1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 38. (1 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W styczniu 2010 roku opublikowano wyniki badań polskich paleontologów, którzy odkryli skamieniałości i odciski stóp tetrapodów (uznawanych za przodków kręgowców lądowych), starszych o około 18 milionów lat od najstarszych tego typu skamieniałości, znanych w nauce. Powszechnie uważa się, że tetrapody wyewoluowały z ryb poprzez stadium przejściowe w postaci elpistostegidów (grupa kopalnych ryb trzonopłetwych). Przedstawiciel tych zwierząt posiadał płetwy piersiowe, które zginały się w połowie, umożliwiając mu czołganie się na lądzie. Polskie znalezisko jest starsze od skamieniałości elpistostegidów o około 10 milionów lat.

Na podstawie: http://fakty.interia.pl/nauka/news/, http://www.radio.kielce.pl

Czy w świetle przedstawionych informacji można uznać elpistostegidy za przodków tetrapodów? Swoją opinię uzasadnij jednym argumentem.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 35. (1 pkt)

Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przeprowadzono doświadczenie dotyczące wzajemnych stosunków między populacjami dwóch gatunków orzęsków (gatunek 1 i gatunek 2). Orzęski z gatunku 2 polowały na przedstawicieli gatunku 1. Zastosowano dwa warianty doświadczenia (hodowla A i hodowla B), w których obserwowano zmiany liczebności populacji obu gatunków w zależności od tego, czy ofiary znajdowały schronienie, czy też nie.
Na rysunkach przedstawiono wyniki obu wariantów opisanego doświadczenia.

Populacje orzęsków wykresy

Opisz zmiany liczebności populacji drapieżnych orzęsków tylko w tym doświadczeniu, w którym ofiary nie znalazły schronienia. Uwzględnij przyczyny i skutki tych zmian.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 34. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W wielu hodowlach do celów gospodarczych i laboratoryjnych stosuje się krzyżowanie zwierząt blisko ze sobą spokrewnionych, czyli tzw. chów wsobny. O ile przynosi ono korzyści hodowcom, o tyle w warunkach naturalnych jest to zjawisko niekorzystne dla zwierząt.

a)Przedstaw zaletę kojarzenia krewniaczego w hodowli zwierząt.
b)Uzasadnij, że w warunkach naturalnych krzyżowanie się osobników blisko spokrewnionych jest zjawiskiem niekorzystnym wśród zwierząt.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Myszy o genotypie ByB mają sierść żółtą, a myszy o genotypie BB – sierść czarną. Allel By wpływa jednocześnie na przeżywalność zarodków i w układzie homozygotycznym ByBy jest letalny (myszy o tym genotypie giną przed urodzeniem). Uznaje się, że zależnie od cechy fenotypowej, na którą wpływa, allel By może wykazywać właściwości dominujące lub recesywne w stosunku do allelu B.

Na podstawie: P.C. Winter, G.I. Hickey, H.L. Fletcher, Krótkie wykłady. Genetyka, PWN, Warszawa 2006.
a)Podaj stosunek liczbowy żywych myszy żółtych i czarnych w potomstwie krzyżówki myszy żółtych.

myszy żółte : myszy czarne – :

b)Określ, ze względu na którą cechę allel By jest recesywny. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Stwierdzono, że pewien organizm jest heterozygotą Aa względem jednej z cech, a drugą cechę warunkowaną przez allel B posiada w formie dominującej. Nie wiadomo jednak, czy pod względem tej cechy jest homozygotą, czy heterozygotą. Obie cechy dziedziczą się jednogenowo i niezależnie.

a)Zapisz wszystkie możliwe genotypy opisanego organizmu.
b)Zaznacz takie zestawienie genotypów obojga rodziców, których całe potomstwo będzie miało cechy organizmu opisanego w tekście. Uzasadnij odpowiedź, rozwiązując odpowiednią krzyżówkę genetyczną.

Genotypy rodziców

  1. aaBb, aaBb
  2. aaBb, AaBB
  3. aabb, AAbb
  4. aaBb, AABB

 
Krzyżówka:

 

 

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (1 pkt)

Fizjologia roślin Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadania 25. i 26.
Azot i potas wywierają największy wpływ na wysokość i jakość plonów (zawartość sacharozy w korzeniach) buraków cukrowych. Badano wysokość plonów buraków cukrowych nawożonych dwoma różnymi dawkami azotu w zależności od odpowiednich dawek potasu.
Wyniki przedstawiono w tabeli.

Ilość potasu (w formie K2O) w kg/ha
 Plony buraków cukrowych w t/ha przy dawkach azotu
120 kg/ha 180 kg/ha
bez potasu 50 51
80 53 55
160 56 58
240 58 60

Na podstawie: Buraki cukrowe, http://www.kali-gmbh.com.pl

Azot jest pierwiastkiem niezbędnym m.in. do wytwarzania chlorofilu u roślin.

Wykaż zależność między niedoborem azotu a niską zawartością sacharozy w korzeniach buraków cukrowych.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (1 pkt)

Nasienne Tkanki roślinne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli zamieszczono dane dotyczące prędkości przewodzenia wody w drewnie u wybranych grup roślin.

Grupa roślin Maksymalna prędkość przewodzenia wody w drewnie (cm/min)
Iglaste (nagonasienne) 2
Drzewiaste dwuliścienne 73
Zielne jedno- i dwuliścienne 100

Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, C.A. Ville, Biologia, Wyd. Multico, Warszawa 2007.

Wyjaśnij, czym uwarunkowana jest różnica w prędkości przewodzenia wody u roślin iglastych i dwuliściennych. W odpowiedzi uwzględnij różnice w budowie ich drewna.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Układ hormonalny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Ogólnie działanie hormonów polega na stymulacji lub hamowaniu pewnych mechanizmów w komórkach narządów docelowych. Wiele hormonów ma działanie wzajemnie antagonistyczne.

Spośród niżej wymienionych hormonów wybierz dwa, które działają wzajemnie antagonistycznie, i podaj, na czym polega antagonizm ich działania.

insulina,
wazopresyna,
kalcytonina,
glukagon,
adrenalina

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 15. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Neurotransmitery są odpowiedzialne za przekazywanie impulsów nerwowych przez neurony. Wiele tzw. leków psychotropowych wpływa na ilość neurotransmiterów w szczelinie synaptycznej. W przypadku chorób, w których występuje nadmiar neurotransmiterów, odpowiedni lek może np. zablokować ich receptory w synapsie.

Wyjaśnij, dlaczego nie wolno prowadzić samochodu po zażyciu leku o działaniu opisanym w tekście.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (3 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na wykresie przedstawiono rozmieszczenie receptorów – czopków i pręcików – w siatkówce oka człowieka. Badano ich zagęszczenie w różnych odległościach od dołka środkowego. Odległości określono w stopniach odchylenia od osi optycznej oka.

Rozmieszczenie receprotów na siatkówce
a)Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie opisz dołek środkowy (plamkę żółtą), uwzględniając rodzaje i ilość receptorów.
b)Podaj nazwę miejsca X na wykresie i wyjaśnij, dlaczego w tym miejscu nie ma żadnych receptorów.
c)Podaj nazwę receptorów, których jest najwięcej w siatkówce oka, oraz określ ich rolę w procesie widzenia.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 8. (2 pkt)

Metabolizm - pozostałe Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W wielu komórkach powstaje, szkodliwy dla komórki, nadtlenek wodoru (H2O2 ). Jego neutralizacja odbywa się dzięki specyficznemu enzymowi – katalazie. Wykonano doświadczenie, w którym do dwóch słoików wlano jednakową ilość 3% roztworu H2O2 (wody utlenionej). Do jednego ze słoików włożono kawałek świeżej, surowej wątroby bydlęcej. Na rysunku przedstawiono wyniki tego doświadczenia.

Schemat doświadczenia
a)Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.
b)Podaj, na czym polega neutralizacja nadtlenku wodoru przez komórki wątroby ssaka.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Prokarionty Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Promienie UV przenikają przez ściany komórkowe bakterii. Są one pochłaniane zarówno przez białka, jak i DNA tych komórek. Promienie UV rozrywają w tych związkach różne wiązania chemiczne, uszkadzając tym samym ich strukturę.
W szpitalach i przychodniach stosuje się lampy wytwarzające promieniowanie UV, które unieszkodliwiają drobnoustroje chorobotwórcze.

Na podstawie powyższych informacji, wyjaśnij wpływ promieniowania UV na

a)metabolizm bakterii
b)rozmnażanie się bakterii.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W komórkach wielu pierwotniaków występują wodniczki tętniące, pełniące istotną rolę w utrzymaniu stałości ich środowiska wewnętrznego.

Uzasadnij, że wodniczki tętniące w komórkach pierwotniaków słodkowodnych pełnią funkcję adaptacyjną do środowiska. W odpowiedzi uwzględnij stężenie roztworu wewnątrzkomórkowego pierwotniaków i środowiska, w którym żyją.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 27. (1 pkt)

Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Fenyloketonuria jest chorobą dziedziczną, której efektom (głębokie upośledzenie umysłowe) można zapobiegać przez wczesne, tuż po urodzeniu, zidentyfikowanie choroby i zastosowanie diety niskofenyloalaninowej. Dorośli z tą dolegliwością nie muszą stosować diety, bo ich układ nerwowy nie wykazuje już tak dużej wrażliwości na obecność nierozłożonej fenyloalaniny, jak organizm niemowlęcia i dziecka. Jednak związek ten będzie gromadzić się w ich organizmie. Wysoki poziom fenyloalaniny we krwi ciężarnej kobiety chorej na fenyloketonurię może doprowadzić do uszkodzenia układu nerwowego płodu.

Wyjaśnij, w jaki sposób ciężarna kobieta chora na fenyloketonurię, może uchronić płód przed uszkodzeniem układu nerwowego.

Strony