Skład prostej cząsteczki oksokwasu można przedstawić formułą HnRO(m+n), czyli ROm(OH)n,
gdzie R to atom centralny. Dla kwasu siarkowego(VI) zapis ma postać SO2(OH)2.
O właściwościach kwasowych decyduje zdolność odszczepiania protonów z grup
wodorotlenkowych oksokwasu. Kwas ROm(OH)n jest tym mocniejszy, im większą wartość
przyjmuje wskaźnik „m”. Przy tych samych wartościach „m” i „n” mocniejszy jest ten
oksokwas, którego atom centralny jest bardziej elektroujemny oraz im mniejsze są jego
rozmiary.
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2007.
Na podstawie powyższej informacji oceń moc trzech kwasów: H2SeO3, HClO3, H2SO3,
i uzupełnij poniższe zdania. Wpisz: wzory kwasów (wybrane spośród wymienionych
powyżej), wartości „m” i „n”, symbole atomów centralnych, a także zaznacz jedno
określenie spośród podanych w każdym nawiasie.
Najmocniejszym kwasem jest kwas o wzorze , ponieważ w jego cząsteczce jest
najwięcej atomów tlenu (niezwiązanych / związanych) z atomami wodoru. Kwasy
o wzorach i mają taką samą wartość m = i n = . Z tych
dwóch kwasów mocniejszy jest kwas , ponieważ atom ma mniejsze
rozmiary i (większą / mniejszą) wartość elektroujemności niż atom .
W poniższej tabeli przedstawiono wartości temperatury wrzenia (pod ciśnieniem 1013 hPa)
sześciu alkanów i ich halogenków alkilowych. W cząsteczkach halogenków halogen
połączony jest ze skrajnym atomem węgla.
Na podstawie: D.R. Lide, Handbook of Chemistry and Physics, Edition 1999-2000.
Spośród wymienionych w tabeli nazw i wzorów substancji wybierz i podaj nazwy
alkanów, które w temperaturze 25 °C i pod ciśnieniem 1013 hPa są cieczami, oraz
wzory halogenków alkilowych, które w tych warunkach są gazami.
Glukoza jest syntetyzowana przez rośliny zielone podczas procesu fotosyntezy, w którym
światło słoneczne dostarcza energię niezbędną do wytworzenia tego monosacharydu. Wiele
cząsteczek glukozy łączy się następnie wiązaniami chemicznymi, w wyniku czego tworzy
materiał budulcowy lub zapasowy rośliny.
6CO2 + 6H2O światło słoneczne 6O2 +
C6H12O6
glukoza
celuloza, skrobia
Organizm ludzki nie wytwarza enzymów koniecznych do trawienia celulozy, więc dla człowieka źródłem węglowodanów jest skrobia. Jest ona trawiona w ustach i żołądku przez
enzymy glikozydazy, w których obecności rozkłada się na glukozę.
Na podstawie: John McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000.
Określ, czy reakcja fotosyntezy jest endoenergetyczna, czy – egzoenergetyczna.
Na poniższym schemacie przedstawiono ciąg przemian, których surowcem wyjściowym jest
wapno palone. Związki organiczne umownie oznaczono na schemacie literami A–F.
31.1. (0-1)
Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równanie reakcji
związku D ze związkiem E oraz podaj nazwę związku F.
Równanie reakcji:
Nazwa związku F:
31.2. (0-1)
Napisz, jakie dwie funkcje pełni stężony kwas siarkowy(VI) w powyższej reakcji
powstawania związku F.
W cząsteczce kwasu askorbinowego (witaminy C) występują dwa enolowe atomy węgla,
czyli atomy węgla o hybrydyzacji sp2 z przyłączonymi grupami hydroksylowymi. Cząsteczka
tego związku zawiera ponadto dwa asymetryczne atomy węgla – o hybrydyzacji sp3
z przyłączonymi czterema różnymi podstawnikami. Poniżej przedstawiono wzór witaminy C,
w którym małymi literami oznaczono poszczególne atomy węgla.
Napisz litery (a–f), którymi oznaczono w powyższym wzorze kwasu askorbinowego
wszystkie enolowe atomy węgla oraz wszystkie asymetryczne atomy węgla.
