Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.
Na rysunkach przedstawiono w uproszczeniu budowę liści rośliny typu C3 – należącej
do roślin dwuliściennych oraz rośliny typu C4 – należącej do jednoliściennych.
a)
Podaj nazwy elementów budowy anatomicznej liści oznaczonych na rysunkach literami X, Y, Z.
X.
Y.
Z.
b)
Na podstawie rysunku i własnej wiedzy podaj dwie różnice w budowie anatomicznej liścia między roślinami typu C3 a roślinami typu C4.
Na rysunku przedstawiono komórkę wydzielniczą gruczołu mlekowego ssaków.
a)
Podaj nazwę elementów oznaczonych na rysunku literą X oraz nazwę rodzaju tkanki, do której należy komórka wydzielnicza gruczołu mlekowego.
Nazwa elementów X:
Nazwa rodzaju tkanki:
b)
Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące komórki gruczołu mlekowego są prawdziwe. Zaznacz P, jeżeli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
W komórce gruczołu mlekowego są wytwarzane i wydzielane laktoza, tłuszcze oraz immunoglobuliny IgA.
P
F
2.
Strukturą związaną z wydzielaniem białek mleka jest silnie rozbudowany aparat Golgiego.
P
F
3.
W rozwiniętej siateczce szorstkiej zachodzi synteza lipidów wydzielanych przez komórkę.
P
F
c)
Wykaż związek obecności licznych mitochondriów w komórkach wydzielniczych gruczołu mlekowego ssaków z funkcją tych komórek.
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa umożliwia ruch poszczególnych
części ciała oraz całego organizmu. Swoją funkcję ruchową tkanka ta może spełniać dzięki
zdolności kurczenia się. Jest ona zbudowana z włókien, które powstały ze zlania się ze sobą
wielu mioblastów, czyli niedojrzałych komórek mięśniowych.
Wymień dwie cechy budowy włókien tkanki mięśniowej szkieletowej, które są przystosowaniem do pełnionej funkcji.
Tkanka chrzęstna utworzona jest z owalnych komórek z wyraźnie widocznym jądrem
komórkowym. Komórki występują pojedynczo lub w skupieniach po kilka w substancji
pozakomórkowej, której głównymi składnikami są włókna kolagenowe i elastynowe
(sprężyste). Obecność tych włókien ma decydujący wpływ na mechaniczne właściwości
tkanki chrzęstnej.
a)
Wybierz spośród podanych poniżej grup związków organicznych tę grupę, do której należy kolagen.
węglowodany
tłuszcze
białka
b)
Podaj właściwość, jaką kolagen nadaje tkance chrzęstnej.
Na schemacie przedstawiono budowę układu wydalniczego i rozrodczego mężczyzny.
Komórki nabłonkowe wyścielające kanaliki kręte I rzędu w nefronach zawierają liczne
mitochondria, a od strony światła kanalika zaopatrzone są w mikrokosmki.
W poniższych zdaniach podkreśl w nawiasach właściwe określenia tak, aby powstały informacje prawdziwe.
Liczne mitochondria dostarczają energię do procesów (aktywnego transportu / dyfuzji) glukozy i aminokwasów z moczu pierwotnego do komórek kanalika.
Mikrokosmki (zwiększają / zmniejszają) powierzchnię resorpcji i sekrecji kanalika.
Uzupełnij opis rysunku – podaj nazwy elementów neuronu oznaczonych literami A i B
oraz wskaż kierunek przewodzenia impulsu nerwowego w neuronie: dorysuj grot
strzałki na rysunku.
Na zdjęciach A i B przedstawiono dwie różne tkanki łączne występujące w organizmie
człowieka.
a)
Rozpoznaj tkanki przedstawione na zdjęciach A i B – podaj ich nazwy.
A.
B.
b)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące porównania tkanek oporowych są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Tkanka kostna jest zbudowana z komórek martwych, a tkanka chrzęstna – z komórek żywych.
P
F
2.
Tkanka chrzęstna jest silnie ukrwiona, natomiast w tkance kostnej nie występują naczynia krwionośne.
P
F
3.
Komórki tkanki kostnej są połączone ze sobą wypustkami, a komórki tkanki chrzęstnej nie mają takich wypustek.
Na zdjęciach A i B przedstawiono dwie różne tkanki łączne występujące w organizmie
człowieka.
8.1. (0–1)
Rozpoznaj tkanki przedstawione na zdjęciach A i B – podaj ich nazwy.
A.
B.
8.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące porównania tkanek oporowych są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Tkanka kostna jest zbudowana z komórek martwych, a tkanka chrzęstna – z komórek żywych.
P
F
2.
Tkanka chrzęstna jest silnie ukrwiona, natomiast w tkance kostnej nie występują naczynia krwionośne.
P
F
3.
Komórki tkanki kostnej są połączone ze sobą wypustkami, a komórki tkanki chrzęstnej nie mają takich wypustek.
W komórkach mięśni gładkich ogólna zawartość białek (miozyny i aktyny) warunkujących
skurcz mięśni wynosi zaledwie 10% ich zawartości w mięśniach szkieletowych. Białka te nie
tworzą sarkomerów charakterystycznych dla tkanki poprzecznie prążkowanej. Brak
sarkomerów powoduje, że siła skurczu mięśni gładkich, w odróżnieniu od mięśni
szkieletowych, nie słabnie przy znacznym ich rozciągnięciu. Zakres wyjściowej długości
spoczynkowej, przy której siła skurczu mięśni gładkich wzrasta, jest o wiele większy
niż w mięśniach szkieletowych. W porównaniu z mięśniami szkieletowymi w mięśniach
gładkich mniejsza jest także zawartość ATP i fosfokreatyny, dlatego siła skurczu mięśni
gładkich jest znacznie mniejsza.
Na podstawie informacji z tekstu:
a)
Uzupełnij tabelę, wpisując do niej właściwe określenia wybrane spośród wymienionych w nawiasach tak, aby opisywały cechy tkanki mięśniowej gładkiej.
Obecność sarkomerów (występują/nie występują)
Zawartość miozyny i aktyny (mniejsza/większa)
Siła skurczu przy rozciąganiu (słabnie/nie słabnie)
Zawartość ATP i fosfokreatyny (mniejsza/większa)
b)
Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Zależność pomiędzy długością spoczynkową a siłą skurczu mięśni gładkich ilustruje
na wykresie
krzywa I, ponieważ przedstawia większy zakres długości spoczynkowej, przy której siła
skurczu mięśni gładkich wzrasta.
krzywa I, ponieważ przedstawia mniejszą siłę skurczu mięśni gładkich.
krzywa II, ponieważ przedstawia większy zakres długości spoczynkowej, przy której siła
skurczu mięśni gładkich wzrasta.
krzywa II, ponieważ przedstawia większą siłę skurczu mięśni gładkich.
Transport substancji w drewnie i łyku, które tworzą wiązkę przewodzącą u roślin
okrytonasiennych odbywa się z różną szybkością, np. maksymalna szybkość przewodzenia
wody przez naczynia drewna u roślin zielnych wynosi 100 cm na minutę, a szybkość
przewodzenia asymilatów przez rurki sitowe łyka wynosi 2,8–11 cm na minutę.
Spośród niżej wymienionych cech tkanek roślinnych, wybierz dwie cechy budowy naczyń świadczące o przystosowaniu do opisanej funkcji i wyjaśnij ich znaczenie.
Niewielkie światło komórek w związku z silnie zgrubiałymi ścianami.
Częściowy lub całkowity zanik ścian poprzecznych między członami naczyń.
Na rysunku schematycznie przedstawiono fragment ludzkiej tkanki nabłonkowej tworzącej
błony śluzowe, wraz z leżącą pod nią tkanką łączną.
Na podstawie rysunku oceń, czy poniższe informacje dotyczące przedstawionej tkanki nabłonkowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Komórki tkanki nabłonkowej ściśle do siebie przylegają, a ilość substancji międzykomórkowej między nimi jest niewielka.
P
F
2.
Komórki tkanki nabłonkowej umieszczone są na błonie podstawnej.
P
F
3.
W nabłonku znajdują się naczynia krwionośne i włókna nerwowe.
W niektórych stałych tkankach roślinnych występują martwe komórki pozbawione
protoplastu. Na rysunkach A i B przedstawiono przekroje i modele (komórki ciemniejsze)
przestrzenne komórek tworzących jedną z tkanek wzmacniających.
a)
Podaj nazwę rodzaju tkanki wzmacniającej, która może być zbudowana z komórek przedstawionych na rysunku A lub B.
b)
Wykaż związek widocznej na rysunkach wspólnej cechy budowy przedstawionych komórek z funkcją pełnioną przez tę tkankę.
Drewno (ksylem) jest tkanką niejednorodną, zbudowaną z cewek lub naczyń, miękiszu
drzewnego i włókien drzewnych. Elementy tkanki przewodzącej wykazują duże
zróżnicowanie budowy i funkcji.
Na podstawie powyższych informacji podaj, które elementy drewna pełnią niżej wymienione funkcje.
Allele odpowiedzialne za pojawienie się wielu chorób genetycznych powstają najczęściej
wskutek mutacji genowych. Większość tych alleli znajduje się w chromosomach jądrowych
i dziedziczą się one zgodnie z prawami Mendla. Niektóre choroby genetyczne są
spowodowane przez mutacje w genach mitochondrialnych. Mutacje w DNA mitochondriów
komórkowych mogą upośledzać wydolność energetyczną mitochondriów, a w efekcie
funkcjonowanie komórek i tkanek.
a)
Zaznacz poniżej poprawną odpowiedź dotyczącą dziedziczenia chorób spowodowanych mutacjami w genach mitochondrialnych.
A. Są dziedziczone po obydwojgu rodzicach. B. Są dziedziczone po matce. C. Są dziedziczone po ojcu.
b)
Spośród wymienionych niżej przykładów tkanek podkreśl dwie, w których skutki mutacji w DNA mitochondrialnym ujawnią się najsilniej.
