1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 15. (2 pkt)

Fizjologia roślin Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Zaznacz poniżej dwa przykłady ruchów roślin, które są tropizmami.

  1. Owijanie się wąsów czepnych fasoli wokół tyczki.
  2. Zamykanie się liści pułapkowych u rosiczki.
  3. Składanie się liści mimozy pod wpływem dotyku.
  4. Wzrost łagiewki pyłkowej w kierunku zalążni.
  5. Otwieranie się kwiatów, np. u krokusa czy tulipana.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 2. (1 pkt)

Tkanki zwierzęce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Komórki tworzące organizm człowieka różnią się zdolnością do podziałów oraz tempem zachodzenia podziałów.

Zaznacz w tabeli zestaw (A–D), który prawidłowo określa zdolności podziałowe wymienionych komórek.

Komórki intensywnie dzielące się Komórki słabo dzielące się
A. neurony komórki mięśni gładkich
B. komórki mięśni gładkich komórki nabłonka jamy ustnej
C. komórki wątroby komórki naskórka
D. komórki naskórka neurony

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 34. (2 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Spośród poniższych stwierdzeń zaznacz dwa, które są prawdziwe.

  1. Granice tolerancji organizmu są stałe bez względu na etap jego rozwoju.
  2. Zakres tolerancji i optimum rozwoju organizmów należących do tego samego gatunku są niezależne od ich rozmieszczenia geograficznego.
  3. Tolerancja względem określonego czynnika może ulec zmianie w wyniku zmiany natężenia pozostałych czynników ekologicznych.
  4. Efekt jednoczesnego działania na organizm kilku czynników może być silniejszy niż suma efektów tych czynników działających na organizm osobno.
  5. Brak jest jakichkolwiek różnic tolerancji względem tego samego czynnika u osobników odmiennej płci.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 31. (1 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Komórki pluripotentne to komórki, które mogą dać początek każdemu typowi komórek dorosłego organizmu. W 2006 r. otrzymano indukowane komórki macierzyste (iPSC) myszy. Dokonano tego w następujący sposób: do komórek somatycznych myszy wprowadzono cztery geny, które są aktywne tylko w zarodku. W wyniku eksperymentu uzyskano komórki reprogramowane o właściwościach komórek macierzystych, które wprowadzone do organizmu myszy mogą różnicować się na wiele różnych typów komórek.
Na podstawie: K. Hochedlinger, Lekarstwo z wnętrza ciała, Świat nauki nr 6, 2010.

Na podstawie tekstu oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących możliwości zastosowania pluripotentnych komórek reprogramowanych w medycynie. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Uzyskane w ten sposób komórki reprogramowane (iPSC) myszy mogą być wykorzystane w przeszczepach u chorego człowieka.
2. Hodowla iPSC pacjenta i przekształcenie ich w uszkodzony rodzaj tkanki pozwoli na badanie w tych komórkach rozwoju choroby i reakcji na stosowane lekarstwa.
3. Uzyskane iPSC od chorego pacjenta mogą być przekształcone w zdrowe komórki, które można wszczepić do jego organizmu, by otrzymać prawidłowo rozwijające się tkanki.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono genotyp pewnej osoby ustalony dla trzech dziedziczących się niezależnie, jednogenowych cech.

Aa BB XdY

a)Zapisz wszystkie możliwe genotypy gamet, jakie wytworzy ten osobnik.
b)Zaznacz właściwą odpowiedź.

Jeżeli allel (d) warunkuje ujawnienie się choroby recesywnej sprzężonej z płcią, to badany osobnik pod względem tej cechy jest:

  1. zdrowy,
  2. chory,
  3. nosicielem tej choroby.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Ptaki Kręgowce - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono wybrane cechy budowy i fizjologii ptaków.

  1. W szkielecie większości występują kości pneumatyczne – wypełnione powietrzem.
  2. Pas barkowy składa się z trzech par kości: kruczej, łopatki i obojczyka.
  3. Płuca są rureczkowate (kapilarne) o dużej powierzchni wymiany gazowej.
  4. Mózgowie odznacza się dobrze rozwiniętym kresomózgowiem i móżdżkiem.
  5. Jaja charakteryzują się dużą ilością żółtka i mocną skorupką.
  6. Serce jest czterodziałowe zbudowane z dwóch przedsionków i dwóch komór.
  7. Podczas rozwoju zarodka wykształcane są błony płodowe: owodnia, omocznia, kosmówka.
  8. W układzie wydalniczym brak pęcherza moczowego.
  9. Mają wysokie tempo przemian metabolicznych.

Spośród wymienionych cech wybierz i zapisz oznaczenia literowe:

a)trzech, które są wspólne dla ptaków i gadów
b)trzech, które są przystosowaniem ptaków do lotu.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 15. (2 pkt)

Metabolizm - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono przemiany kwasu mlekowego powstającego w mięśniach w warunkach deficytu tlenowego.

Metabolizm kwasu mlekowego

Korzystając ze schematu, zaznacz dwa zdania zawierające błędne informacje.

  1. Powstający w mięśniach kwas mlekowy przenika do krwi i wraz z nią jest transportowany do wątroby.
  2. Produktem oddychania beztlenowego (fermentacji) w wątrobie, może być kwas mlekowy.
  3. Proces syntezy glukozy z kwasu mlekowego jest jednym z przykładów glukoneogenezy.
  4. W wątrobie powstaje glukoza, która przez krew ponownie transportowana jest do mięśni, gdzie wykorzystywana jest jako substrat oddechowy.
  5. Kierunek transportu glukozy oraz kwasu mlekowego przez krew jest taki sam.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniższy tekst zawiera informacje dotyczące rybosomów, z których część jest nieprawdziwa.

Dokonaj korekty przedstawionych informacji, wykreślając w każdej z nich określenie nieprawdziwe.

  1. Rybosomy to organelle otoczone pojedynczą błoną śródkomórkową / nie otoczone błoną śródkomórkową.
  2. Na rybosom składają się dwie podjednostki – mała i duża / dwie podjednostki jednakowej wielkości.
  3. Podjednostki rybosomów nie rozdzielają się po procesie translacji / rozdzielają się po procesie translacji.
  4. Podjednostki rybosomów nie łączą się w nowych konfiguracjach / łączą się w nowych konfiguracjach.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Metody badawcze i doświadczenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przy użyciu mikroskopu świetlnego przeprowadzono obserwacje przyżyciowe dwóch preparatów mikroskopowych w celu zaobserwowania zjawiska plazmolizy. Na szkiełku podstawowym umieszczono fragment skórki liścia spichrzowego cebuli, dodano kilka kropli wody i całość nakryto szkiełkiem nakrywkowym. Preparat umieszczono pod mikroskopem i wynik obserwacji jednej z komórek przedstawiono na rysunku 1. Następnie wykonano podobny preparat, ale zamiast wody użyto 10% roztworu chlorku sodu. Zaobserwowane zmiany przedstawiono na rysunku 2.

Plazmoliza

Wybierz literę (A–E), którą oznaczono zdanie opisujące prawidłowy:

a)problem badawczy do przeprowadzonych obserwacji
b)opis wyników przeprowadzonych obserwacji.
  1. Plazmoliza w komórkach skórki liścia cebuli następuje zawsze na skutek odwodnienia jej protoplastu.
  2. Czy pod wpływem 10% roztworu chlorku sodu nastąpi plazmoliza w komórkach skórki liścia spichrzowego cebuli?
  3. W jaki sposób różne stężenia roztworu chlorku sodu wpływają na protoplasty komórek skórki liścia spichrzowego cebuli?
  4. Plazmoliza jest to zjawisko odstawania protoplastu od ściany komórkowej w komórce roślinnej pod wpływem roztworu hipertonicznego.
  5. Protoplasty komórek skórki liścia spichrzowego cebuli skurczyły się po ich umieszczeniu w 10% roztworze chlorku sodu, a więc nastąpiła w nich plazmoliza.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Charakterystycznym elementem budowy komórki roślinnej jest ściana komórkowa, która nadaje komórce odpowiedni kształt, wzmacnia ją i chroni przed mikroorganizmami.

Spośród zamieszczonych poniżej zdań zaznacz zdanie nieprawdziwe.

  1. Cytokineza może mieć różny przebieg w zależności od tego, czy dzieląca się komórka posiada ścianę komórkową, czy też nie.
  2. W syntezie niektórych składników pierwotnej ściany komórkowej bierze udział aparat Golgiego oraz siateczka śródplazmatyczna.
  3. Składnikiem pierwotnych ścian komórkowych roślin są polisacharydy, natomiast brak jest w nich białek strukturalnych i enzymatycznych oraz wody.
  4. Po zakończeniu wzrostu protoplast tworzy wtórną ścianę komórkową albo przez wzmocnienie ściany pierwotnej, albo przez nakładanie na nią nowych warstw.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1. (1 pkt)

Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Każdemu z wymienionych pierwiastków chemicznych przyporządkuj odpowiedni opis jego funkcji, wybrany spośród A–D.

Pierwiastki

  1. wapń
  2. sód
  3. fosfor

Funkcje

  1. Składnik kwasów nukleinowych, strukturalny składnik kości, pełni ważną rolę w przekazywaniu energii.
  2. Główny kation płynów pozakomórkowych, ważny dla utrzymania równowagi osmotycznej płynów ciała, niezbędny do przewodzenia impulsów nerwowych.
  3. Główny kation w komórkach ciała, pełni ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, wpływa na skurcz mięśni.
  4. Strukturalny składnik kości, pełni ważną rolę w skurczu mięśni, przewodzeniu impulsów nerwowych i w krzepnięciu krwi.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (3 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces translacji.

Translacja schemat

Na podstawie analizy schematu i własnej wiedzy wykonaj poniższe polecenia.

a)Oceń prawdziwość zdań dotyczących procesu translacji. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.
P/F
1. Każdy tRNA posiada wolny koniec, do którego przyłączany jest aminokwas.
2. Kolejność kodonów na mRNA decyduje o kolejności aminokwasów w wytwarzanym białku.
3. Proces translacji zachodzi w jądrze komórkowym.
b)Podaj zestawienie nukleotydów w antykodonie tRNA przenoszącym tyrozynę (Tyr).
c)Podaj znaczenie obecności porów w otoczce jądrowej dla procesu translacji.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Fizjologia roślin Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przeprowadzono doświadczenie, którego celem miało być sprawdzenie, czy podczas kiełkowania zachodzą w nasionach procesy metaboliczne. Termos napełniono kiełkującymi nasionami (ziarnami) pszenicy i szczelnie zamknięto korkiem. W korku umieszczono termometr w sposób umożliwiający odczyt temperatury. Pomiary temperatury rejestrowano co 3 godziny w ciągu 24 godzin trwania doświadczenia. Stwierdzono stopniowy wzrost temperatury w próbie badawczej.

a)Podaj, jak powinna wyglądać próba kontrolna do tego doświadczenia.
b)Zaznacz błędną interpretację wyników powyższego doświadczenia.
  1. W czasie kiełkowania nasion wzrasta ilość wydzielanego ciepła.
  2. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność reakcji oddychania.
  3. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność przemian anabolicznych.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Fotosynteza Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na proces fotosyntezy składają się reakcje zależne i reakcje niezależne od światła.

Spośród poniższych zdań zaznacz dwa, które zawierają prawdziwe informacje dotyczące przebiegu i lokalizacji reakcji fotosyntezy.

  1. Wykorzystanie energii świetlnej w procesie fotosyntezy umożliwiają cząsteczki chlorofilu zgrupowane w tzw. fotoukładach, w stromie chloroplastu.
  2. Produkcja ATP i NADPH jest rezultatem inicjowanej przez światło wędrówki elektronów przez łańcuch przenośników oraz fotolizy wody.
  3. W czasie reakcji fosforylacji cyklicznej, odbywającej się w tylakoidach chloroplastów, zachodzi synteza ATP połączona z powstawaniem NADPH.
  4. Wytworzone NADPH jest wykorzystywane w cyklu Calvina do syntezy cukru (aldehydu 3-fosfoglicerynowego), jako czynnik utleniający i jako źródło energii.
  5. W cyklu Calvina przekształcanie dwutlenku węgla w cukier (aldehyd 3-fosfoglicerynowy) rozpoczyna się przyłączeniem cząsteczki dwutlenku węgla do cząsteczki pięciowęglowego związku organicznego.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Ryby Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono cechy dotyczące budowy i fizjologii ryb.

  1. opływowy kształt ciała
  2. oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie
  3. wydzielanie śluzu przez gruczoły śluzowe skóry
  4. krótkowzroczność oczu
  5. obecność linii nabocznej
  6. obecność pęcherza pławnego

Podaj oznaczenia cyfrowe

a)dwóch cech, które stanowią przystosowanie ryb do pokonywania dużego oporu wody
b)cechy, która ułatwia rybom regulowanie głębokości ich zanurzenia.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Parzydełkowce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na rysunku przedstawiono cykl życiowy jednego z krążkopławów.

Metageneza

Korzystając z rysunku, dokonaj korekty poniższych zdań, wykreślając w każdym z nich określenie nieprawdziwe.

  1. Meduzy rozmnażają się płciowo / bezpłciowo.
  2. Zapłodnienie u przedstawionego krążkopława jest zewnętrzne / wewnętrzne.
  3. W cyklu życiowym krążkopławów oba pokolenia – meduza i polip – są haploidalne / diploidalne.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14. (1 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Układ nerwowy i narządy zmysłów Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przeprowadzono obserwacje, których celem było ustalenie rozmieszczenia receptorów dotyku w różnych miejscach skóry człowieka. Do pobudzania receptorów dotyku posłużono się cyrklem, którym dotykano skóry równocześnie dwoma jego ramionami. Moment, w którym jednocześnie odczuwano dotyk obu ramion cyrkla oznaczał podrażnienie dwóch sąsiednich receptorów, czyli pokazywał odległość między nimi.
Na poniższych rysunkach przedstawiono uśrednione wyniki obserwacji zebrane z kilku prób.

Schemat doświadczenia

Zaznacz poprawny wniosek, który sformułowano na podstawie analizy wyników przeprowadzonych obserwacji.

  1. Zagęszczenie receptorów dotykowych w skórze różnych części ciała człowieka jest wszędzie takie samo.,
  2. Receptory dotykowe występują w różnych miejscach ciała człowieka i są równomiernie rozmieszczone na ich powierzchni.
  3. Receptory dotykowe są nierównomiernie rozmieszczone w skórze człowieka w różnych częściach jego ciała, w jednych miejscach jest ich więcej niż w innych.
  4. Im większa jest odległość między podrażnionymi punktami na skórze, tym więcej receptorów dotykowych znajduje się między nimi.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Jednym z rodzajów leukocytów we krwi człowieka są granulocyty obojętnochłonne – neutrofile. Pełnią one funkcje obronne, głównie przeciwbakteryjne. Substancje chemiczne wydzielane przez drobnoustroje chorobotwórcze wyzwalają u granulocytów zdolność do przechodzenia przez nieuszkodzone ściany naczyń włosowatych, co umożliwia tym komórkom przemieszczanie się do ognisk zapalnych (skupisk bakterii). Tam fagocytują drobnoustroje chorobotwórcze i następnie trawią je dzięki enzymom zawartym w lizosomach.

Na podstawie: G. Góralski, W. Hałdaś, J. Kasza, A. Kłyś, R. Konieczny, M. Osiołek, M. Popielarska, A. Wojtusiak, Encyklopedia szkolna. Biologia, Kraków 2006.
a)Na podstawie powyższych informacji podaj dwie cechy granulocytów obojętnochłonnych, które umożliwiają im skuteczną walkę z bakteriami.
b)Wybierz i podkreśl dwie cechy opisanej odporności organizmu.

swoista,
nieswoista,
wrodzona,
nabyta

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 6. (2 pkt)

Enzymy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono katalityczne działanie pewnego enzymu.

Schemat działania enzymu
a)Spośród wymienionych właściwości enzymu zaznacz dwie, które można określić wyłącznie na podstawie schematu.
  1. Nie zużywa się w trakcie reakcji.
  2. Nie wpływa na równowagę reakcji.
  3. Wykazuje dużą aktywność katalityczną.
  4. Przyśpiesza przebieg reakcji chemicznej.
  5. Jest specyficzny względem substratu dzięki koenzymowi.
b)Zaznacz rodzaj enzymu, który katalizuje przedstawioną na schemacie reakcję enzymatyczną.
  1. Transferaza – enzym przenoszący grupy chemiczne z jednego związku na drugi.
  2. Liaza – enzym powodujący niehydrolityczny rozpad cząsteczek substratu.
  3. Ligaza – enzym katalizujący łączenie się dwóch cząsteczek.
  4. Hydrolaza – enzym biorący udział w reakcjach hydrolizy.

Strony