Na schemacie przedstawiono dwa główne kierunki metabolizmu: anabolizm i katabolizm.
Poniżej numerami oznaczono związki chemiczne lub grupy związków chemicznych, które biorą udział w tych procesach.
Wpisz numery właściwych związków lub grup związków chemicznych biorących udział w procesach oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D.
Adenozynotrifosforan (ATP) jest nukleotydem zawierającym w swojej cząsteczce wiązania
wysokoenergetyczne. Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki (ATP).
a)
Zaznacz strzałkami na schemacie miejsca występowania wiązań wysokoenergetycznych w cząsteczce ATP.
b)
Wyjaśnij, co oznacza termin „wiązanie wysokoenergetyczne”.
c)
Określ, które stwierdzenie dotyczące roli ATP w komórce jest prawdziwe, a które fałszywe. Wpisz w ostatniej kolumnie tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
P/F
1.
ATP jest nośnikiem energii i bezpośrednim donorem energii w układach biologicznych.
2.
ATP może być magazynowany w komórkach i wykorzystywany zależnie od potrzeb komórki.
3.
ATP, ulegając hydrolizie do ADP i Pi lub do AMP i Pi, magazynuje energię.
Poniżej opisano procesy zachodzące w komórkach szparkowych.
W wyniku aktywnego transportu w komórkach szparkowych gromadzi się dużo jonów
potasowych (K+). Wskutek rozkładu skrobi i przekształcania się glukozy w komórkach tych
gromadzą się również ujemnie naładowane jony jabłczanowe. Wzrost stężenia obu
wymienionych jonów powoduje obniżenie potencjału osmotycznego wody w komórkach
szparkowych w porównaniu z komórkami sąsiednimi.
Wykreśl z poniższego zdania niewłaściwe określenia spośród wyróżnionych kursywą, tak aby zdanie to stanowiło poprawne dokończenie powyższego tekstu.
W wyniku opisanych procesów woda wnika do/wycieka z komórek szparkowych, co wpływa na zmniejszenie/zwiększenie turgoru komórki, a w konsekwencji otwieranie/zamykanie się
szparek.
Ściany komórkowe w komórkach roślinnych są zbudowane głównie z mikrofibryl
celulozowych. Włókna celulozowe są odporne na rozciąganie, a ich sposób ułożenia
w ścianie komórkowej wpływa na kierunek, w którym rosnąca komórka będzie się
powiększała.
Na rysunkach A i B przedstawiono typy wzrostu komórek o różnym sposobie ułożenia mikrofibryl celulozowych.
Zakreśl literę, którą oznaczono typ wzrostu charakterystyczny dla komórek sitowych.
Opanowanie środowiska lądowego przez rośliny odbywało się w procesie ewolucji stopniowo
i było wynikiem ich przystosowań w budowie morfologicznej i anatomicznej.
Do każdego czynnika środowiska lądowego dobierz jedno odpowiednie przystosowanie w budowie roślin.
Czynniki środowiska lądowego
Mniejsza dostępność wody.
Mniejsza gęstość powietrza niż wody.
Przystosowania w budowie roślin
Tkanki wzmacniające – kolenchyma
oraz sklerenchyma.
Poniższe opisy dotyczą różnych rodzajów zmienności.
Prowadzi do powstania nowych alleli genów, które nie występowały w układzie
rodzicielskim, a także może prowadzić do powstania zmian w strukturze lub ilości
chromosomów.
Warunki zewnętrzne (temperatura, światło, czy rodzaj pokarmu) mogą modyfikować
efekty genów, przez co mogą wpływać decydująco na właściwości fenotypowe organizmu.
W wyniku segregacji chromosomów w mejozie lub losowego łączenia się gamet powstają
nowe kombinacje genów, co warunkuje różnorodność fenotypową potomstwa.
a)
Obok poniższych nazw rodzajów zmienności wpisz litery (A, B, C), którymi oznaczono ich opisy.
fluktuacyjna
rekombinacyjna
mutacyjna
b)
Podaj, która z wymienionych zmienności nie ma znaczenia ewolucyjnego.
Zaznacz zdania, które poprawnie opisują proces replikacji cząsteczki DNA.
Podczas replikacji DNA dwuniciowa helisa rozplata się i każda pojedyncza nić służy jako
matryca do syntezy komplementarnej nici potomnej.
Syntezę nowych nici DNA przeprowadza enzym polimeraza DNA, którego cząsteczki są
wbudowywane w powstającą nić DNA.
Kierunek syntezy obydwu potomnych nici DNA (nici prowadzącej i nici opóźnionej) jest
zgodny z kierunkiem przesuwania się widełek replikacyjnych i synteza odbywa się
w sposób ciągły.
Replikacja DNA ma charakter semikonserwatywny, ponieważ w skład każdej potomnej
cząsteczki DNA wchodzi jedna oryginalna nić macierzysta i jedna nowo zsyntetyzowana.
Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących odporności organizmu człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
P/F
1.
Mechanizmy obronne uruchamiane są w zetknięciu organizmu z antygenami.
2.
Odporność komórkowa organizmu polega na reakcji antygenu z limfocytami T.
3.
Odporność swoista organizmu ma charakter wrodzony.
Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących metabolizmu. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
P/F
1.
W procesach anabolicznych produkty reakcji są związkami bardziej złożonymi niż substraty.
2.
Energia uwalniana w procesach anabolicznych jest wykorzystywana do syntezy związków budulcowych.
3.
Katabolizm to reakcje syntezy związków złożonych z substancji prostych, wymagające dostarczenia energii.
Udział siateczki śródplazmatycznej gładkiej i szorstkiej w budowie komórki eukariotycznej
zależy od rodzaju procesów metabolicznych zachodzących w komórce.
Zaznacz w tabeli literą G procesy zachodzące z udziałem siateczki śródplazmatycznej gładkiej i literą S procesy zachodzące z udziałem siateczki śródplazmatycznej szorstkiej.
Lp.
Procesy zachodzące w komórce
G/S
1.
Synteza testosteronu w komórkach jąder
2.
Gromadzenie jonów wapnia w komórkach mięśnia sercowego
Badano produkty suchej destylacji dwóch próbek materiału pochodzenia roślinnego.
W próbce I stwierdzono obecność pary wodnej, siarkowodoru, amoniaku i dwutlenku węgla,
a w próbce II tylko obecność pary wodnej i dwutlenku węgla.
Zaznacz nazwę grupy związków organicznych, które występowały w próbce I, a nie było ich w próbce II.
W 1953 roku S.L. Miller przeprowadził doświadczenie, w którym mieszaninę gazów (CH4,
NH3, H2O, H2) naśladującą skład pierwotnej atmosfery ziemskiej poddał działaniu silnych
wyładowań elektrycznych. Powstające produkty reakcji, w tym liczne związki organiczne,
m.in. aminokwasy rozpuszczały się w wodzie i były odprowadzane ze skraplaną parą wodną
do kolby z wodą, imitującą praocean.
Spośród wymienionych stwierdzeń zaznacz jedno, które stanowi hipotezę badawczą potwierdzoną tym doświadczeniem.
Mieszaniny aminokwasów w pierwotnym oceanie miały zdolność do samoorganizowania
się w większe kompleksy.
Pod wpływem wyładowań atmosferycznych związki organiczne opadały i gromadziły się
w pierwotnym oceanie.
Związki organiczne mogą powstawać w mieszaninie różnych gazów dzięki energii
wyładowań atmosferycznych.
Związki organiczne mogły się gromadzić w praoceanie, gdyż w beztlenowych warunkach
nie ulegały degradacji.
Poniżej opisano procesy płciowe, które mogą zachodzić u bakterii. Zaznacz opis, który dotyczy koniugacji.
Proces ten polega na czasowym łączeniu się bakterii i jednokierunkowym przekazaniu
fragmentów genoforu (lub plazmidu) z komórki jednej bakterii – dawcy do drugiej
komórki bakterii – biorcy.
Proces ten polega na pobieraniu ze środowiska przez komórkę bakterii krótkich
fragmentów DNA, uwolnionych przez naturalny rozpad innych komórek bakterii.
Proces ten polega na przenoszeniu fragmentów DNA między komórkami bakterii
za pośrednictwem wirusów tzw. bakteriofagów łagodnych.
Galasówki to drobne owady, których larwy rozwijają się w liściach drzew, a zimę spędzają
w glebie. Poniżej przedstawiono wyniki doświadczenia badającego wpływ zmian temperatury
na stężenie wybranych substancji w komórkach larw galasówek.
Oceń, czy poniższe stwierdzenia poprawnie wyjaśniają zmiany przedstawione na wykresie, wpisując tak lub nie w odpowiednich miejscach tabeli.
tak/nie
1.
W niższych temperaturach wzrasta intensywność oddychania komórkowego, więc poziom glukozy spada.
2.
Niska temperatura stymuluje syntezę glikogenu, który jest magazynem energii.
3.
W niższych temperaturach wzrasta stężenie sorbitolu chroniącego komórki przed zamarzaniem.
Przeprowadzono eksperyment, w którym badano wpływ światła na indukcję kwitnienia
pewnego gatunku rośliny. Przez kilka tygodni cztery grupy roślin, tego samego gatunku,
poddawano różnym warunkom oświetlenia dobowego. Na poniższym schemacie
przedstawiono sposób oświetlania poszczególnych grup roślin oraz wynik eksperymentu.
Na podstawie schematu zaznacz poprawne dokończenie zdania:
Czynnikiem warunkującym kwitnienie tego gatunku rośliny jest
ciągły okres ciemności trwający mniej niż 12 godzin.
ciągły okres ciemności trwający 12 i więcej godzin.
przewaga okresu ciemności, ale przerywanego krótkimi okresami oświetlania.
łączny okres oświetlenia trwający co najmniej 12 godzin.
