Poniżej przedstawiono nazwy oraz wzory pięciu aminokwasów białkowych. Budowę ich cząsteczek można zilustrować ogólnym wzorem R–CH(NH2)–COOH, w którym R oznacza
atom wodoru lub łańcuch boczny.
Poniżej przedstawiono wzory dwóch dipeptydów powstałych w reakcji kondensacji kwasu
asparaginowego i waliny.
Wskaż dipeptyd (I albo II), który mógł być produktem częściowej hydrolizy łańcucha
polipeptydowego naturalnego białka.
Stała dysocjacji etyloaminy Kb w temperaturze 25°C ma wartość 4,4 · 10–4, a stała dysocjacji
aniliny Kb w tej samej temperaturze jest równa 4,0 · 10–10.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
Napisz nazwę tej spośród wymienionych amin, która jest mocniejszą zasadą.
Poniżej przedstawiono schemat przemian, którym poddano: dwa węglowodory − związek
oznaczony numerem I i związek o wzorze CH3–CH2–CH=CH2 – a także ich pochodne.
Wodny roztwór związku III, który jest jedynym organicznym produktem reakcji 4., ma
odczyn obojętny.
Określ, ile moli elektronów oddaje 1 mol związku II, gdy przekształca się w związek III
w reakcji 4.
Poniżej przedstawiono schemat przemian, którym poddano: dwa węglowodory − związek
oznaczony numerem I i związek o wzorze CH3–CH2–CH=CH2 – a także ich pochodne.
Wodny roztwór związku III, który jest jedynym organicznym produktem reakcji 4., ma
odczyn obojętny.
Określ mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy) reakcji 1. i 2.
Poniżej przedstawiono schemat przemian, którym poddano: dwa węglowodory − związek
oznaczony numerem I i związek o wzorze CH3–CH2–CH=CH2 – a także ich pochodne.
Wodny roztwór związku III, który jest jedynym organicznym produktem reakcji 4., ma
odczyn obojętny.
Napisz nazwy systematyczne związków o poniżej podanych wzorach.
Jodyna jest preparatem o działaniu odkażającym. Aby otrzymać 100,0 gramów jodyny,
miesza się 3,0 gramy jodu, 1,0 gram jodku potasu, 90,0 gramów etanolu o stężeniu 96%
masowych (pozostałe 4% masy stanowi woda) oraz 6,0 gramów wody. Powstała mieszanina
jest ciemnobrunatnym roztworem.
Jod rozpuszczony w etanolu ma ograniczoną trwałość. Reaguje z wodą obecną w roztworze,
tworząc jodowodór i kwas jodowy(I) o wzorze HIO, który z kolei utlenia etanol najpierw
do aldehydu, a następnie − do dalszych produktów. Aby zapobiec tym przemianom, do
jodyny dodaje się rozpuszczalny w wodzie jodek potasu. W wyniku reakcji jodu
cząsteczkowego z jonami jodkowymi powstają trwałe jony trijodkowe, dzięki czemu jod nie
reaguje z wodą.
Na podstawie: http://www.doz.pl, A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010
oraz R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, t. 1, Warszawa 2008.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji jodu z wodą oraz podaj wzór
utleniacza i reduktora.
W temperaturze 20°C i pod ciśnieniem 1005 hPa wykonano eksperyment, którego przebieg
przedstawiono na rysunku. W kolbie zaszła reakcja opisana równaniem:
Mg + 2HCl → MgCl2 + H2
W opisanych warunkach eksperymentu reakcja magnezu z kwasem solnym zachodziła bardzo
szybko.
Wymień dwa sposoby zmiany warunków wykonania eksperymentu, w których wyniku
szybkość zachodzącej reakcji będzie mniejsza.
W temperaturze 20°C i pod ciśnieniem 1005 hPa wykonano eksperyment, którego przebieg
przedstawiono na rysunku. W kolbie zaszła reakcja opisana równaniem:
Mg + 2HCl → MgCl2 + H2
Opisz sposób wyodrębnienia z mieszaniny poreakcyjnej jonowego produktu tej reakcji.
Załóż, że magnez przereagował całkowicie.
W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się wodne roztwory: glukozy, fenolu (benzenolu),
glicerolu (propano-1,2,3-triolu) i glicyloalanyloglicyny. W celu ich identyfikacji
przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu
wodnego roztworu chlorku żelaza(III) do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka
z naczynia I przyjęła fioletowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu świeżo
strąconego wodorotlenku miedzi(II) do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV),
próbka z naczynia II przyjęła fioletowe zabarwienie, a w pozostałych próbkach pojawiło się
szafirowe zabarwienie. W trzeciej serii doświadczeń, po ogrzaniu szafirowych roztworów
otrzymanych w serii drugiej, w roztworze powstałym z próbki z naczynia III pojawił się
ceglasty osad.
Podaj nazwę reakcji chemicznej przeprowadzonej w drugiej serii doświadczeń,
w wyniku której roztwór z naczynia II przyjął fioletowe zabarwienie.
W cząsteczce pewnego optycznie czynnego nasyconego łańcuchowego alkoholu
monohydroksylowego o nierozgałęzionym łańcuchu jest pięć atomów węgla. W wyniku
utlenienia tego alkoholu powstaje keton.
Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy), podaj nazwę systematyczną oraz określ
rzędowość opisanego alkoholu.
Przeprowadzono doświadczenie z udziałem dwóch różnych węglowodorów. W wyniku
dwóch odrębnych reakcji − jednej addycji, a drugiej substytucji − i przy użyciu odpowiednich
reagentów jako główny produkt każdej reakcji otrzymano 2-bromo-2-metylobutan.
Określ, według jakiego mechanizmu (nukleofilowego, rodnikowego, elektrofilowego)
przebiega każda z opisanych reakcji.
Wykonano doświadczenie zilustrowane na poniższym schemacie.
Określ, jaką funkcję (kwasu czy zasady) według teorii Brønsteda−Lowry’ego pełnią
w reakcjach zachodzących podczas opisanego doświadczenia jony NH+4 i jony C17H35COO−.
Jony NH+4 pełnią funkcję .
Jony C17H35COO− pełnią funkcję .
Do szczelnego zbiornika wprowadzono wodór oraz tlen i zainicjowano reakcję. Po jej
zakończeniu naczynie zawierało wyłącznie 0,9 g wody.
Napisz, w jakim stosunku objętościowym i masowym zmieszano wodór z tlenem
w zbiorniku, a także podaj, ile gramów wodoru i ile gramów tlenu znajdowało się
w naczyniu przed zainicjowaniem reakcji.
Stosunek objętościowy Vwodoru : Vtlenu =
Stosunek masowy mwodoru : mtlenu =
Masa wodoru przed zainicjowaniem reakcji mwodoru =
Masa tlenu przed zainicjowaniem reakcji mtlenu =
Brom występuje w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch izotopów o masach atomowych
równych 78,92 u i 80,92 u. Średnia masa atomowa bromu jest równa 79,90 u. Pierwiastek ten
w reakcjach utleniania i redukcji może pełnić funkcję zarówno utleniacza, jak i reduktora.
Tworzy związki chemiczne, w których występują różne rodzaje wiązań.
Ustal i wpisz do tabeli, jaki rodzaj wiązania (kowalencyjne niespolaryzowane,
kowalencyjne spolaryzowane, jonowe) występuje w wymienionych związkach.
Brom występuje w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch izotopów o masach atomowych
równych 78,92 u i 80,92 u. Średnia masa atomowa bromu jest równa 79,90 u. Pierwiastek ten
w reakcjach utleniania i redukcji może pełnić funkcję zarówno utleniacza, jak i reduktora.
Tworzy związki chemiczne, w których występują różne rodzaje wiązań.
Uzupełnij poniższy tekst, wpisując w odpowiednie miejsca informacje dotyczące
struktury elektronowej atomu bromu i jego stopni utlenienia.
Atom bromu w stanie podstawowym ma konfigurację elektronową , a w powłoce walencyjnej tego atomu znajduje się elektronów. Brom należy do bloku konfiguracyjnego układu okresowego.
Minimalny stopień utlenienia, jaki przyjmuje brom w związkach chemicznych, jest równy , a maksymalny wynosi .
Punkt izoelektryczny (pI) aminokwasu to wartość pH roztworu, przy której aminokwas
zachowuje się jak cząsteczka obojętna elektrycznie. W punkcie izoelektrycznym aminokwasy
występują głównie w formie jonów obojnaczych. Punkt izoelektryczny kwasu
asparaginowego pI kw. asparaginowego = 2,77, a punkt izoelektryczny waliny pI waliny = 5,96.
Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2004.
Określ, w jakiej dominującej formie (anionu, kationu, jonu obojnaczego) występuje
kwas asparaginowy w roztworze o pH = 5,96, a w jakiej – walina w roztworze o pH =
2,77.
Na poniższym schemacie przedstawiono ciąg przemian, których surowcem wyjściowym jest
wapno palone. Związki organiczne umownie oznaczono na schemacie literami A–F.
31.1. (0-1)
Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równanie reakcji
związku D ze związkiem E oraz podaj nazwę związku F.
Równanie reakcji:
Nazwa związku F:
31.2. (0-1)
Napisz, jakie dwie funkcje pełni stężony kwas siarkowy(VI) w powyższej reakcji
powstawania związku F.
