1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Anatomia i fizjologia człowieka

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Układ immunologiczny Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono wielokierunkowe działania białek osocza krwi człowieka tworzących tzw. układ dopełniacza. Są to: opsonizacja (opłaszczanie) bakterii, które dzięki temu mogą ulegać aglutynacji lub stają się podatne na fagocytozę przez fagocyty (np. monocyty i neutrofile), pobudzanie fagocytów do przemieszczania się w miejsce infekcji (chemotaksja), uszkadzanie (liza) ścian komórkowych bakterii i otoczek wirusowych.

Układ immunologiczny

Spośród nazw procesów podkreślonych w tekście wybierz i zapisz nazwy tych, które oznaczone są na schemacie literami A, B, C i D.

A.
B.
C.
D.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

W tabeli przedstawiono antygeny grupowe poszczególnych grup krwi człowieka i odpowiednie przeciwciała znajdujące się w osoczu krwi.

Grupa krwi Antygeny w błonach erytrocytów Przeciwciała w osoczu
0 brak anty-A, anty-B
A A anty-B
B B anty-A
AB A, B brak

Na podstawie podanych informacji uzupełnij poniższą tabelę.

Osoba o grupie krwi Może być dawcą krwi dla osoby z grupą krwi Może przyjmować krew od osoby z grupą krwi
0
A
B
AB

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Podaj/wymień

Rytm dobowy (okołodobowy) oznacza, że w ciągu doby (w czasie zbliżonym do 24 godzin) zamyka się jeden cykl zmian intensywności przebiegu niektórych procesów fizjologicznych. Zachodzą one wewnątrz danego organizmu z udziałem jego własnych mechanizmów, tzw. zegarów biologicznych. Czynnikiem sterującym rytm dobowy jest światło i ciemność.

Podaj dwa przykłady rytmu dobowego człowieka.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (1 pkt)

Układ hormonalny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Spośród zamieszczonych poniżej stwierdzeń dotyczących hormonów zaznacz jedno, które jest nieprawdziwe.

  1. Hormony zapewniają homeostazę organizmu dzięki wielu procesom regulowanym na zasadzie sprzężenia zwrotnego.
  2. Działanie fizjologiczne hormonów występuje przy stosunkowo małych ich stężeniach w osoczu krwi.
  3. Pojedynczy hormon działa tylko na jedną tkankę, a jedna funkcja jest kontrolowana tylko przez jeden hormon.
  4. W warunkach prawidłowych istnieje równowaga hormonalna, tzn. wytwarzanie danego hormonu jest ściśle zrównoważone jego metabolizmem.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Układ immunologiczny Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Terapię genową można stosować jako metodę leczenia chorych na nowotwory. W zwalczaniu czerniaka próbuje się wykorzystać następującą metodę: przygotowuje się genetycznie zmienione komórki nowotworu pacjenta, a następnie wprowadza się je do jego organizmu.

a)Wyjaśnij, dlaczego opisaną metodę można nazwać „szczepionką przeciwnowotworową”.
b)Określ, czy taka „szczepionka przeciwnowotworowa” przygotowana dla konkretnego pacjenta będzie skuteczna w terapii innego pacjenta. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Układ immunologiczny Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Znajomość mechanizmów obronnych organizmu pozwala na ich wykorzystywanie do wzmocnienia jego odporności, np. przez stosowanie szczepień ochronnych. W niektórych sytuacjach zachodzi jednak konieczność osłabienia układu immunologicznego organizmu.

Podaj przykład sytuacji, w której istnieje konieczność osłabienia układu odpornościowego człowieka, oraz powód takiego postępowania.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących odporności organizmu człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Mechanizmy obronne uruchamiane są w zetknięciu organizmu z antygenami.
2. Odporność komórkowa organizmu polega na reakcji antygenu z limfocytami T.
3. Odporność swoista organizmu ma charakter wrodzony.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Proces krzepnięcia krwi składa się z wielu etapów prowadzących do wytworzenia skrzepu. Głównym składnikiem skrzepu są włókna nierozpuszczalnego białka fibryny powstające z rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu. Innymi składnikami osocza, biorącymi udział w procesach krzepnięcia krwi, są protrombina oraz jony wapnia.

Kaskada krzepnięcia - schemat

Na podstawie schematu wyjaśnij, w jaki sposób na proces krzepnięcia krwi wpływa zbyt niski poziom wapnia w organizmie.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19. (2 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W funkcjonowaniu układu krwionośnego ważną rolę odgrywają wątroba i śledziona.

Zaznacz poniżej funkcje śledziony.

  1. Magazynowanie krwi i uwalnianie jej w momentach większego zapotrzebowania.
  2. Wytwarzanie hormonu przyspieszającego produkcję czerwonych krwinek.
  3. Synteza cholesterolu.
  4. Namnażanie limfocytów.
  5. Wytwarzanie fibrynogenu osocza krwi.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Erytropoetyna (EPO) jest hormonem, którego główną funkcją jest stymulacja różnych etapów erytropoezy, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia produkcji erytrocytów przez szpik kostny. Erytropoetyna wytwarzana jest w nerkach wtedy, gdy np. zawartość tlenu we krwi płynącej w tętnicach nerkowych spada.

Korzystając z powyższych informacji, wyjaśnij dlaczego trening w górach podnosi wydolność organizmu sportowca.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Choroby człowieka Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Wysoka zawartość cholesterolu we krwi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia miażdżycy. Cholesterol jest transportowany w osoczu krwi z białkami w postaci wielkocząsteczkowych kompleksów – lipoprotein. Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) odkładają cholesterol na ścianach naczyń krwionośnych. Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zbierają cholesterol i transportują go do wątroby.
W tabeli przedstawiono wyniki badań czterech osób, u których zmierzono poziom lipoprotein LDL i HDL we krwi.

Osoba Poziom HDL (mmol/dm3) Poziom LDL (mmol/dm3) Stosunek HDL : LDL
A. 1.6 2.4 0,67 : 1
B. 1.4 4.1 0,34 : 1
C. 1.6 3.2 0,50 : 1
D. 1.7 2.4 0,71 : 1

Na podstawie powyższych informacji wskaż osobę, która jest najbardziej zagrożona chorobą wieńcową. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Choroby człowieka Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Typowe leczenie osób, które uległy zaczadzeniu polega na podawaniu chorym czystego tlenu przy użyciu maski bądź w komorze tlenowej. Natomiast w przypadku ciężkiego zaczadzenia przeprowadza się transfuzję krwi.

a)Wyjaśnij, na czym polega szkodliwe działanie czadu na transport tlenu w organizmie człowieka.
b)Wyjaśnij, dlaczego w lżejszych przypadkach zaczadzenia wystarcza podanie tlenu, a w przypadkach ciężkich przeprowadza się transfuzję krwi.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Powinowactwo barwników oddechowych do tlenu wyrażane jest procentowym nasyceniem cząsteczki barwnika tlenem przy odpowiednim ciśnieniu gazu.
Na wykresie przedstawiono powinowactwo do tlenu dwóch barwników oddechowych: hemoglobiny występującej we krwi i mioglobiny występującej w mięśniach.

Krzywa wysycenia tlenem

Na podstawie analizy powyższych informacji wyjaśnij, na czym polega współdziałanie hemoglobiny i mioglobiny w dostarczaniu tlenu do pracy intensywnie pracujących mięśni szkieletowych.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono mechanizm regulacji ciśnienia osmotycznego krwi ssaka. Do działania tego i innych mechanizmów homeostatycznych niezbędne są trzy podstawowe elementy:

  1. receptor
  2. centrum kontrolujące
  3. efektor.
Schemat regulacji ciśnienia osmotycznego krwi
a)W wyznaczone na schemacie miejsca A i B, wpisz numery wszystkich określających je elementów, wybranych spośród wyżej wymienionych (1–3).
b)Podaj nazwę przedstawionego mechanizmu regulacji ciśnienia osmotycznego krwi.

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (3 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Oko i ucho są narządami zmysłów, które są zdolne do odbierania sygnałów ze środowiska zewnętrznego i przetwarzania ich w impulsy pobudzające układ nerwowy. Różnią się rodzajem odbieranych bodźców i sposobem ich przetwarzania.

Uzupełnij tabelę, w której zestawiono cechy tych narządów.

Narząd / cecha Ucho Oko
Rodzaj odbieranego bodźca
Komórki odbierające bodziec (receptorowe)
Struktura, w której występują komórki receptorowe

Strony