1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Układ krążenia

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (1 pkt)

Układ krążenia Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W przypadku, gdy ciężarna matka mająca grupę krwi Rh– wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko antygenom D własnego płodu mającego grupę krwi Rh+, może dojść do konfliktu serologicznego. Przeciwciała anty-Rh przenikają wówczas przez łożysko do krwiobiegu płodu i uszkadzają jego czerwone krwinki, co jest przyczyną choroby hemolitycznej.

Wyjaśnij, dlaczego choroba hemolityczna nie wystąpi w przypadku, gdy matka ma grupę krwi Rh+, a jej dziecko ma grupę krwi Rh–.

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj/wymień

Na rysunkach przedstawiono trzy możliwe sposoby połączeń włosowatych naczyń krwionośnych występujące w organizmie człowieka.

Na podstawie: P. Hoser, Fizjologia organizmów z elementami anatomii człowieka, Warszawa 1996.

Uzupełnij poniższe zdania – wybierz właściwe rysunki i wpisz ich oznaczenia literowe (A–C) w wyznaczone miejsca.

Sieć naczyń włosowatych w płucach ma postać, którą przedstawiono na rysunku . Naczynia krwionośne jelita cienkiego i wątroby kontaktują się ze sobą tak, jak pokazano na rysunku . Sieć naczyń krwionośnych budującą kłębuszki nerkowe obrazuje rysunek .

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono układ krwionośny człowieka.

Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.
a)Uzupełnij przedstawiony schemat – wpisz w wyznaczone miejsca właściwe nazwy elementów układu krwionośnego człowieka wybrane spośród wymienionych.

prawy przedsionek     lewy przedsionek     prawa komora     lewa komora     tętnica płucna     żyła płucna

b)Oceń, czy prawdziwe jest stwierdzenie: ,,Wszystkie żyły występujące w organizmie człowieka transportują krew odtlenowaną”. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 13. (2 pkt)

Układ krążenia Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Podwyższenie temperatury krwi dopływającej do ośrodka termoregulacji w podwzgórzu skutkuje uruchomieniem mechanizmów zwiększających utratę ciepła z organizmu człowieka, m.in. przez pogłębienie i przyśpieszenie oddechów oraz zwiększenie pojemności minutowej serca, a więc skróceniem czasu, w którym serce przepompowuje całą objętość krwi znajdującą się w układzie krwionośnym.

Wykaż związek między zwiększoną utratą ciepła z organizmu człowieka przez układ oddechowy

  1. a zwiększeniem pojemności minutowej serca:
  2. a pogłębieniem i przyśpieszeniem oddechów:

Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (2 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono budowę serca człowieka.

a)Uzupełnij schemat – wpisz w wyznaczone miejsca właściwe określenia tak, aby powstał prawidłowy opis kierunku przepływu krwi przez serce. Wybierz je spośród wymienionych.

do dużego obiegu     z dużego obiegu     do małego obiegu     z małego obiegu

b)Podaj, które z naczyń krwionośnych oznaczonych na schemacie numerami 1.–4. to żyła płucna, i określ, czy krew płynąca tą żyłą jest odtlenowana, czy – utlenowana.

Żyła płucna:     Płynie w niej krew: .

Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ krążenia Podaj/wymień Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

W układzie krwionośnym człowieka występują trzy rodzaje naczyń krwionośnych: tętnice, żyły i naczynia włosowate. Poniżej przedstawiono zdjęcie preparatu przekroju poprzecznego żyły i tętnicy.

a)Porównaj cechy głównych żył i tętnic – wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe określenia, wybrane spośród podanych w nawiasach.
Cechy naczyń Żyły Tętnice
ściany naczyń
(grube i elastyczne / cienkie i wiotkie)
obecność zastawek
(obecne / brak)
kierunek transportu krwi
(z tkanek do serca / z serca do tkanek)
ciśnienie krwi
(niskie / wysokie)
b)Podaj przykład funkcji, jaką pełnią włosowate naczynia krwionośne.

Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19. (3 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Rytmiczne skurcze serca przebiegają pod wpływem bodźców powstających w samym sercu. Włókna mięśnia sercowego tworzące układ bodźcowo-przewodzący mają charakterystyczną budowę. Ich błona komórkowa odznacza się zdolnością do rytmicznej depolaryzacji, co jest przyczyną wytwarzania impulsów elektrycznych pobudzających skurcze serca. Na pracę serca wpływają również bodźce fizjologiczne oraz sygnały z autonomicznego układu nerwowego, które mogą hamować lub pobudzać jego własny rytm.
Na schemacie przedstawiono elementy (A–C) układu bodźcowo-przewodzącego serca człowieka.

a)Wybierz ze schematu i zapisz literę: A, B lub C, którą oznaczono element układu bodźcowo-przewodzącego serca odgrywający rolę nadrzędną, i podaj jego nazwę.
b)Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu bodźcowo-przewodzącego serca są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Praca układu bodźcowo-przewodzącego podlega regulacji ze strony układu nerwowego. P F
2. Układ bodźcowo-przewodzący decyduje o częstotliwości i synchronizacji skurczów całego mięśnia sercowego. P F
3. Praca układu bodźcowo-przewodzącego powoduje, że serce wyjęte z organizmu człowieka i umieszczone w płynie fizjologicznym nadal bije. P F
c)Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały regulujące działanie mechanizmów fizjologicznych wpływających na pracę serca. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Adrenalina wydzielana przez nadnercza (zwalnia / przyśpiesza) pracę serca. Wzrost temperatury ciała (hamuje / pobudza) aktywność układu bodźcowo-przewodzącego, dlatego gdy mamy gorączkę, nasze tętno jest (niższe / wyższe).

Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Ssaki Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Zwierzęta stałocieplne, w celu utrzymania stałej temperatury ciała w warunkach, gdy jest zbyt chłodno, muszą zatrzymywać ciepło w organizmie i chronić się przed jego utratą.

a)Zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.

Futro pokrywające ciało ssaków jest dobrym izolatorem ciepła, ponieważ

  1. warstwy zewnętrzne włosa zbudowane są z płaskich, zrogowaciałych komórek, które pochłaniają ciepło.
  2. włosy zawierają barwnik pochłaniający promieniowanie UV, które dodatkowo ogrzewa organizm.
  3. włosy faliście powyginane, tzw. wełniste, ogrzewają najbardziej zewnętrzną część skóry.
  4. między włosami znajduje się warstwa powietrza, które jest izolatorem ciepła.
b)Opisz, w jaki sposób reakcja naczyń krwionośnych ogranicza utratę ciepła przez skórę w sytuacji, gdy jest zbyt chłodno.

Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Skład organizmów Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Kolageny to białka będące głównym składnikiem macierzy zewnątrzkomórkowej zwierząt. Ich główną funkcją jest utrzymanie integralności strukturalnej i sprężystości tkanki łącznej. Kolagen jest syntetyzowany w formie łańcuchów α, będących produktem ekspresji odrębnych genów. Te łańcuchy zawierają duże ilości lizyny i proliny – głównych składników kolagenu stabilizujących jego cząsteczkę. Aminokwasy te następnie ulegają hydroksylacji z udziałem hydroksylaz, których kofaktorem w tym procesie jest witamina C, pobudzająca także bezpośrednio syntezę kolagenu przez aktywację transkrypcji kodujących go genów. W kolejnym etapie łańcuchy α łączą się trójkami za pomocą mostków dwusiarczkowych, w wyniku czego powstaje prokolagen. Z cząsteczek prokolagenu wydzielonych poza komórkę powstają cząsteczki kolagenu, które mogą agregować w większe struktury, takie jak włókienka, włókna lub sieci.

Na podstawie: J. Kawiak, J. Zabel, Seminaria z cytofizjologii, Wrocław 2002;
K.A. Czubak, H.M. Żbikowska, Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Ann. Acad. Med. Siles., 4/2014.

a)Na podstawie przedstawionych informacji określ najwyższą rzędowość struktury białka – prokolagenu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do cechy budowy tego białka.
b)Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego przy niedoborze witaminy C mogą pękać naczynia krwionośne. W odpowiedzi uwzględnij budowę naczyń krwionośnych.

Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 12. (3 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Rytmiczne skurcze serca przebiegają pod wpływem bodźców powstających w samym sercu. Włókna mięśnia sercowego tworzące układ bodźcowo-przewodzący mają charakterystyczną budowę. Ich błona komórkowa odznacza się zdolnością do rytmicznej depolaryzacji, co jest przyczyną wytwarzania impulsów elektrycznych pobudzających skurcze serca. Na pracę serca wpływają również bodźce fizjologiczne oraz sygnały z autonomicznego układu nerwowego, które mogą hamować lub pobudzać jego własny rytm.
Na schemacie przedstawiono elementy (A–C) układu bodźcowo-przewodzącego serca człowieka.

12.1. (0–1)

Wybierz ze schematu i zapisz literę: A, B lub C, którą oznaczono element układu bodźcowo-przewodzącego serca odgrywający rolę nadrzędną, i podaj jego nazwę.

12.2. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu bodźcowo-przewodzącego serca są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Praca układu bodźcowo-przewodzącego podlega regulacji ze strony układu nerwowego. P F
2. Układ bodźcowo-przewodzący decyduje o częstotliwości i synchronizacji skurczów całego mięśnia sercowego. P F
3. Praca układu bodźcowo-przewodzącego powoduje, że serce wyjęte z organizmu człowieka i umieszczone w płynie fizjologicznym nadal bije. P F

12.3. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały regulujące działanie mechanizmów fizjologicznych wpływających na pracę serca. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Adrenalina wydzielana przez nadnercza (zwalnia / przyśpiesza) pracę serca. Wzrost temperatury ciała (hamuje / pobudza) aktywność układu bodźcowo-przewodzącego, dlatego gdy mamy gorączkę, nasze tętno jest (niższe / wyższe).

Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 3. (2 pkt)

Skład organizmów Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Kolageny to białka będące głównym składnikiem macierzy zewnątrzkomórkowej zwierząt. Ich główną funkcją jest utrzymanie integralności strukturalnej i sprężystości tkanki łącznej. Kolagen jest syntetyzowany w formie łańcuchów α, będących produktem ekspresji odrębnych genów. Te łańcuchy zawierają duże ilości lizyny i proliny – głównych składników kolagenu stabilizujących jego cząsteczkę. Aminokwasy te następnie ulegają hydroksylacji z udziałem hydroksylaz, których kofaktorem w tym procesie jest witamina C, pobudzająca także bezpośrednio syntezę kolagenu przez aktywację transkrypcji kodujących go genów. W kolejnym etapie łańcuchy α łączą się trójkami za pomocą mostków dwusiarczkowych, w wyniku czego powstaje prokolagen. Z cząsteczek prokolagenu wydzielonych poza komórkę powstają cząsteczki kolagenu, które mogą agregować w większe struktury, takie jak włókienka, włókna lub sieci.

Na podstawie: J. Kawiak, J. Zabel, Seminaria z cytofizjologii, Wrocław 2002;
K.A. Czubak, H.M. Żbikowska, Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Ann. Acad. Med. Siles., 4/2014.

3.1. (0–1)

Na podstawie przedstawionych informacji określ najwyższą rzędowość struktury białka – prokolagenu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do cechy budowy tego białka.

3.2. (0–1)

Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego przy niedoborze witaminy C mogą pękać naczynia krwionośne. W odpowiedzi uwzględnij budowę naczyń krwionośnych.

Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Często spotykaną formą niedozwolonego dopingu fizjologicznego są transfuzje krwi. Stosowane są zarówno transfuzje krwi własnej, uprzednio zmagazynowanej, jak i transfuzje krwi pochodzącej od wyselekcjonowanych dawców. Oczekiwanym efektem takiej transfuzji jest szybkie uzyskanie zwiększonej zdolności do wysiłku fizycznego.

Na podstawie: A. Zięba, Mroczna strona medalu, „Wiedza i życie”, http://archiwum.wiz.pl

Wyjaśnij, w jaki sposób transfuzje krwi wpływają na zwiększenie wydolności fizycznej zawodnika. W odpowiedzi odnieś się do składu krwi i jej roli w organizmie.

Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Często spotykaną formą niedozwolonego dopingu fizjologicznego są transfuzje krwi. Stosowane są zarówno transfuzje krwi własnej, uprzednio zmagazynowanej, jak i transfuzje krwi pochodzącej od wyselekcjonowanych dawców. Oczekiwanym efektem takiej transfuzji jest szybkie uzyskanie zwiększonej zdolności do wysiłku fizycznego.

Na podstawie: A. Zięba, Mroczna strona medalu, „Wiedza i życie”, http://archiwum.wiz.pl

Wyjaśnij, w jaki sposób transfuzje krwi wpływają na zwiększenie wydolności fizycznej zawodnika. W odpowiedzi odnieś się do składu krwi i jej roli w organizmie.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Ściany poszczególnych części serca człowieka, zbudowane głównie z charakterystycznej dla tego narządu tkanki mięśniowej, mają różną grubość. Najcieńsze są ściany przedsionków (2–3 mm). Ściana prawej komory ma około 5 mm, a ściana lewej komory 15 mm grubości.

Wyjaśnij, dlaczego ściana lewej komory serca jest znacznie grubsza niż ściana komory prawej.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Małopłytkowość to choroba, w której pod wpływem ucisku, nawet bez wcześniejszego urazu, pojawiają się wybroczyny (siniaki) w skórze i w błonach śluzowych. Najwięcej ich widać na kończynach i na tułowiu. Pojawiają się też pierścieniowate wylewy krwi w miejscach nakłuć skóry, nawracające krwawienia z nosa i dziąseł. Mogą też wystąpić krwawienia do przewodu pokarmowego, krwiomocz i bardzo groźne krwotoki do mózgu. W obrazie krwi występuje zmniejszona liczba trombocytów (płytek krwi).

a)Podaj nazwę procesu, który ulega zaburzeniu u chorych na wyżej opisaną chorobę.
b)Wyjaśnij rolę trombocytów w tym procesie.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono obraz krwi w organizmie biorcy po transfuzji. Widoczne są erytrocyty dawcy zaglutynowane przez aglutyniny biorcy. Dawca ma grupę krwi B.

a)Jaką grupę krwi może mieć biorca? Wybierz dwie poprawne odpowiedzi spośród zaproponowanych poniżej.
  1. grupa krwi A
  2. grupa krwi B
  3. grupa krwi AB
  4. grupa krwi 0
b)Uzasadnij swój wybór.

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ krążenia Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce. Najczęstszymi i najgroźniejszymi chorobami układu krążenia są miażdżyca tętnic oraz choroba nadciśnieniowa, prowadzące do wielu innych schorzeń, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Wielu z chorób układu krążenia można byłoby uniknąć, jeżeli przestrzegałoby się pewnych zasad profilaktycznych.

a)Wyjaśnij, w jaki sposób miażdżyca tętnic wieńcowych zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca.
b)Oceń, czy poniższe zalecenia dotyczące diety, których należy przestrzegać, aby zmniejszyć ryzyko powstania miażdżycy, są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zalecenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1. Konieczne jest ograniczenie ilości spożywanych tłuszczów roślinnych, zwłaszcza zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe. P F
2. Należy ograniczyć liczbę kalorii w pokarmie, unikając przede wszystkim produktów o dużej zawartości łatwo przyswajanych cukrów. P F
3. Należy częściej spożywać produkty zawierające naturalny błonnik, przede wszystkim warzywa i owoce. P F

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

W naczyniach krwionośnych wyprowadzających krew z serca panuje wysokie ciśnienie. Naczynia te mają stosunkowo małe światło i nie ma w nich zastawek. W naczyniach doprowadzających krew do serca jest niskie ciśnienie. Mają one stosunkowo szerokie światło i występują w nich zastawki.

Na podstawie tekstu uzupełnij tabelę, w której porównasz opisane naczynia krwionośne.

Nazwa naczynia
(tętnice/żyły)		 Kierunek przepływu krwi Ciśnienie Światło naczynia Zastawki
 
 

Strony