1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Układ pokarmowy i żywienie

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 20. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Żelazo występujące w pokarmach pochodzenia zwierzęcego jest łatwo przyswajalne przez organizm człowieka, natomiast przyswajalność żelaza z pokarmów roślinnych jest znacznie niższa. Na przyswajanie żelaza korzystnie wpływa spożywanie produktów, które zawierają ten pierwiastek, w połączeniu z produktami bogatymi w witaminę C. Jego przyswajanie utrudnia połączenie tych produktów z mlekiem, herbatą, kawą lub nasionami zbóż.

a)Wyjaśnij, korzystając z powyższych informacji, dlaczego osoby stosujące dietę wegańską (całkowicie pozbawioną produktów zwierzęcych) mogą być zagrożone niedoborem żelaza w organizmie.
b)Zaznacz, który z poniższych zestawów posiłków sprzyja lepszemu przyswojeniu żelaza ze smażonej wątróbki. Odpowiedź uzasadnij.
  1. wątróbka z razowym chlebem
  2. wątróbka z surówką z kiszonej kapusty

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W toku ewolucji przewód pokarmowy wyspecjalizował się w kierunku optymalnego pobierania, trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, przy jednoczesnym wykształceniu w nim barier, które chronią organizm przed szkodliwymi czynnikami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego, np. toksynami i drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Podaj dwa przykłady barier ochronnych i ich lokalizację w przewodzie pokarmowym człowieka oraz wyjaśnij, w jaki sposób każda z nich chroni organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W skład układu pokarmowego człowieka wchodzą: przewód pokarmowy oraz gruczoły m.in. wątroba i trzustka.

Zaznacz funkcję wątroby, która uzasadnia zaliczanie tego narządu do gruczołów układu pokarmowego.

  1. Chemiczne przetwarzanie wielu związków organicznych, np. przemiana glukozy w glikogen.
  2. Wydzielanie żółci, która drogami żółciowymi odprowadzana jest do dwunastnicy.
  3. Przekształcanie substancji szkodliwych dla organizmu, np. alkoholu w związki obojętne
  4. Gromadzenie wielu witamin, soli mineralnych i substancji energetycznych

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment układu pokarmowego człowieka.

Układ pokarmowy
a)Podaj nazwę enzymu wydzielanego w narządzie oznaczonym literą X i nazwę składnika pokarmowego, który jest przez niego rozkładany.

Enzym
Składnik pokarmowy

b)Podaj nazwę narządu oznaczonego na rysunku literą Y i określ funkcję, jaką pełni ten narząd w układzie pokarmowym.
c)Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.

Jedną z głównych funkcji struktury oznaczonej na rysunku literą Z jest

  1. detoksykacja szkodliwych produktów przemiany materii.
  2. wchłanianie prostych związków organicznych.
  3. trawienie białek, węglowodanów i tłuszczów.
  4. wchłanianie wody.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 15. (3 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Układ pokarmowy i żywienie Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie

W celu zbadania, czy trzustka wydziela enzymy trawiące skrobię, przygotowano dwie probówki z wodnym roztworem skrobi, przy czym w obu probówkach zapewniono środowisko lekko zasadowe. Do pierwszej probówki dodano zmieloną surową trzustkę zwierzęcą (zestaw 1), a do drugiej – taką samą porcję zmielonej trzustki ugotowanej (zestaw 2). Do każdej z probówek dodano po kilka kropli płynu Lugola (wodny roztwór jodu w jodku potasu). Skrobia pod wpływem tego odczynnika zabarwia się na kolor ciemnoniebieski. Nieco krótsze łańcuchy dekstryn barwią się na kolor fioletowy, jeszcze krótsze – barwią się na kolor czerwono-brunatny. Krótkie łańcuchy cukrowe nie reagują z płynem Lugola.

a)Określ, który zestaw – 1 czy 2 – jest próbą badawczą. Odpowiedź uzasadnij.
b)Przedstaw zmiany zachodzące podczas doświadczenia, na podstawie których można stwierdzić, że trzustka wydziela enzymy trawiące skrobię. W odpowiedzi uwzględnij badany proces.
c)Wyjaśnij, dlaczego w tym doświadczeniu zapewniono lekko zasadowe środowisko mieszaniny w probówkach.

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 20. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono ilości wody pobieranej, wchłanianej, wydzielanej i wydalanej w układzie pokarmowym człowieka w ciągu doby.

Schemat wchłaniania wody w przewodzie pokarmowym
a)Podaj nazwy wydzielin oznaczonych na schemacie literami A i B.

A.
B.

b)Na podstawie informacji przedstawionych na schemacie określ, w którym odcinku układu pokarmowego wchłaniana jest największa ilość wody.

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Po wzięciu do ust niewielkiej szczypty mąki ziemniaczanej, zawierającej głównie skrobię, początkowo nie odczuwamy żadnego smaku. Po krótkim czasie i wymieszaniu skrobi ze śliną zaczynamy odczuwać smak słodki.

Wyjaśnij, uwzględniając procesy, które zachodzą w jamie ustnej, w jaki sposób dochodzi do opisanej zmiany smaków.

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Antybiotyki, stosowane doustnie, hamują rozwój symbiotycznych bakterii jelitowych, produkujących niektóre witaminy.

Wskaż witaminę, która jest produkowana przez bakterie w jelicie człowieka – podkreśl jej nazwę.

witamina A,         witamina C,         witamina D,         witamina E,         witamina K

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, w której ciśnienie krwi w spoczynku przekracza wartości graniczne uznane za prawidłowe. Zmiana stylu życia może obniżać wartości ciśnienia tętniczego u osób z ciśnieniem podwyższonym i zapobiegać rozwojowi choroby u osób, które mają do niej skłonności uwarunkowane genetycznie. W leczeniu i profilaktyce choroby nadciśnieniowej zaleca się normalizację masy ciała oraz przestrzeganie odpowiedniej diety.

Spośród podanych zaleceń żywieniowych wybierz dwa, które mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego.

Zaleca się ograniczyć

  1. ilość spożywanej soli kuchennej (NaCl).
  2. spożycie pokarmów bogatych w błonnik.
  3. spożycie produktów bogatych w witaminy, zwłaszcza witaminę C.
  4. spożycie produktów bogatych w tłuszcze nasycone, zwłaszcza wędlin.
  5. spożycie pokarmów mlecznych, bogatych w związki wapnia i magnezu.

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość informacji dotyczących witamin. Wpisz w prawej kolumnie tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

P/F
1. Witamina A jest niezbędna do syntezy barwnika wzrokowego.
2. Wchłanianie witamin A, D, E i K może być zwiększone przez obecność tłuszczów w pokarmie.
3. Kuracja antybiotykiem może spowodować niedobory witaminy C.

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Jelito cienkie jest najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowego człowieka. Treść pokarmowa docierająca do jelita cienkiego jest w nim przesuwana i w tym czasie podlega procesom trawienia chemicznego, a strawione składniki pokarmowe są wchłaniane do nabłonka jelita, skąd są przekazywane do naczyń krwionośnych lub limfatycznych.

Podaj po jednym przykładzie cech budowy jelita, które są przystosowaniem do:

  1. przesuwania treści pokarmowej ,
  2. trawienia pokarmu ,
  3. wchłaniania strawionych składników pokarmowych .

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących witamin. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Witaminy lub prowitaminy dostarczane są do organizmu człowieka wyłącznie z pożywieniem.
2. Witaminy, podobnie jak wszystkie inne składniki pokarmowe, podlegają w przewodzie pokarmowym hydrolizie enzymatycznej.
3. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w organizmie w tkance tłuszczowej lub wątrobie.

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono dzienne zapotrzebowanie energetyczne ludzi w różnych grupach wiekowych oraz ze względu na rodzaj wykonywanej pracy. Przedstawione dane pozwalają na sformułowanie pewnych uogólnień dotyczących wpływu różnych czynników na zapotrzebowanie energetyczne ludzi.

Grupa ludzi Zapotrzebowanie energetyczne (w kJ)
Dziewczęta
13 - 15 lat
16 - 20 lat
Chłopcy
13 - 15 lat
16 - 20 lat
Kobiety
Praca siedząca
Ciężka praca
Mężczyźni
Praca siedząca
Ciężka praca
Bardzo ciężka praca 		 
11721
11302
 
13814
15488
 
9628
13395
 
10884
16744
18837
Na podstawie: E. Pyłka-Gutowska, E. Jastrzębska, Biologia cz. 1, Kielce 2002.

Na podstawie analizy tabeli zaznacz zdanie nieprawdziwe. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

Zapotrzebowanie na energię

  1. u kobiet nie zawsze jest mniejsze niż u mężczyzn.
  2. u ludzi rośnie wraz z ich wiekiem niezależnie od płci.
  3. u młodzieży jest zależne zarówno od płci, jak i od wieku.
  4. niezależnie od płci u osób dorosłych jest tym większe im cięższa jest wykonywana praca.

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Choroby człowieka Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Ważnym składnikiem pokarmów roślinnych jest błonnik, gdyż odgrywa on istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, np. w żołądku ma zdolność wiązania nadmiaru kwasu solnego, a dzięki zdolności pęcznienia zwiększa objętość treści pokarmowej. Natomiast w jelitach pobudza ich ruchy robaczkowe. W jego obecności zmniejsza się wchłanianie cholesterolu i kwasów tłuszczowych.

Na podstawie powyższego tekstu podkreśl chorobę, której można zapobiegać stosując dietę bogatą w błonnik.

zaparcia,   bulimia,   cukrzyca,   miażdżyca,   osteoporoza

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono dzienne normy wybranych witamin zalecane dla kobiet i mężczyzn w wieku 19–60 lat oraz powyżej 60 lat, wyrażone w miligramach na osobę.

Witamina Zalecana dzienna norma witamin [mg/osobę]
kobiety 19-60 lat
 mężczyźni 19-60 lat
 kobiety powyżej 60 lat
 mężczyźni powyżej 60 lat
C
 70 70 60 70
B1 1,9 2,0 1,4 1,5
B2 1,8 2,6 2,0 2,2
B6 2,0 2,4 2,2 2,4
E 9-10 10 10 10
Źródło: A. Ziemba, Witaminomania, Wiedza i Życie, nr 1/2000.
a)Narysuj diagram słupkowy porównujący zalecane dzienne normy trzech witamin z grupy B u kobiet w przedziale wieku 19–60 lat i w wieku powyżej 60 lat.
b)Podaj przykład czynnika, innego niż wiek lub płeć, od którego zależy zapotrzebowanie człowieka na witaminy. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Nieprawidłowe odżywianie się człowieka, zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym, uznane zostało za czynnik ryzyka wielu chorób.

Zaznacz w tabeli wiersz, w którym prawidłowo zestawiono skutki zdrowotne wywołane zbyt niską zawartością wapnia i żelaza w organizmie człowieka.

Wapń Żelazo
A kamienie żółciowe spadek odporności
B krzywica kości nadciśnienie tętnicze
C nadciśnienie tętnicze marskość wątroby
D osteoporoza niedokrwistość

Strony