1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Nasienne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

U roślin okrytonasiennych obserwuje się różne przystosowania do życia w określonych warunkach środowiskowych.

Do każdego z poniższych zdań opisujących przykłady przystosowań (1–4) przyporządkuj właściwe jego dokończenie wybierając spośród A–E.
1. Modyfikacja pędów w kłącza, bulwy, cebule A. przeciwdziała samozapyleniu.
2. Dwupienność roślin okrytonasiennych B. chroni łodygi przed złamaniem.
3. Przeniesienie jąder plemnikowych do woreczka zalążkowego przez łagiewkępyłkową C. ułatwia rozprzestrzenianie się nasion.
4. Wykształcenie różnych typów owoców D. umożliwia przetrwanie w niesprzyjających warunkach.
E. uniezależnia proces zapłodnienia od środowiska wodnego.

1.  ,     2.  ,     3.  ,     4. 

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 7. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

U organizmów wielokomórkowych apoptoza to precyzyjnie zaprogramowane zmiany biochemiczne i morfologiczne prowadzące do śmierci komórki. Na schemacie zilustrowano etapy apoptozy.

Posługując się oznaczeniami literowymi (A–D), uporządkuj nazwy poniższych etapów apoptozy, tak aby odzwierciedlały kolejność przedstawioną na schemacie.

Etapy apoptozy:

A. rozpad jądra,     B. fragmentacja chromatyny (DNA),     C. tworzenie ciał apoptotycznych,     D. kondensacja chromatyny.

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Fotosynteza Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono wymianę substancji między cytozolem komórki i stromą chloroplastu przez błonę wewnętrzną chloroplastu. (Schemat nie uwzględnia przepuszczalnej zewnętrznej błony chloroplastu).

Spośród poniższych stwierdzeń wybierz i zaznacz dwa, które można sformułować na podstawie schematu.

  1. Transport różnych substancji przez błonę wewnętrzną chloroplastu jest możliwy tylko dzięki udziałowi przenośnika fosforanowego.
  2. Transport produktu cyklu Calvina-Bensona ze stromy chloroplastu do cytozolu wymaga udziału przenośnika fosforanowego.
  3. Sprzężenie transportu jonów fosforanowych z transportem fosfotriozy pozwala uzupełniać ubytek fosforu w stromie spowodowany eksportem fosfotrioz do cytozolu.
  4. Sprzężenie transportu jonów fosforanowych z transportem fosfotriozy pozwala uzupełniać ubytek jonów, które są potrzebne do syntezy sacharozy w cytozolu.
  5. Transport fosfotriozy i transport jonów fosforanowych mogą być ze sobą sprzężone, ponieważ odbywają się jednocześnie i w tym samym kierunku.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 34. (2 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Sukcesje ekosystemów, niezależnie od tego, gdzie zachodzą – na lądzie, w wodach śródlądowych czy w morzach, i niezależnie od tego, jakiego są rodzaju – pierwotne czy wtórne, mają pewne cechy wspólne.

Zaznacz dwie cechy wspólne obydwu rodzajom sukcesji.

  1. W wyniku sukcesji ekosystem powstaje zupełnie od nowa.
  2. Sukcesji zazwyczaj towarzyszą wzbogacanie i wzrost różnorodności ekosystemu.
  3. W trakcie sukcesji maleje liczba poziomów troficznych i łańcuchów pokarmowych.
  4. W trakcie sukcesji organizmy przekształcają środowisko, i w rezultacie czyniąprzydatnym dla innych organizmów, które są często silniejsze konkurencyjnie i je wypierają.
  5. W ciągu sukcesyjnym kolejne, coraz to starsze, stadia zawierają coraz mniej detrytusu i próchnicy.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 33. (1 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Zaznacz to zdanie dotyczące obiegu węgla w przyrodzie, które jest fałszywe.

  1. Oddychanie i fotosynteza są procesami odpowiedzialnymi za obieg węgla w skali globalnej.
  2. Producenci i konsumenci pobierają CO2 do wytwarzania substancji niezbędnych do życia, a nadmiar tego gazu uwalniają do atmosfery i hydrosfery.
  3. Podstawową formą krążącego węgla są związki organiczne – większość obiegu CO2 miejsce w organizmach.
  4. W wodach śródlądowych i w oceanicznych węgiel występuje w postaci jonów wodorowęglanowych, powstałych w wyniku rozpuszczania się CO2 w wodzie.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przeprowadzono dwa eksperymenty (I i II) dotyczące krzyżowania grochu o różnej barwie strąków. W obydwu eksperymentach skrzyżowano rośliny rodzicielskie (P) o strąkach zielonych z roślinami o strąkach żółtych. Barwa strąków grochu warunkowana jest allelami jednego genu: allel dominujący A warunkuje barwę zieloną, a allel recesywny a warunkuje barwę żółtą.

Wyniki eksperymentów:
I – wszystkie rośliny pokolenia F1 miały strąki zielone,
II – połowa roślin pokolenia F1 miała strąki zielone, a druga połowa – strąki żółte.

a)Wpisz genotypy roślin rodzicielskich (P), które krzyżowano w eksperymentach I i II.

Eksperyment I
Eksperyment II

b)Podaj procent roślin w pokoleniu F1, jaki w każdym eksperymencie stanowią homozygoty. Odpowiedzi wybierz spośród niżej podanych.
  1. 0%
  2. 25%
  3. 50%
  4. 75%
  5. 100%

Eksperyment I
Eksperyment II

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W utrzymaniu homeostazy organizmu uczestniczą różne układy narządów. Na przykład w utrzymaniu pH krwi człowieka na poziomie 7,4 uczestniczą przede wszystkim dwa układy narządów, dzięki którym może się zmieniać stężenie związków chemicznych wpływających na wartość pH krwi.

a)Zaznacz związek chemiczny, od którego głównie zależy wartość pH krwi człowieka.
  1. dwutlenek węgla
  2. glicerol
  3. glukoza
  4. witamina A
b)Wśród podanych układów narządów człowieka podkreśl te dwa, których funkcja ma największy wpływ na wartość pH krwi.

nerwowy,      oddechowy,      pokarmowy,      wydalniczy

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (1 pkt)

Pierścienice Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Pijawki żywiące się krwią zwierząt wytworzyły w toku ewolucji przystosowania w budowie do pobierania krwi i jej przechowywania.

Do cech budowy pijawek (1–3) przyporządkuj ich funkcję adaptacyjną do pasożytnictwa, wybraną spośród podanych (A–D).

Cechy

  1. ciało opatrzone przyssawkami
  2. gruczoły gardzieli wydzielające hirudynę
  3. metameryczne uchyłki jelita

Funkcja

  1. zapobieganie krzepnięciu przechowywanej krwi
  2. umożliwianie przymocowania się do żywiciela
  3. umożliwianie nacinania skóry żywiciela.
  4. zapewnianie magazynowania krwi

1.      2.      3. 

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (1 pkt)

Tkanki roślinne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Wiele produktów przemiany materii rośliny wydzielają do środowiska zewnętrznego przez odpowiednie struktury.

Zaznacz poniżej właściwe dokończenie zdania.

Wydzielanie do środowiska zewnętrznego olejków zapachowych u pelargonii albo parzącego kwasu mrówkowego u pokrzywy odbywa się przez

  1. aparaty szparkowe.
  2. miodniki.
  3. włoski wydzielnicze.
  4. wypotniki (hydatody).

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (3 pkt)

Prokarionty Budowa i funkcje komórki Metody badawcze i doświadczenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Do naczynia z zawiesiną bakterii zdolnych do samodzielnego ruchu włożono dwie kapilary:
I – z roztworem cukru,
II – z roztworem fenolu
i stwierdzono, że te bakterie gromadzą się w pobliżu ujścia kapilary zawierającej cukier, a oddalają się od ujścia kapilary zawierającej fenol.

a)Zaznacz rodzaj ruchu bakterii opisanego w tekście.
  1. nastie
  2. taksje
  3. tropizmy
b)Zaznacz nazwę rodzaju receptorów błonowych, dzięki któremu opisane bakterie reagują na substancje znajdujące się w ich środowisku.
  1. termoceceptory
  2. fotoreceptory
  3. chemoreceptory
c)Określ biologiczne znaczenie opisanych reakcji dla tych bakterii.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Bakteriofagi (fagi) to wirusy atakujące bakterie. W cyklach litycznych dochodzi do lizy komórki bakteryjnej i powstaje wiele nowych fagów. W cyklach lizogennych bakteriofagi nie są namnażane i nie dochodzi do zniszczenia komórek bakterii. Poniżej, bez zachowania kolejności, wymieniono etapy cyklu rozwojowego faga.

replikacja,     składanie,     integracja,     uwalnianie,     wnikanie,     adsorpcja

Z wymienionych etapów cyklu rozwojowego faga wybierz tylko te, które składają się na cykl lityczny, i zapisz je we właściwej kolejności.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Enzymy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Jedną z cech charakterystycznych dla enzymów jest ich specyficzność.

Dobierz w pary enzym i reakcję, dla której jest on specyficzny.

Enzym

  1. lipaza
  2. amylaza ślinowa
  3. katalaza

Reakcja

  1. rozkłada nadtlenek wodoru do tlenu i wody
  2. hydrolizuje skrobię na dekstryny i maltozę
  3. rozszczepia wiązania peptydowe w białku
  4. rozkłada tłuszcze do glicerolu i kwasów tłuszczowych

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 2. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono budowę błony komórkowej komórki zwierzęcej.

a)Wypisz z rysunku elementy składające się na glikokaliks tej komórki.
b)Zaznacz informację opisującą znaczenie glikokaliksu dla komórki.
  1. Chroni komórkę przed uszkodzeniami i pośredniczy w interakcjach: komórka – komórka i komórka – środowisko.
  2. Jest receptorem cząsteczek sygnałowych: hormonów i przekaźników nerwowych.
  3. Jest enzymem degradującym zewnątrzkomórkowe cząsteczki w celu pobrania produktów z nich uzyskanych.
  4. Tworzy pory lub kanały służące do selektywnego transportu małych polarnych cząsteczek i jonów.

Matura Czerwiec 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1. (2 pkt)

Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono organizację materii żywej na poziomie komórkowym.

Poniżej podano przykłady elementów składających się na ten poziom organizacji życia.

  1. aminokwasy
  2. białka
  3. jądro komórkowe
  4. kwasy nukleinowe
  5. mitochondrium
  6. monosacharydy
  7. tlen
  8. węgiel
  9. woda

Poszczególnym elementom (1–4) schematu przyporządkuj po dwa przykłady (A–I):
wpisz poniżej ich oznaczenia literowe.

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 21. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W zależności od wpływu na rozkład cechy w populacji wyróżniamy trzy rodzaje doboru naturalnego:

I. dobór stabilizujący
II. dobór kierunkowy
III. dobór różnicujący.

21.1. (0–1)

Przyporządkuj zamieszczone poniżej opisy rozkładów cech w populacjach (A–C) do rodzajów doboru (I–III), pod których presją były te populacje.

  1. W populacji zięb zamieszkujących te same wyspy Galapagos, dotkniętych suszą, pojawiły się zięby cienkodziobe i zięby grubodziobe odżywiające się odmiennym pokarmem.
  2. Populacja trawy mietlicy rozłogowej staje się coraz bardziej odporna na szkodliwe działanie miedzi wraz z upływem czasu, jaki upłynął od momentu skażenia środowiska.
  3. Dane kopalne wskazują, że średnie rozmiary niedźwiedzia jaskiniowego w Europie powiększały się w okresach zlodowaceń, a zmniejszały się w czasie cieplejszych okresów.

A.
B.
C.

21.2. (0–1)

Na podstawie opisu C, wykaż związek między zwiększeniem rozmiarów ciała niedźwiedzi jaskiniowych a ich adaptacją do niskiej temperatury otoczenia w okresach zlodowaceń.

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 20. (2 pkt)

Układ immunologiczny Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Szczepionki DNA zawierają najczęściej koliste cząsteczki plazmidów, na których kodowane są antygeny organizmów, przeciwko którym skierowana jest szczepionka. Dzięki promotorom wirusowym informacja genetyczna zawarta na plazmidzie ulega ekspresji w komórkach ludzkich i organizm może wytworzyć pamięć immunologiczną. Szczepionki DNA nie są skuteczne, jeżeli zostaną zaprojektowane dla antygenów naturalnie zawierających reszty cukrowe.

Na podstawie : J. Stojak, Ze szczepionką za pan brat, „Biologia w Szkole” nr 3., Warszawa 2013.

20.1. (0–1)

Określ, która z informacji przedstawia kolejne etapy prowadzące do wytworzenia odporności u człowieka przez szczepionki DNA.

  1. DNA kodujące antygen → translacja → transkrypcja → antygen → różnicowanie limfocytów T i B → komórki pamięci
  2. DNA kodujące antygen → translacja → transkrypcja → przeciwciało → różnicowanie limfocytów T i B → antygen
  3. DNA kodujące antygen → transkrypcja → translacja → przeciwciało → wytwarzanie limfocytów Th → antygen → komórki pamięci.
  4. DNA kodujące antygen → transkrypcja → translacja → antygen → różnicowanie limfocytów T i B → komórki pamięci.

20.2. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego szczepionki DNA nie są skuteczne, jeżeli są zaprojektowane dla antygenów naturalnie zawierających reszty cukrowe.

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18. (4 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Pozostałe

Najczęstszą przyczyną rodzinnej hipercholesterolemii (FH) jest uszkodzenie zlokalizowanego na chromosomie 19 genu kodującego receptor dla lipoproteiny niskiej gęstości (LDL). Receptor ten znajduje się na powierzchni komórek wątroby i wychwytuje ze krwi cząsteczki LDL, z których odbiera transportowany przez nie cholesterol. Wynikiem mutacji jest podwyższony poziom cholesterolu we krwi, co może być przyczyną wczesnej miażdżycy (nawet w wieku dziecięcym), choroby wieńcowej i zawału serca. Na FH chorują mężczyźni i kobiety – niezależnie, czy są homo- czy heterozygotami pod względem zmutowanego genu.

Na podstawie: pl.wikipedia.org/wiki/Hipercholesterolemia_rodzinna

18.1. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Hipercholesterolemia jest chorobą genetyczną uwarunkowaną przez allel dominujący. P F
2. Przyczyną hipercholesterolemii jest mutacja genowa. P F
3. Hipercholesterolemia jest chorobą sprzężoną z płcią. P F

18.2. (0–2)

Chora na FH kobieta, która jest w ciąży, ma zdrowego ojca i zdrowego męża. Oblicz prawdopodobieństwo, że dziecko urodzone przez nią będzie zdrowym chłopcem. Zaproponuj oznaczenia zmutowanego i prawidłowego allelu, podaj genotypy rodziców i zapisz krzyżówkę genetyczną.

Allel zmutowany:
Allel prawidłowy:
Genotyp matki:
Genotyp ojca:

Krzyżówka:

Prawdopodobieństwo: (%)

18.3. (0–1)

Wykaż związek między wysokim poziomem cholesterolu we krwi a zwiększonym ryzykiem wystąpienia zawału serca.

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 17. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Układ hormonalny Układ powłokowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Badania epidemiologiczne wykazują, że stężenie witaminy D3 lub jej metabolitów u większości dorosłych ludzi jest poniżej prawidłowego poziomu. Witamina ta powstaje w skórze z prowitaminy D pod wpływem promienia ultrafioletowego (UV). Niedobór witaminy D3 lub zaburzenia jej przemian, mogą być przyczyną wielu chorób, takich jak: choroby nowotworowe, sercowo-naczyniowe, krzywica u dzieci, czy osteoporoza polegająca na postępującym ubytku masy kostnej. Przy odpowiedniej ilości tej witaminy w organizmie pula wchłanianych z pokarmów jonów wapniowych wynosi od 30% do 80%, natomiast przy niskim poziomie witaminy D3 jest to jedynie 10–15%, co prowadzi do niedoboru tego pierwiastka w organizmie. Poziom jonów wapniowych we krwi jest regulowany przez hormony – kalcytoninę i parathormon.

17.1. (0–1)

Uzupełnij zdania opisujące regulację poziomu jonów wapnia we krwi. Podkreśl właściwe określenia wybrane spośród zapisanych w nawiasach tak, aby otrzymać poprawną informację.

Spadek poziomu jonów wapniowych we krwi powoduje (kalcytonina / parathormon). Jeżeli poziom jonów wapniowych we krwi jest niski, to (kalcytonina / parathormon) powoduje ich uwalnianie z (kości / krwi). Opisana regulacja odbywa się dzięki (współdziałaniu / przeciwstawnemu działaniu) tych hormonów.

17.2. (0–1)

Wyjaśnij związek między niedoborem witaminy D3 w organizmie człowieka a podwyższonym ryzykiem wystąpienia osteoporozy.

17.3. (0–1)

Wykaż związek między niedoborem witaminy D3 w organizmie człowieka a coraz powszechniejszym używaniem kremów z filtrem UV.

Uwagi od BiologHelp:
Zapoznaj się z dostępnym w kluczu odpowiedzi zastrzeżeniem do pytania 17.3.

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 11. (2 pkt)

Ryby Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono działanie przeciwprądowego mechanizmu wymiany gazowej (zasady przeciwprądu) w skrzelach ryb kostnoszkieletowych.
Liczby określają ciśnienie parcjalne tlenu (w mm Hg) w wodzie przepływającej przez skrzela i we krwi naczyń włosowatych.

11.1. (0–1)

Podaj nazwę procesu, dzięki któremu tlen z wody przepływającej przez skrzela przedostaje się do krwi.

11.2. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Zasada przeciwprądu polega na tym, że kierunek przepływu wody przez blaszki skrzelowe i kierunek przepływu krwi w naczyniach włosowatych skrzeli są przeciwne. P F
2. Dzięki zasadzie przeciwprądu na całej powierzchni blaszki skrzelowej jest zachowana korzystna dla wymiany gazowej różnica ciśnień parcjalnych. P F
3. Gdy krew wpływa do naczynia włosowatego, kontaktuje się z wodą, która rozpoczyna opływanie skrzeli. P F

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 7. (2 pkt)

Grzyby Pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Owadomorki są grzybami, które odbywają cały swój cykl rozwojowy w ciele owadów. Charakterystyczną cechą tych grzybów jest zdolność do wytwarzania aktywnie odrzucanych zarodników konidialnych, które są pokryte lepką wydzieliną. Kiełkująca z zarodnika, który przykleił się do oskórka owada, strzępka infekcyjna wydziela enzym trawiący chitynę i dzięki temu przedostaje się do wnętrza owada, gdzie odżywia się jego tkankami i się rozrasta. Strzępki, które przerosły ciało ofiary, wyrzucają tysiące zarodników. W niesprzyjających warunkach owadomorki, po połączeniu fragmentów strzępek (gametangiów), wykształcają przetrwalne struktury – zygospory (zarodniki przetrwalne). Rozwój owadomorków jest w pełni zsynchronizowany z pojawianiem się poszczególnych pokoleń owadów żywicieli i poszczególnych form rozwojowych owadów. Większość tych grzybów atakuje wybrane gatunki owadów, często – tylko ich wybrane formy rozwojowe.

Na podstawie: www. greenclean.pl/owadomorki

7.1. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Owadomorki rozmnażają się bezpłciowo przez zarodniki konidialne. P F
2. Rozmnażanie płciowe owadomorków służy wytworzeniu ich form przetrwanych. P F
3. Większość owadomorków odznacza się wysoką specyficznością względem żywiciela. P F

7.2. (0–1)

Odwołując się do cech owadomorków, przedstaw ich możliwe wykorzystanie w gospodarce człowieka.

Strony