1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Mitochondria to struktury wewnątrzkomórkowe, w których odbywa się synteza ATP. Oceń prawdziwość informacji dotyczących mitochondriów. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli informacja jest fałszywa.

P/F
1. Mitochondria występują we wszystkich komórkach eukariotycznych.
2. Liczba mitochondriów w komórkach jest zmienna i zależy od funkcji oraz aktywności metabolicznej tkanki.
3. Podziały mitochondriów mogą odbywać się wyłącznie w czasie podziału komórki.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Ostatnim reprezentantem archaicznego Homo sapiens był neandertalczyk (Homo sapiens neanderthalensis). Tę formę człowieka, wzbudzającą kontrowersje od momentu odkrycia do dziś, wyodrębnia się na podstawie pewnej kombinacji cech morfologicznych, uważanych za specyficzne dla neandertalczyka.

W każdym zamieszczonym poniżej zestawie cech (A–D) podkreśl cechy charakterystyczne dla neandertalczyka.

Neandertalczyk charakteryzował się m.in.

  1. dużą (średnio większą niż u człowieka współczesnego) / małą (niewiele większą niż u Homo erectus) pojemnością czaszki
  2. obecnością wydatnych / brakiem wałów nadoczodołowych
  3. płaskim / wydatnym nosem
  4. smukłą / krępą budową ciała.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na poniższych wykresach przedstawiono zmiany liczebności populacji dwóch gatunków hodowanych w warunkach laboratoryjnych, powiązanych określonymi zależnościami.

Wykresy liczebności

Zmianom liczebności populacji, przedstawionym na wykresach 1 i 2, przyporządkuj po jednym sposobie oddziaływania międzygatunkowego (A–E), które są dla nich charakterystyczne.

  1. drapieżnictwo
  2. komensalizm
  3. protokooperacja
  4. konkurencja
  5. mutualizm

Wykres 1
Wykres 2

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (3 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Dwaj bracia (I i II) są daltonistami. Każdy z nich ma czworo dzieci: dwie córki i dwóch synów. Potomstwo brata I jest zdrowe, natomiast jeden syn i jedna córka brata II cierpią na daltonizm.

a)Zapisz najbardziej prawdopodobne genotypy obu braci i matek ich dzieci, posługując się symbolami: D – brak daltonizmu, d – daltonizm.

Genotyp brata I         Genotyp matki jego dzieci
Genotyp brata II         Genotyp matki jego dzieci

b)Zaznacz, jakie jest prawdopodobieństwo, że córki brata I będą nosicielkami daltonizmu.
  1. 25%,
  2. 50%,
  3. 75%,
  4. 100%

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W skład układu pokarmowego człowieka wchodzą: przewód pokarmowy oraz gruczoły m.in. wątroba i trzustka.

Zaznacz funkcję wątroby, która uzasadnia zaliczanie tego narządu do gruczołów układu pokarmowego.

  1. Chemiczne przetwarzanie wielu związków organicznych, np. przemiana glukozy w glikogen.
  2. Wydzielanie żółci, która drogami żółciowymi odprowadzana jest do dwunastnicy.
  3. Przekształcanie substancji szkodliwych dla organizmu, np. alkoholu w związki obojętne
  4. Gromadzenie wielu witamin, soli mineralnych i substancji energetycznych

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących układu odpornościowego człowieka. Wstaw w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Na układ odpornościowy składają się narządy limfatyczne, komórki wytwarzane przez te narządy i specjalne białka.
2. W śledzionie wytwarzane są i dojrzewają komórki układu odpornościowego.
3. W uruchomieniu odpowiedzi immunologicznej odgrywają rolę komórki układu odpornościowego, takie jak makrofagi i limfocyty.
4. Limfocyty B namnażają się i dojrzewają w grasicy, a limfocyty T w szpiku kostnym.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Są to patogeny, z których każdy jest zbudowany z cząsteczek RNA lub DNA, otoczonych białkami kodowanymi przez ich własny genom.

a)Zaznacz właściwe dokończenie zdania.

Przedstawiony opis dotyczy

  1. prionów.
  2. wirusów.
  3. bakterii.
b)Podaj dwa przykłady chorób powodowanych przez patogeny opisane w tekście.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ hormonalny Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Czekając na egzamin, zdający denerwowali się. Odczuwali szybsze bicie serca, szybciej i głębiej oddychali, pociły się im dłonie, niektórzy byli bladzi.

a)Wpisz literę, którą poniżej oznaczono właściwe uzupełnienie zdania.

Opisane reakcje organizmu są uwarunkowane działaniem autonomicznego układu nerwowego.

  1. części współczulnej,
  2. części przywspółczulnej,
  3. obydwu części
b)Podaj nazwę hormonu, którego działanie wywołuje reakcje opisane w tekście, oraz nazwę gruczołu dokrewnego, który go wydziela.

Hormon
Gruczoł

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Układ hormonalny Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na wykresie przedstawiono objętość moczu i potu wytwarzanego przez tego samego człowieka, w różnych warunkach termicznych.

Wykres
a)Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotyczący wpływu temperatury na objętość wytwarzanego przez człowieka moczu i potu.
b)Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.

Hormonem regulującym zawartość wody w moczu jest

  1. wazopresyna.
  2. erytropoetyna.
  3. somatotropina.
  4. tyroksyna

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (1 pkt)

Metabolizm - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Skurcz mięśni wymaga energii i dlatego mięśnie bywają nazywane „maszyną zmieniającą energię chemiczną w pracę mechaniczną”.

Uzupełnij poniższe zdania, wpisując właściwe określenia. Wybierz je spośród wymienionych.

aktyna,     ATP,     fosfokreatyna,     glikogen,     ADP

Bezpośrednim źródłem energii koniecznej do skurczu mięśni jest powstający w czasie metabolizmu tłuszczów lub węglowodanów, np. . W komórkach mięśniowych zmagazynowany jest również inny związek wysokoenergetyczny – , który przez krótki czas może dostarczać energii do skurczu mięśnia.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 27. (3 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

DDD to środek chemiczny stosowany do zwalczania larw niektórych gatunków komarów. Na poniższym schemacie przedstawiono zmiany stężenia DDD w organizmach tworzących fragment sieci pokarmowej jeziora, w którym środek ten był zastosowany.

Fragment sieci pokarmowej
a)Określ zależność między stężeniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie sieci pokarmowej przedstawionej na schemacie.
b)Wyjaśnij, dlaczego w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej stężenie DDD w organizmie ryby drapieżnej jest porównywalne ze stężeniem DDD w organizmie ptaka rybożernego.
c)Spośród podanych określeń wybierz i podkreśl dwa, które mogą poprawnie charakteryzować zależność międzygatunkową między rybą drapieżną i ptakiem rybożernym w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej.
  • antagonistyczna,
  • nieantagonistyczna,
  • drapieżnictwo,
  • konkurencja,
  • pasożytnictwo

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Siatkówka oka zbudowana jest z komórek receptorowych – czopków i pręcików. Są one rozmieszczone w siatkówce nierównomiernie i mają różne właściwości.

Zaznacz dwie informacje charakteryzujące wyłącznie czopki.

  1. Najliczniej występują w środkowej części siatkówki – w dołku środkowym (plamce żółtej).
  2. Odpowiadają za postrzeganie kształtów i ruchu obserwowanych obiektów.
  3. Umożliwiają widzenie zarówno w jasnym, jak i w przyćmionym świetle.
  4. Odpowiadają za widzenie szczegółów obrazu i widzenie barwne.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment układu pokarmowego człowieka.

Układ pokarmowy
a)Podaj nazwę enzymu wydzielanego w narządzie oznaczonym literą X i nazwę składnika pokarmowego, który jest przez niego rozkładany.

Enzym
Składnik pokarmowy

b)Podaj nazwę narządu oznaczonego na rysunku literą Y i określ funkcję, jaką pełni ten narząd w układzie pokarmowym.
c)Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.

Jedną z głównych funkcji struktury oznaczonej na rysunku literą Z jest

  1. detoksykacja szkodliwych produktów przemiany materii.
  2. wchłanianie prostych związków organicznych.
  3. trawienie białek, węglowodanów i tłuszczów.
  4. wchłanianie wody.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (1 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość poniższych informacji dotyczących leukocytów. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

P/F
1. Leukocyty są wyspecjalizowane w obronie organizmu przed drobnoustrojami, dlatego wszystkie są tak samo zbudowane.
2. Tylko makrofagi mają zdolność do fagocytozy bakterii oraz do przemieszczania się między komórkami ciała.
3. Limfocyty B odpowiedzialne są za odporność humoralną warunkowaną przez przeciwciała.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (3 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Osocze krwi jest płynem, który transportuje elementy morfotyczne krwi (krwinki) oraz niezbędne składniki odżywcze, a także białka i produkty przemiany materii.

a)Zaznacz zestaw, który prawidłowo ilustruje udział procentowy osocza i elementów morfotycznych we krwi zdrowego człowieka.
  1. ok. 80% i 20%
  2. ok. 55% i 45%
  3. ok. 30% i 70%
  4. ok. 35% i 65%
b)Spośród niżej wymienionych białek wybierz dwa, które są typowymi składnikami osocza krwi człowieka, oraz określ rolę każdego z nich.

fibrynogen,     keratyna,     albuminy,     histony,     immunoglobuliny

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 3. (1 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Spośród poniższych zdań, dotyczących budowy układu ruchu człowieka, zaznacz dwa zdania nieprawdziwe.

  1. Kości połączone są ze sobą w sposób ruchomy za pomocą stawów lub w sposób ścisły, np. za pomocą więzozrostów.
  2. Ścięgna są zbudowane z tkanki łącznej włóknistej i umożliwiają przymocowanie mięśni do kości.
  3. Powierzchnie stawowe nasadowych części kości długich są zbudowane z tkanki kostnej.
  4. Mięśnie szkieletowe zbudowane są z włókien mięśniowych, a te składają się z miofibryli.
  5. Częścią bierną układu ruchu są mięśnie szkieletowe, a częścią czynną są kości.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 20. (3 pkt)

Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Ekologiczna nisza podstawowa gatunku, czyli nisza potencjalnie zajmowana przez ten gatunek w warunkach optymalnych, jest często inna niż nisza zrealizowana, czyli rzeczywista, zajmowana w danych warunkach abiotycznych i biotycznych. Aby sprawdzić, czy na niszę ekologiczną wpływa konkurencja międzygatunkowa, badano dwa gatunki pąkli (skorupiaki osiadłe, obojnaki, rozmnażające się m.in. przez zapłodnienie krzyżowe). Pąkle te wykazują warstwowe rozmieszczenie na zalewanych wodą skałach wzdłuż wybrzeży Szkocji, Chthamalus stellatus jest znajdowany wyżej na skałach niż Balanus balanoides (rysunek A). Po usunięciu przez badaczy B. balanoides z niektórych jego stanowisk okazało się, że C. stellatus rozprzestrzenił się na tereny wcześniej zajmowane przez B. balanoides (rysunek B).

Schemat doświadczenia

20.1. (0–1)

Sformułuj wniosek dotyczący wpływu konkurencji międzygatunkowej na niszę ekologiczną Chthamalus stellatus. We wniosku uwzględnij niszę zrealizowaną i podstawową.
 

20.2. (0–1)

Oceń, czy na podstawie opisu tego doświadczenia i jego wyników można sformułować wnioski podane w tabeli. Zaznacz T (tak), jeśli wniosek wynika z tego doświadczenia, albo N (nie) – jeśli z niego nie wynika.
1. Zróżnicowanie nisz zrealizowanych Chthamalus stellatus i Balanus balanoides pozwala na koegzystencję populacji obu gatunków w biocenozie. T N
2. Usunięcie Chthamalus stellatus z jego stanowiska spowoduje, że Balanus balanoides zajmie wyższe partie skał. T N
3. Chthamalus stellatus ma szeroki zakres tolerancji, a Balanus balanoides ma wąski zakres tolerancji. T N

 

20.3. (0–1)

Korzystając z podanych informacji, przedstaw jedną korzyść, jaką odnoszą pąkle z życia w skupiskach.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18. (5 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

U groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) autosomalne allele (A) i (B) dwóch różnych genów kodują dwa enzymy odpowiedzialne za wytworzenie różowego barwnika płatków kwiatów. Każdy z tych enzymów katalizuje jeden z dwóch etapów syntezy barwnika różowego i brak nawet jednego z nich powoduje białą barwę kwiatów. Skrzyżowano dwie biało kwitnące rośliny, w wyniku czego w pokoleniu pierwszym (F1) otrzymano wyłącznie rośliny mające kwiaty różowe o genotypie AaBb, gdzie recesywne allele tych genów (a) i (b) to zmutowane allele kodujące niefunkcjonalne enzymy. Każdy z dwóch genów odpowiedzialnych za wytworzenie różowego barwnika kwiatów występuje w populacji groszku w postaci dwóch alleli.

18.1. (0–2)

Podaj wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach białych oraz podkreśl wśród nich dwa, których skrzyżowanie ze sobą doprowadzi do uzyskania wyłącznie roślin o kwiatach różowych.
 

18.2. (0–2)

Wykonaj krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ fenotypy pokolenia drugiego (F2) powstałego po skrzyżowaniu roślin o genotypach AaBb. Podaj, w jakim stosunku liczbowym występują fenotypy w pokoleniu F2.

Krzyżówka

Fenotypy w pokoleniu F2:
Stosunek liczbowy fenotypów F2:
 

18.3. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące dziedziczenia barwy kwiatów u groszku pachnącego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Każdy z dwóch enzymów niezbędnych do wytworzenia różowego barwnika kwiatów u groszku pachnącego kodowany jest przez allele wielokrotne. P F
2. Podwójne heterozygoty groszku mają fenotyp mieszany, czyli prezentują barwy kwiatów każdego z obojga homozygotycznych rodziców. P F
3. Cecha – biała barwa – kwiatów groszku ujawnia się u osobnika będącego pojedynczą lub podwójną homozygotą recesywną. P F

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 16. (3 pkt)

Fizjologia roślin Metody badawcze i doświadczenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przeprowadzono doświadczenie badające intensywność zachodzenia pewnego procesu w liściu wybranej rośliny. Poniżej przedstawiono opis przebiegu doświadczenia i uzyskane wyniki. Obie strony blaszki liścia wybranej rośliny zakryto suchymi papierkami kobaltowymi. Suchy papierek kobaltowy ma kolor niebieski, natomiast wilgotny zmienia kolor na różowy. Ogonek liścia umieszczono w probówce z wodą, na której powierzchnię naniesiono warstwę oleju. Trzeci taki sam papierek, zawieszono na statywie w pewnej odległości od liścia. Cały zestaw badawczy umieszczono pod szklanym kloszem, zapewniając jednocześnie optymalne warunki oświetlenia i temperatury. W poniższej tabeli zamieszczono wyniki doświadczenia.

Miejsce umieszczenia papierka kobaltowego Czas, po którym papierek kobaltowy zmienił kolor na różowy
1. dolna powierzchnia liścia bardzo krótki
2. górna powierzchnia liścia krótki
3. papierek zawieszony na statywie dłuższy niż w przypadkach 1. i 2.

16.1. (0–1)

Podaj nazwę procesu zachodzącego w roślinie, którego efektem była zmiana barwy papierków kobaltowych umieszczonych na liściu.
 

16.2. (0–1)

Podaj, w jakim celu pod kloszem umieszczono zawieszony na statywie papierek kobaltowy. Odpowiedź uzasadnij.
 

16.3. (0–1)

Poniżej numerami I–IV oznaczono opisy rozmieszczenia aparatów szparkowych w liściu, a literami A–C oznaczono przykłady środowisk życia roślin.

Rozmieszczenie aparatów szparkowych w liściu
I. aparaty szparkowe występują tylko na górnej powierzchni blaszki liściowej
II. dużo aparatów szparkowych występuje w skórce dolnej, brak lub nieliczne aparaty szparkowe w skórce górnej
III. aparaty szparkowe są obecne po obu stronach liścia, ale więcej występuje na górnej powierzchni blaszki liściowej
IV. brak aparatów szparkowych w skórce górnej i dolnej liścia

Środowisko życia roślin
A. wodne (liść rośliny wodnej całkowicie zanurzonej)
B. wodno-atmosferyczne (pływający liść rośliny wodnej, którego ogonek jest całkowicie zanurzony, a blaszka leży na powierzchni wody)
C. lądowe (liść rośliny lądowej otoczony powietrzem atmosferycznym)

Uzupełnij poniższe zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie oznaczenia wybrane spośród opisów I–IV i przykładów A–C tak, aby powstała informacja prawdziwa.

Na podstawie wyników doświadczenia można przypuszczać, że w liściu badanej rośliny (wybierz spośród I–IV) , a więc jest to liść rośliny żyjącej w środowisku (wybierz spośród A–C) .

Strony