1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ krążenia Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Typowe leczenie osób, które uległy zaczadzeniu polega na podawaniu chorym czystego tlenu przy użyciu maski bądź w komorze tlenowej. Natomiast w przypadku ciężkiego zaczadzenia przeprowadza się transfuzję krwi.

a)Wyjaśnij, na czym polega szkodliwe działanie czadu na transport tlenu w organizmie człowieka.
b)Wyjaśnij, dlaczego w lżejszych przypadkach zaczadzenia wystarcza podanie tlenu, a w przypadkach ciężkich przeprowadza się transfuzję krwi.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Powinowactwo barwników oddechowych do tlenu wyrażane jest procentowym nasyceniem cząsteczki barwnika tlenem przy odpowiednim ciśnieniu gazu.
Na wykresie przedstawiono powinowactwo do tlenu dwóch barwników oddechowych: hemoglobiny występującej we krwi i mioglobiny występującej w mięśniach.

Krzywa wysycenia tlenem

Na podstawie analizy powyższych informacji wyjaśnij, na czym polega współdziałanie hemoglobiny i mioglobiny w dostarczaniu tlenu do pracy intensywnie pracujących mięśni szkieletowych.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 8. (3 pkt)

Enzymy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono zmiany energii substratów i produktów reakcji zachodzącej bez udziału enzymu.

Zmiany energii w reakcji enzymatycznej
a)Ustal, czy schemat przedstawia reakcję kataboliczną, czy anaboliczną. Odpowiedź uzasadnij.
b)Dorysuj na schemacie krzywą, która będzie obrazowała zmiany energii podczas reakcji zachodzącej z udziałem enzymu.
c)Określ, jaką rolę w przebiegu reakcji pełni enzym.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 7. (2 pkt)

Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono przebieg reakcji enzymatycznej przed dodaniem (A) i po dodaniu (B) substancji X.

Enzymy
a)Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania:

Substancja oznaczona na schemacie symbolem X to

  1. substrat.
  2. aktywator.
  3. inhibitor kompetycyjny.
  4. inhibitor niekompetycyjny.
b)Na podstawie schematu opisz wpływ substancji X na działanie enzymu.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 3. (3 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniżej przedstawiono model budowy błony komórkowej w komórce eukariotycznej.

Budowa błony komórkowej
a)Zapisz wszystkie litery, którymi na schemacie oznaczono:

białka
lipidy

b)W jakiej komórce – roślinnej czy zwierzęcej – występuje przedstawiona na schemacie błona komórkowa? Odpowiedź uzasadnij.
c)Podaj, jaką funkcję w błonie komórkowej pełni cholesterol.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 35. (3 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Jednym z największych problemów w walce z owadami szkodliwymi dla człowieka jest nabywanie przez nie odporności na insektycydy. Jeżeli w obrębie dużej populacji takiego gatunku owada, którą poddano działaniu pestycydów, znajdzie się pewna liczba genotypów niezwykle odpornych, to odporność na działanie danego pestycydu w tej populacji rozprzestrzenia się, szczególnie wtedy, gdy większość populacji poddano opryskom, a stosowanie pestycydu regularnie powtarzano. Może również dojść do rozszerzenia odporności tych owadów także na inne insektycydy, jeżeli ich sposób działania jest podobny. Dlatego też coraz częściej stosuje się metody biologicznej walki z owadami szkodliwymi.

a)Wyjaśnij, dlaczego w opisanej populacji szkodliwego owada odporność gwałtownie się rozprzestrzenia, mimo że opryski insektycydami obejmują prawie całą populację i są stosowane regularnie.
b)Przedstaw dwa przykłady różnych metod biologicznej walki z owadami szkodliwymi dla człowieka.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W latach 90. ubiegłego wieku oznaczono sekwencję ponad 10 000 par zasad DNA pseudogenu hemoglobiny (niefunkcyjny odcinek DNA będący duplikatem genu hemoglobiny), który wcześnie pojawił się w ewolucji naczelnych.
W tabeli przedstawiono różnice (w %) miedzy sekwencjami nukleotydowymi pseudogenu hemoglobiny orangutana (Pongo), goryla (Gorilla), szympansa (Pan) i człowieka (Homo).

Hominidy Gorilla Pan Homo
Orangutan (Pongo) 3,39 3,42 3,30
Goryl (Gorilla) 1,82 1,69
Szympans (Pan) 1,56

Ustal, który z rodzajów hominidów jest najbliżej spokrewniony z szympansem (Pan), a który z nim spokrewniony jest najdalej, i uzupełnij zdanie poniżej. Odpowiedź uzasadnij.

Najbliżej spokrewniony z szympansem (Pan)) jest , a najdalej z nim spokrewniony jest .

Uzasadnienie

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Genetyka - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Chromosom Y u człowieka zawiera niewiele, bo zaledwie kilkadziesiąt genów. Jeden z nich, tzw. gen SRY, jest umieszczony na krótszym ramieniu chromosomu. O istotnej roli tego genu świadczą następujące fakty:

I – U osób o genotypie XX, u których na jednym z chromosomów X występuje fragment krótszego ramienia chromosomu Y z genem SRY (na skutek translokacji), obserwuje się wykształcenie jąder i innych cech charakterystycznych dla płci męskiej.
II – Znane są też przypadki osób o genotypie XY z delecją fragmentu chromosomu Y z genem SRY – fenotypowo są to kobiety.

Natomiast, na dłuższym ramieniu chromosomu Y znajdują się geny, których produkty odgrywają istotną rolę w spermatogenezie.

a)Określ rolę genu SRY w rozwoju zarodkowym człowieka.
b)Podaj, czy osoby opisane w przypadku I są płodne, czy bezpłodne. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 29. (1 pkt)

Dziedziczenie Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Mukowiscydoza jest chorobą genetyczną wywoływaną przez autosomalny allel recesywny (a). Dwie pary małżeńskie poddały się badaniu genetycznemu na obecność alleli warunkujących tę chorobę. W wyniku badania ustalono następujące genotypy:

I para: mężczyzna – Aa, kobieta – AA
II para: mężczyzna – Aa, kobieta – Aa

Określ, której parze, może urodzić się dziecko chore na mukowiscydozę. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Obserwowana wśród osobników jednego gatunku zmienność fenotypowa może mieć podłoże m.in. genetyczne i wynikać z procesów rekombinacyjnych (zmienność rekombinacyjna) lub pojawiających się w genomie mutacji (zmienność mutacyjna). Mutacje mogą zachodzić w komórkach somatycznych lub w komórkach macierzystych gamet.

a)Podaj dwa przykłady mechanizmów, dzięki którym zachodzi zmienność rekombinacyjna.
b)Podaj, która z wymienionych w tekście mutacji nie jest dziedziczona przez potomstwo zwierząt. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Ssaki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Odzyskiwanie wody z moczu pierwotnego w nerkach ssaków odbywa się w pętli nefronu (pętli Henlego). Ssaki pustynne, np. szczuroskoczki, wydalają bardzo zagęszczony mocz. Zagęszczony mocz wydalają również ssaki morskie. Natomiast bobry, spędzające większość życia w wodzie słodkiej, wydalają duże ilości bardzo rozcieńczonego moczu.

Podaj, które z wymienionych zwierząt mają długie pętle nefronu, i wyjaśnij, jakie to ma znaczenie przystosowawcze dla każdego z nich.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Tkanki zwierzęce Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Tkanka tłuszczowa brunatna jest tkanką charakterystyczną dla ssaków. U ssaków zapadających w sen zimowy nagromadzenie tej tkanki znajduje się w okolicy łopatek lub obojczyków. Różni się ona od zwyczajnej (żółtej) tkanki tłuszczowej bardzo obfitym unaczynieniem oraz dużą liczbą mitochondriów w komórkach (stąd jej brunatna barwa). Główną funkcją tkanki tłuszczowej brunatnej jest szybkie wytworzenie ciepła podczas przebudzenia ze stanu hibernacji.

Wykaż za pomocą dwóch argumentów związek budowy tkanki tłuszczowej brunatnej z funkcją pełnioną przez tę tkankę.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W skład białek osłonki niektórych bakteriofagów wchodzi siarka. Komórka bakteryjna została zainfekowana fagami, którym wcześniej wbudowano w białka osłonek radioaktywne izotopy siarki.

Określ, czy w osłonkach białkowych fagów, które zostaną namnożone w opisanej komórce bakteryjnej, będą występowały radioaktywne izotopy siarki. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Prokarionty Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Sok żołądkowy człowieka ma pH zwykle w granicach 2–3, które jest zabójcze dla bakterii trafiających do żołądka wraz z pokarmem. Okazało się, że bakterie Helicobacter pylori są oporne na działanie kwasu żołądkowego. Wytwarzają one ogromne ilości enzymu ureazy, który rozkłada powszechnie występujący w organizmie człowieka mocznik i uwalnia amoniak. Amoniak z kolei wiąże kationy wodorowe (tworząc jony NH4+) i zobojętnia środowisko wokół bakterii.

Wyjaśnij znaczenie opisanego procesu dla przeżycia bakterii Helicobacter pylori w żołądku.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (1 pkt)

Nasienne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przez wzrost należy rozumieć nieodwracalny przyrost ciała (jego objętości lub masy, liczby komórek). W przypadku niektórych części roślin ich wzrost może odbywać się przez całe życie – wzrost nieograniczony. Pewne części roślin przestają rosnąć po osiągnięciu określonych rozmiarów – wykazują wzrost ograniczony.

Podaj przykład organu rośliny dwuliściennej, który może rosnąć przez całe życie rośliny i wyjaśnij, jaka cecha budowy umożliwia ten wzrost.

Przykład organu rośliny dwuliściennej

Wyjaśnienie

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 7. (2 pkt)

Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono mechanizm regulacji aktywności enzymatycznej w szlaku metabolicznym, na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego.

Regulacja szlaku enzymatycznego
a)Na podstawie schematu wyjaśnij, na czym polega przedstawiony mechanizm regulacji aktywności enzymatycznej.
b)Wyjaśnij na przykładzie, jakie znaczenie dla komórki ma przedstawiony mechanizm regulacji.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 2. (2 pkt)

Skład organizmów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na uproszczonym schemacie przedstawiono przebieg i wynik doświadczenia, w którym badano wpływ wysokiego stężenia mocznika na strukturę przestrzenną cząsteczki białka wyizolowanego z komórki.

Denaturacja białka
a)Spośród poniższych procesów, wybierz i zapisz nazwy tych, które należy wpisać w miejsca oznaczone na schemacie literami A i B.

denaturacja,
konformacja,
renaturacja

A.
B.

b)Na podstawie wyniku doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący wpływu wysokiego stężenia mocznika na strukturę białka.

Strony