Uniwersalny papierek wskaźnikowy zabarwił się na niebiesko po zanurzeniu w roztworach znajdujących się w probówkach .
Uniwersalny papierek wskaźnikowy nie zmienił zabarwienia po zanurzeniu w roztworach znajdujących się w probówkach: .
Reakcja hydrolizy zaszła w roztworach znajdujących się w probówkach: .
Papierek uniwersalny zanurzony w roztworze znajdującym się w probówce III zabarwił się na
różowo.
b)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, której efektem była zmiana zabarwienia papierka uniwersalnego po zanurzeniu w roztworze znajdującym się w probówce III.
W trzech nieoznakowanych zlewkach umieszczono osobno jednakowe objętości wody, kwasu
solnego oraz wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Wiadomo ponadto, że stężenia użytego
kwasu oraz wodnego roztworu wodorotlenku były jednakowe i równe 0,01 mol · dm–3.
Oceń, czy za pomocą fenoloftaleiny (zakres pH zmiany barwy: 8,2–10) jako wskaźnika pH
oraz możliwości mieszania ze sobą zawartości poszczególnych naczyń, możliwe jest
jednoznaczne ustalenie zawartości zlewek. Jeśli uznasz, że jest to możliwe, opisz sposób
wykonania takiego doświadczenia oraz podaj obserwacje, które pozwolą
na identyfikację zawartości naczyń. Jeśli natomiast uznasz, że takiej możliwości nie ma,
przytocz odpowiednie argumenty.
Na rysunkach przedstawiono przestrzenne rozmieszczenie wiązań chemicznych tworzonych
przez orbitale zhybrydyzowane atomów węgla w cząsteczkach dwóch węglowodorów.
Punktami schematycznie oznaczono położenie środków atomów połączonych tymi
wiązaniami, linią ciągłą – osie wiązań, a linią przerywaną – kontury figury geometrycznej,
w której narożach znajdują się atomy otaczające atom centralny. Hybrydyzacja polegająca
na wymieszaniu 1 orbitalu s oraz 3 orbitali p daje hybrydyzację tetraedryczną ze względu
na skierowanie orbitali zhybrydyzowanych ku narożom tetraedru. Wymieszanie 1 orbitalu s
oraz 2 orbitali p daje hybrydyzację trygonalną. Wiązania utworzone za pomocą tych orbitali
leżą w tej samej płaszczyźnie, a kąty pomiędzy nimi wynoszą 120°.
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2011, s. 151, 152, 155,156.
a)
Spośród odczynników wymienionych poniżej wybierz wszystkie te, które pozwolą na odróżnienie węglowodoru o strukturze przestrzennej przedstawionej na rysunku I od węglowodoru o strukturze przedstawionej na rysunku II.
Napisz, jakie zmiany możliwe do zaobserwowania podczas reakcji każdego wybranego odczynnika z węglowodorami o strukturach przedstawionych na rysunkach I i II, pozwalają na odróżnienie tych węglowodorów.
c)
Uzasadnij swój wybór odczynników, pisząc odpowiednie równania reakcji.
W trzech probówkach I–III znajdują się rozmieszczone w przypadkowej kolejności wodne
roztwory trzech soli: azotanu(V) glinu, azotanu(V) potasu i azotanu(V) magnezu. Te roztwory
mają taką samą objętość V = 5 cm3 i jednakowe stężenie molowe cm = 0,2 mol · dm−3 . W celu
zidentyfikowania zawartości probówek przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.
W etapie pierwszym do probówek dodano wodny roztwór wodorotlenku potasu.
Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu powstały w probówkach I i II białe
osady, a w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.
W etapie drugim doświadczenia do probówek z wytrąconymi osadami dodano kolejne porcje
roztworu wodorotlenku potasu. Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce II.
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas pierwszego
etapu doświadczenia w probówce I.
W trzech probówkach I–III znajdują się rozmieszczone w przypadkowej kolejności wodne
roztwory trzech soli: azotanu(V) glinu, azotanu(V) potasu i azotanu(V) magnezu. Te roztwory
mają taką samą objętość V = 5 cm3 i jednakowe stężenie molowe cm = 0,2 mol · dm−3 . W celu
zidentyfikowania zawartości probówek przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.
W etapie pierwszym do probówek dodano wodny roztwór wodorotlenku potasu.
Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu powstały w probówkach I i II białe
osady, a w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.
W etapie drugim doświadczenia do probówek z wytrąconymi osadami dodano kolejne porcje
roztworu wodorotlenku potasu. Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce II.
Zidentyfikuj kationy obecne w roztworach 1., 2. i 3. Wpisz ich wzory lub nazwy do tabeli.
W trzech probówkach (I–III) znajdowały się następujące substancje stałe: fruktoza, sacharoza
i skrobia. W celu ich identyfikacji przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii
doświadczeń do wszystkich probówek dodano wodę o temperaturze 20°C i wymieszano
zawartość każdego naczynia. W dwóch probówkach zaobserwowano rozpuszczenie substancji
stałych i powstanie roztworów, natomiast w probówce III powstała zawiesina.
W drugiej serii doświadczeń do probówek I i II dodano zalkalizowany świeżo strącony
wodorotlenek miedzi(II) i wymieszano ich zawartość. W obu probówkach powstały roztwory
o szafirowym zabarwieniu. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, tylko w probówce I pojawił się ceglasty osad.
37.1. (0–1)
Napisz nazwy związków, które zidentyfikowano podczas przeprowadzonych trzech serii
doświadczeń.
Probówka I:
Probówka II:
Probówka III:
37.2. (0–1)
Napisz, jaki element budowy cząsteczek związków znajdujących się w probówkach I i II
zadecydował o powstaniu szafirowego zabarwienia roztworów w drugiej serii
doświadczeń.
37.3. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego w trzeciej serii doświadczeń ceglasty osad nie powstał w wyniku
ogrzania roztworu znajdującego się w probówce II.
Przygotowano cztery wodne roztwory o tym samym stężeniu molowym, z których każdy
zawierał inną pochodną węglowodoru. Te związki zostały opisane poniższymi wzorami
z uwzględnieniem dominującej formy, w jakiej występują w roztworze.
W trzech probówkach A, B i C znajdują się w przypadkowej kolejności wodne roztwory –
o równej objętości – trzech różnych pochodnych węglowodorów wybranych spośród związków
I–IV. Stwierdzono, że cząsteczki związku, którego roztwór znajduje się w probówce B, są
chiralne, a cząsteczki związków, których roztwory znajdują się w probówkach A i C, nie są
chiralne.
Każdy roztwór podzielono na dwie próbki o tej samej objętości i przeprowadzono dwa
doświadczenia umożliwiające identyfikację badanych substancji.
Doświadczenie pierwsze
W roztworach z probówek A, B i C zanurzono uniwersalny papierek wskaźnikowy. Okazało
się, że tylko w roztworach z probówek A i B uniwersalny papierek wskaźnikowy zmienił barwę
z żółtej na czerwoną.
Do roztworów (o tej samej objętości) z probówek A, B i C wprowadzano stopniowo roztwór
wodorotlenku sodu o stężeniu molowym 0,1 mol · dm−3 z dodatkiem alkoholowego roztworu
fenoloftaleiny. Okazało się, że roztwór w probówce B przereagował całkowicie z dwukrotnie
większą objętością roztworu wodorotlenku sodu niż roztwór w probówce A i roztwór
w probówce C.
Doświadczenie drugie
Do roztworów (o tej samej objętości) z probówek A, B i C wprowadzono kwas solny
z dodatkiem oranżu metylowego. Zmianę barwy z czerwonej na żółtą zaobserwowano tylko po
wprowadzeniu kwasu solnego do roztworu z probówki C.
34.1. (0−1)
Napisz numery związków, których roztwory znajdowały się w probówkach A, B i C.
Numer związku
probówka A
probówka B
probówka C
34.2. (0−2)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, jakiej ulega związek znajdujący się
w probówce B podczas doświadczenia pierwszego, oraz równanie reakcji, jakiej ulega
związek znajdujący się w probówce C podczas doświadczenia drugiego. Zastosuj wzory
półstrukturalne (grupowe) związków organicznych przedstawione w informacji wstępnej.
W trzech probówkach I–III znajdują się rozmieszczone w przypadkowej kolejności wodne
roztwory trzech soli: azotanu(V) glinu, azotanu(V) potasu i azotanu(V) magnezu. Te roztwory
mają taką samą objętość V = 5 cm3 i jednakowe stężenie molowe cm = 0,2 mol · dm−3 . W celu
zidentyfikowania zawartości probówek przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.
W etapie pierwszym do probówek dodano wodny roztwór wodorotlenku potasu.
Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu powstały w probówkach I i II białe
osady, a w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.
W etapie drugim doświadczenia do probówek z wytrąconymi osadami dodano kolejne porcje
roztworu wodorotlenku potasu. Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce II.
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas pierwszego
etapu doświadczenia w probówce I.
W trzech probówkach I–III znajdują się rozmieszczone w przypadkowej kolejności wodne
roztwory trzech soli: azotanu(V) glinu, azotanu(V) potasu i azotanu(V) magnezu. Te roztwory
mają taką samą objętość V = 5 cm3 i jednakowe stężenie molowe cm = 0,2 mol · dm−3 . W celu
zidentyfikowania zawartości probówek przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.
W etapie pierwszym do probówek dodano wodny roztwór wodorotlenku potasu.
Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu powstały w probówkach I i II białe
osady, a w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.
W etapie drugim doświadczenia do probówek z wytrąconymi osadami dodano kolejne porcje
roztworu wodorotlenku potasu. Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce II.
Zidentyfikuj kationy obecne w roztworach 1., 2. i 3. Wpisz ich wzory lub nazwy do tabeli.
Oceń, czy do odróżnienia od siebie związków stanowiących parę oznaczoną numerem 4
można użyć wody bromowej. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do budowy cząsteczek
obu związków.
W trzech probówkach oznaczonych numerami 1., 2. i 3. (w przypadkowej kolejności)
znajdują się wodne roztwory następujących substancji: glukozy, fruktozy i sacharozy. W celu ich identyfikacji wykonano dwuetapowe doświadczenie. W pierwszym etapie pobrano próbki
roztworów ze wszystkich probówek, zalkalizowano je, dodano świeżo strącony wodorotlenek
miedzi(II) i ogrzano. Zaobserwowane zmiany pozwoliły na identyfikację zawartości
probówki 1. W etapie drugim przeprowadzono reakcję pozwalającą rozróżnić zawartość
probówek 2. i 3. Zmiany świadczące o zajściu reakcji zaobserwowano tylko w probówce 3.
30.1. (1 pkt)
Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy związków, których wodne roztwory znajdowały się w probówkach o numerach 1., 2., 3.
Probówka
Nazwa związku
1.
2.
3.
30.2. (1 pkt)
Napisz, jakie zmiany można było zaobserwować w probówkach 2. i 3. podczas
pierwszego etapu doświadczenia.
30.3. (1 pkt)
Określ, jaka różnica we właściwościach chemicznych między substancjami
znajdującymi się w probówkach 2. i 3. a substancją znajdującą się w probówce 1.,podstawą identyfikacji substancji w pierwszym etapie.
30.4. (1 pkt)
Uzupełnij schemat doświadczenia przeprowadzonego w drugim etapie identyfikacji.
Podkreśl wzory dwóch wybranych odczynników.
Cynk, magnez i glin w opisanych poniżej doświadczeniach ulegają przemianom zilustrowanym
następującymi schematami:
W kolbach oznaczonych numerami I, II i III umieszczono w przypadkowej kolejności próbki
cynku, magnezu i glinu. W każdej kolbie była próbka innego metalu. Na te metale podziałano
kwasem solnym. Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem.
Podczas opisanego doświadczenia w każdej kolbie metal uległ całkowitemu roztworzeniu
i powstały klarowne, bezbarwne roztwory chlorków badanych metali. Przebiegowi wszystkich
reakcji towarzyszyło wydzielanie się bezbarwnego gazu.
W celu identyfikacji roztworów chlorków otrzymanych w kolbach I, II i III przeprowadzono
dwa doświadczenia. W pierwszym z nich jako odczynnika użyto wodnego roztworu
wodorotlenku sodu, a w drugim – wodnego roztworu amoniaku.
10.1. (0–1)
Podczas pierwszego doświadczenia próbki roztworów z kolb I, II i III umieszczono
w probówkach oznaczonych tymi samymi numerami i do każdej z nich dodawano kroplami
roztwór wodorotlenku sodu. We wszystkich probówkach zaobserwowano wytrącenie się
białego osadu. Podczas dodawania kolejnych porcji odczynnika zaobserwowano roztworzenie
się osadów w probówkach I i III, natomiast osad w probówce II pozostał niezmieniony.
Podkreśl symbol metalu, którego jony zidentyfikowano podczas opisanego (pierwszego)
doświadczenia. Uzasadnij swój wybór.
Metal, którego jony zidentyfikowano podczas opisanego doświadczenia, to (Al / Mg / Zn).
Uzasadnienie wyboru:
10.2. (0–2)
Podczas drugiego doświadczenia próbki roztworów z kolb I i III umieszczono
w probówkach oznaczonych tymi samymi numerami i do każdej z nich dodawano kroplami
roztwór amoniaku. Najpierw w obu probówkach wytrącił się biały osad, ale przy dodawaniu
kolejnych porcji odczynnika zaobserwowano roztworzenie się osadu w probówce I.
Napisz:
w formie jonowej skróconej równanie reakcji, w wyniku której w probówce III wytrącił się biały osad;
w formie jonowej skróconej równanie reakcji, w wyniku której nastąpiło roztworzenie białego osadu w probówce I.
Nienasycone kwasy tłuszczowe, NNKT, to kwasy, które nie są syntezowane w organizmie
człowieka i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Zalicza się do nich kwasy omega-3,
omega-6 oraz omega-9. Poniżej wymieniono przykłady NNKT.
Głównymi składnikami oliwy z oliwek są triglicerydy kwasów tłuszczowych, przede
wszystkim kwasu oleinowego oraz innych nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Zaprojektuj doświadczenie, dzięki któremu można wykazać nienasycony charakter
reszt kwasów tłuszczowych obecnych w oliwie z oliwek.
32.1. (0-1)
Uzupełnij schemat doświadczenia. Wpisz nazwę użytego odczynnika wybranego
spośród podanych poniżej:
fenoloftaleina
zasada sodowa
woda bromowa
wodny roztwór bromku potasu.
32.2. (0-1)
Napisz, jakie obserwacje potwierdzą nienasycony charakter reszt kwasów
tłuszczowych obecnych w oliwie z oliwek.
W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się wodne roztwory: glukozy, fenolu (benzenolu),
glicerolu (propano-1,2,3-triolu) i glicyloalanyloglicyny. W celu ich identyfikacji
przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu
wodnego roztworu chlorku żelaza(III) do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka
z naczynia I przyjęła fioletowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu świeżo
strąconego wodorotlenku miedzi(II) do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV),
próbka z naczynia II przyjęła fioletowe zabarwienie, a w pozostałych próbkach pojawiło się
szafirowe zabarwienie. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, w roztworze powstałym z próbki z naczynia III pojawił się
ceglasty osad.
Wyjaśnij, dlaczego w trzeciej serii doświadczeń ceglasty osad powstał w wyniku
ogrzania roztworu otrzymanego po dodaniu świeżo strąconego wodorotlenku miedzi(II)
do roztworu z naczynia III, a nie powstał w wyniku ogrzania roztworu otrzymanego po
dodaniu świeżo strąconego wodorotlenku miedzi(II) do roztworu z naczynia IV.
W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się wodne roztwory: glukozy, fenolu (benzenolu),
glicerolu (propano-1,2,3-triolu) i glicyloalanyloglicyny. W celu ich identyfikacji
przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu
wodnego roztworu chlorku żelaza(III) do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka
z naczynia I przyjęła fioletowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu świeżo
strąconego wodorotlenku miedzi(II) do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV),
próbka z naczynia II przyjęła fioletowe zabarwienie, a w pozostałych próbkach pojawiło się
szafirowe zabarwienie. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, w roztworze powstałym z próbki z naczynia III pojawił się
ceglasty osad.
Napisz, jaki element budowy cząsteczek związków znajdujących się w roztworach
z naczyń III i IV zadecydował o powstaniu szafirowego zabarwienia roztworów
w drugiej serii doświadczeń.
W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się wodne roztwory: glukozy, fenolu (benzenolu),
glicerolu (propano-1,2,3-triolu) i glicyloalanyloglicyny. W celu ich identyfikacji
przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu
wodnego roztworu chlorku żelaza(III) do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka
z naczynia I przyjęła fioletowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu świeżo
strąconego wodorotlenku miedzi(II) do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV),
próbka z naczynia II przyjęła fioletowe zabarwienie, a w pozostałych próbkach pojawiło się
szafirowe zabarwienie. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, w roztworze powstałym z próbki z naczynia III pojawił się
ceglasty osad.
Podaj nazwę reakcji chemicznej przeprowadzonej w drugiej serii doświadczeń,
w wyniku której roztwór z naczynia II przyjął fioletowe zabarwienie.
W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się wodne roztwory: glukozy, fenolu (benzenolu),
glicerolu (propano-1,2,3-triolu) i glicyloalanyloglicyny. W celu ich identyfikacji
przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu
wodnego roztworu chlorku żelaza(III) do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka
z naczynia I przyjęła fioletowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu świeżo
strąconego wodorotlenku miedzi(II) do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV),
próbka z naczynia II przyjęła fioletowe zabarwienie, a w pozostałych próbkach pojawiło się
szafirowe zabarwienie. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, w roztworze powstałym z próbki z naczynia III pojawił się
ceglasty osad.
Podaj nazwy związków, które zidentyfikowano w wyniku każdej z serii doświadczeń.
Seria I (naczynie I): roztwór
Seria II (naczynie II): roztwór
Seria III (naczynie III): roztwór
(naczynie IV): roztwór
