Zadania maturalne z biologii

1791

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Metabolizm - pozostałe Układ wydalniczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Układ wydalniczy, pełniąc funkcję osmoregulacyjną, usuwa nadmiar wody i różnych substancji pochodzących z przemian metabolicznych. Współdziała też w utrzymaniu odpowiedniej ilości składników mineralnych, których nadmiar lub niedobór w organizmie może powodować choroby.
W tabeli przedstawiono dobowe wydalanie niektórych składników moczu człowieka.

Składnik moczu	Wydalanie (g/dobę)
Woda	600-2500
Mocznik	33,0
Chlorki	7,0
Sód	6,0
Potas	2,5
Siarczany	2,0
Fosforany	1,7
Kreatynina	1,0
Amoniak	0,7
Kwas moczowy	0,6
Wapń	0,2
Magnez	0,2

Wypisz z tabeli nazwy czterech substancji wydalanych w moczu człowieka, które są produktami przemian związków azotowych.

1792

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Czynniki stresujące, takie jak hałas, choroba czy niepokój przed egzaminem, pobudzają organizm do działania. Informacja przenoszona jest drogą nerwową i hormonalną do wielu tkanek i narządów. Impulsy nerwowe docierające z mózgu stymulują rdzeń nadnerczy do wydzielania adrenaliny, która fizjologicznie oddziałuje na tkanki docelowe, przygotowując organizm do akcji. Podwzgórze wydziela hormon uwalniający kortykotropinę, która pobudza przedni płat przysadki do wydzielania ACTH (hormonu adrenokortykotropiny). Zwiększony poziom ACTH wzmaga wydzielanie przez korę nadnerczy kortyzolu, który powoduje mobilizację ustrojowych rezerw energetycznych, wskutek czego zwiększone zapotrzebowanie metaboliczne komórek zostaje zaspokojone.

Na podstawie tekstu uzupełnij poniższy schemat, wpisując odpowiednie określenia w miejsca oznaczone numerami 1–4.

1793

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Prokarionty Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W komórkach wielu gatunków bakterii oprócz genoforu znajdują się koliste cząsteczki DNA o zróżnicowanej wielkości, zwane plazmidami. Plazmidy są zwykle mniejsze od genoforu i niosą dodatkową informację genetyczną, np. dotyczącą oporności danego gatunku bakterii na antybiotyki. Plazmidy mogą być przekazywane między bakteriami. Można je stosunkowo łatwo wyizolować z komórek bakteryjnych.

Na podstawie powyższego tekstu określ, które z podanych informacji są prawdziwe, a które fałszywe. Wstaw w odpowiednich miejscach tabeli literę P (prawda) lub F (fałsz)

		P/F
1.	Plazmidy kodują informację o wszystkich funkcjach niezbędnych do życia komórki bakteryjnej.
2.	Dzięki wymianie plazmidów komórki bakteryjne zyskują nowe cechy.
3.	Plazmidy w komórce bakteryjnej wpływają na lekooporność bakterii.
4.	Plazmidy zawierają geny niezbędne do życia bakterii i stanowią część genomu bakterii.

1794

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Parzydełkowce Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Parzydełkowce mogą występować w postaci osiadłych polipów lub swobodnie unoszących się w wodzie meduz. Obie postacie są promieniście symetryczne. Polip ma kształt cylindryczny, a meduza – dzwonowaty. U polipa otwór gębowy znajduje się na górze ciała, a u meduzy od spodu. Ściana ciała tych zwierząt jest zbudowana z dwóch warstw tkanki nabłonkowej: ektodermy (epidermy) i endodermy (gastrodermy) oraz występującej między nimi, cieńszej u polipa, niekomórkowej mezoglei. Wnętrze ciała stanowi jama gastralna.

Na podstawie tekstu skonstruuj i wypełnij tabelę porównującą budowę polipa i meduzy. Uwzględnij cztery cechy.

1795

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (3 pkt)

Oddychanie komórkowe Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

W mięśniu szkieletowym ssaków mogą zachodzić procesy, w których glukoza ulega przemianom w procesach oddychania tlenowego lub oddychania beztlenowego.

Porównaj w tabeli lokalizację oraz substraty i produkty oddychania tlenowego i beztlenowego zachodzącego w komórce mięśniowej (nie uwzględniaj przenośników energii oraz jonów wodorowych).

Cecha porównywana	Oddychanie tlenowe	Oddychanie beztlenowe
Lokalizacja procesu w komórce mięśniowej
Substraty
Produkty

1796

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ wydalniczy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Składnik moczu	Wydalanie (g/dobę)
Woda	600-2500
Mocznik	33,0
Chlorki	7,0
Sód	6,0
Potas	2,5
Siarczany	2,0
Fosforany	1,7
Kreatynina	1,0
Amoniak	0,7
Kwas moczowy	0,6
Wapń	0,2
Magnez	0,2

Na podstawie danych zawartych w tabeli przedstaw w postaci wykresu słupkowego dobowe wydalanie przez człowieka chlorków, siarczanów i fosforanów.

1797

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Pozostałe

Na wykresach przedstawiono cechy skurczu izotonicznego oraz skurczu izometrycznego na przykładzie mięśnia poprzecznie prążkowanego szkieletowego.

Na podstawie informacji przedstawionych na wykresach porównaj cechy mięśnia w skurczu izotonicznym oraz izometrycznym pod względem zmian dotyczących jego

a)	długości

b)	napięcia

1798

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (1 pkt)

Fizjologia roślin Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Gospodarka wodna roślin lądowych opiera się na oszczędzaniu wody przez ograniczenie jej parowania. Ograniczeniu parowania służy przede wszystkim skórka, dodatkowo pokryta kutikulą, a za regulację parowania wody odpowiedzialne są znajdujące się w niej aparaty szparkowe. U roślin okrytonasiennych, które wróciły do życia w wodzie, ograniczenie parowania nie jest konieczne. Aparaty szparkowe są w liściach roślin wodnych różnie rozmieszczone.

Uzupełnij zdania, wpisując w wolne miejsca oznaczenia literowe określeń wybranych spośród podanych poniżej.

dolna strona liścia
górna strona liścia
obie strony liścia
brak aparatów szparkowych

U roślin lądowych aparaty szparkowe znajdują się zazwyczaj na stronie liścia.
U roślin wodnych liście jednej rośliny mogą być zróżnicowane, np.:

a)	liście nadwodne są zwykle zbudowane tak, jak u roślin lądowych i aparaty szparkowe znajdują się na stronie liścia,

b)	liście pływające na powierzchni wody transpirują i aparaty szparkowe znajdują się na stronie liścia,

c)	liście podwodne nie transpirują, więc

1799

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (1 pkt)

Stawonogi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

U owadów obserwuje się duże zróżnicowanie morfologiczne mimo stałego planu ich budowy. Przykładem może być budowa aparatów gębowych. Mszyce i komary posiadają aparaty gębowe kłująco-ssące. Mszycom aparat gębowy umożliwia pobieranie soków roślinnych, samicom komarów – pobieranie krwi kręgowców. Muchy dzięki aparatowi liżącemu mogą zlizywać płynny pokarm. Chrabąszcze żywiące się liśćmi roślin i drapieżne ważki mają aparaty gryzące.

Zaznacz jedno z poniższych sformułowań, które jest poprawnym uogólnieniem informacji przedstawionych w treści zadania.

Aparaty gębowe owadów mają różną postać i są zbudowane z różnej liczby elementów składowych w zależności od środowiska życia.
Typy aparatów gębowych zależą od tego, czy owad żywi się pokarmem pochodzenia roślinnego czy zwierzęcego.
Różnorodność aparatów gębowych u owadów odzwierciedla wszystkie możliwe kierunki ewolucji tych zwierząt w środowisku lądowym.
Zróżnicowanie aparatów gębowych owadów ma związek z rodzajem pobieranego pokarmu i sposobem jego pobierania.

1800

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

W tabeli przedstawiono średnie wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy u pewnego gatunku rośliny. Za pomocą specjalnego urządzenia mierzono objętość CO₂ asymilowanego w jednostce czasu przez badane rośliny przy tym samym natężeniu światła, ale w różnych temperaturach.

Temperatura (°C)	Wiązanie CO₂ (jednostki umowne)
5	8
10	12
15	16
20	22
25	30
30	38

Na podstawie danych z tabeli narysuj wykres ilustrujący wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy u badanego gatunku rośliny.