirogronowego i kwasu etanowego,
a następnie zaprojektuj doświadczenie, w którym zajdzie reakcja potwierdzająca,
że jeden z nich jest mocniejszy.
W celu rozróżnienia wodnych roztworów kwasu metanowego (mrówkowego) i kwasu
etanowego (octowego) do probówek z roztworami tych kwasów dodano kilka kropli wodnego
roztworu kwasu siarkowego(VI) i wprowadzono odczynnik X wybrany spośród
następujących: wodny roztwór wodorotlenku sodu, wodny roztwór manganianu(VII) potasu,
wodny roztwór dichromianu(VI) potasu.
Przebieg doświadczenia ilustruje poniższy schemat.
Zaobserwowano, że w probówkach I i II roztwory zabarwiły się na fioletowo. Pod wpływem
ogrzewania otrzymany w probówce II roztwór odbarwił się, a mieszanina pieniła się.
Stwierdzono, że wydzielał się gaz. Podczas ogrzewania roztworu otrzymanego w probówce I nie zaobserwowano zmian.
160.1 (0-1)
Podaj nazwę lub wzór użytego odczynnika.
160.2 (0-1)
Podaj nazwę kwasu A, którego roztwór znajdował się w probówce I i nazwę kwasu B,
którego roztwór znajdował się w probówce II.
W celu rozróżnienia wodnych roztworów kwasu metanowego (mrówkowego) i kwasu
etanowego (octowego) do probówek z roztworami tych kwasów dodano kilka kropli wodnego
roztworu kwasu siarkowego(VI) i wprowadzono odczynnik X wybrany spośród
następujących: wodny roztwór wodorotlenku sodu, wodny roztwór manganianu(VII) potasu,
wodny roztwór dichromianu(VI) potasu.
Przebieg doświadczenia ilustruje poniższy schemat.
Zaobserwowano, że w probówkach I i II roztwory zabarwiły się na fioletowo. Pod wpływem
ogrzewania otrzymany w probówce II roztwór odbarwił się, a mieszanina pieniła się.
Stwierdzono, że wydzielał się gaz. Podczas ogrzewania roztworu otrzymanego w probówce I nie zaobserwowano zmian.
161.1 (0-1)
Podaj nazwę procesu, któremu ulega kwas B podczas opisanego doświadczenia oraz określ, jaką funkcję pełni ten kwas
w zachodzącej reakcji.
161.2 (0-1)
Napisz wzory drobin powstałych w wyniku przemiany, której uległ kwas B
i odczynnik X.
W celu zbadania właściwości kwasu metanowego przeprowadzono doświadczenie
zilustrowane schematem:
Stwierdzono, że w probówce II wydzielił się bezbarwny gaz. Objawy reakcji zaobserwowano
również w probówkach I i III.
162.1 (0-1)
Napisz, co zaobserwowano podczas przebiegu tego doświadczenia w probówkach I
i III.
162.2 (0-1)
Napisz w formie cząsteczkowej, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków
organicznych, równania reakcji zachodzących podczas tego doświadczenia
w probówkach II i III.
W celu zbadania właściwości kwasu metanowego przeprowadzono doświadczenie
zilustrowane schematem:
Stwierdzono, że w probówce II wydzielił się bezbarwny gaz. Objawy reakcji zaobserwowano
również w probówkach I i III.
Oceń, czy wykonanie w probówce I podobnej
próby, w której zamiast kwasu metanowego użyjemy kwasu etanowego, doprowadzi
do tego samego efektu. Swoją odpowiedź uzasadnij.
