1. Strona główna

Biologia

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (1 pkt)

Choroby człowieka Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Miażdżyca jest chorobą zwyrodnieniową naczyń krwionośnych spowodowaną gromadzeniem się tłuszczów, głównie cholesterolu, wzdłuż ścian tętnic. Czynnikami, które sprzyjają rozwojowi tej choroby, są m.in. zaburzenia gospodarki węglowodanowej i gospodarki tłuszczowej, a także otyłość. W profilaktyce miażdżycy zaleca się codzienną aktywność fizyczną.

Wyjaśnij, w jaki sposób aktywność fizyczna może ograniczać rozwój miażdżycy.

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Choroby człowieka Nicienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Zaznacz poniżej dwie zasady postępowania, które pozwolą uniknąć zarażenia się glistą ludzką.

  1. Należy myć ręce przed posiłkiem.
  2. Nie wolno spożywać mięsa, które nie było badane przez weterynarza.
  3. Należy ograniczyć możliwość zarażenia się drogą kropelkową.
  4. Należy starannie myć owoce i warzywa.
  5. Nie należy spożywać mięsa niedogotowanego lub niedosmażonego.

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 2. (1 pkt)

Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Komórki różnych tkanek człowieka, ze względu na pełnioną funkcję, mogą mieć różną liczbę mitochondriów.

Zaznacz poniżej rodzaj komórek, w których zawsze występuje duża liczba mitochondriów. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

  1. Komórki tkanki kostnej
  2. Komórki mięśni szkieletowych
  3. Komórki tkanki nabłonkowej
  4. Komórki tkanki chrzęstnej

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj/wymień

Zaobserwowano, że w ostatnich latach znacznie zwiększył się udział gospodarstw domowych w zanieczyszczaniu środowiska.

Podaj po jednym przykładzie sposobu zmniejszenia poniższych zanieczyszczeń środowiska naturalnego spowodowanych przez gospodarstwa domowe.

  1. Zanieczyszczanie rzek ściekami komunalnymi
  2. Zanieczyszczenie powietrza przez dymy z małych kotłowni i pieców domowych

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 29. (2 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Warzucha polska (Cochlearia polonica) to roślina endemiczna, która w Polsce występowała wyłącznie na obrzeżach Pustyni Błędowskiej w pobliżu źródeł z zimną wodą. Warzucha wyginęła na tym obszarze, kiedy zanikły źródła wskutek obniżenia poziomu wód gruntowych spowodowanego działalnością górniczą człowieka. Botanicy, dostrzegając zagrożenie, przenieśli okazy warzuchy na obszar Jury Krakowsko-Częstochowskiej, dzięki czemu zachowała się do dziś.

Na podstawie: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych – Natura 2000, www.gios.gov.pl
a)Zaznacz rodzaj opisanej w tekście działalności człowieka, która spowodowała wyginięcie warzuchy polskiej.
  1. Tępienie gatunków
  2. Niszczenie naturalnych środowisk
  3. Tworzenie nowych środowisk
b)Podaj, jakie warunki powinny spełniać siedliska, na które należy przenieść okazy warzuchy polskiej, aby zachować ten gatunek.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 28. (1 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Organizmy tworzące biocenozę powiązane są ze sobą różnymi zależnościami. Mogą to być zależności pośrednie, polegające na oddziaływaniu organizmów na siebie poprzez modyfikację biotopu, np. zmianę mikroklimatu. Inny rodzaj zależności to zależności bezpośrednie, np. kiedy organizmy konkurują lub współpracują ze sobą.
Allelopatia jest formą konkurencji międzygatunkowej i polega na wydzielaniu przez rośliny i mikroorganizmy substancji ograniczających wzrost oraz rozwój innych gatunków, np. korzenie owsa wytwarzają substancję, która hamuje kiełkowanie nasion pszenicy.

Na podstawie powyższych informacji zaznacz właściwe dokończenie zdania opisującego allelopatię.

Allelopatia jest zależnością

  1. nieantagonistyczną pośrednią.
  2. antagonistyczną pośrednią.
  3. nieantagonistyczną bezpośrednią.
  4. antagonistyczną bezpośrednią.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 27. (1 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej podano informacje na temat wpływu człowieka na ekosystem.

Zaznacz informację odnoszącą się do ekosystemu naturalnego.

  1. Ekosystem ten jest eksploatowany przez człowieka, jest więc zmieniony w stosunku do ekosystemu pierwotnego, ale wciąż przypomina go wyglądem i składem gatunkowym.
  2. Ekosystem został wyraźnie zmieniony przez człowieka lub powstał w wyniku jego działalności – został ukształtowany pod wpływem nowych warunków ekologicznych.
  3. Ekosystem ten został utworzony przez człowieka, którego działalność bezpośrednio wpływa zarówno na warunki środowiska, jak i na skład gatunkowy organizmów.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Hemofilia jest chorobą genetyczną, na którą najczęściej chorują mężczyźni, natomiast kobiety są głównie nosicielkami allelu warunkującego wystąpienie tej choroby. Hemofilia jest chorobą dziedziczną, sprzężoną z płcią.

a)Wyjaśnij, co oznacza stwierdzenie, że hemofilia jest sprzężona z płcią.
b)Na podstawie podanego opisu i własnej wiedzy podaj, czy allel warunkujący hemofilię jest recesywny, czy dominujący. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 7. (1 pkt)

Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Badania przesiewowe to zorganizowane masowe badania diagnostyczne osób bez objawów określonej choroby. Celem badania jest wykrycie choroby w okresie bezobjawowym, co umożliwia skuteczne jej leczenie. Badania przesiewowe są szeroko stosowane w programach zdrowia publicznego i prewencji nowotworów.

Zaznacz poniżej opis, który dotyczy badania przesiewowego.

  1. Badanie poziomu cukru wykonywane trzy razy dziennie u pacjentów z cukrzycą.
  2. USG wykonywane u kobiet, u których lekarz stwierdził zmiany w piersiach.
  3. Kontrolne prześwietlenia klatki piersiowej u pacjentów po przebytym zapaleniu płuc.
  4. Badanie mammograficzne obejmujące wszystkie kobiety w określonym przedziale wiekowym.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 2. (1 pkt)

Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących roli tłuszczów w organizmie człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Tłuszcze mogą wspomagać funkcję obronną przeciwciał.
2. Tłuszcze uczestniczą w trawieniu białek w przewodzie pokarmowym.
3. Tłuszcze są wykorzystywane do syntezy fosfolipidów i hormonów steroidowych.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 1. (2 pkt)

Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Makrocząsteczki występujące w komórce zbudowane są w podobny sposób. Składają się z połączonych ze sobą małych cząsteczek, jednego lub niewielu rodzajów, nazywanych monomerami.

a)Zaznacz poniżej przykład makrocząsteczki, która zbudowana jest z takich samych monomerów.
  1. DNA
  2. Białka
  3. Glikogen
  4. RNA
b)Podaj nazwę związku chemicznego, który jest monomerem tej makrocząsteczki.

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj/wymień

Odpady organiczne stanowią 35–50% objętości odpadów w gospodarstwie domowym. W wielu krajach Europy prowadzi się obowiązkową segregację odpadów z oddzieleniem odpadów organicznych. W Polsce segregowanie nie jest obowiązkowe.

Podaj po jednej korzyści dla gospodarstwa domowego i dla środowiska wynikającej z segregowania odpadów.

  1. Korzyść dla gospodarstwa domowego
  2. Korzyść dla środowiska

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Ekologia Podaj/wymień

Informacje do zadań 27. i 28.
Na schemacie przedstawiono piramidę pokarmową z biocenozy lasu oraz fragment przykładowej sieci pokarmowej.

Piramida troficzna

Na podstawie analizy przedstawionej powyżej sieci pokarmowej wymień:

  1. gatunek, który nie konkuruje z żadnym innym o pokarm
  2. dwa gatunki najsilniej konkurujące o pokarm

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Dziedziczenie Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Mukowiscydoza jest jedną z najczęściej występujących chorób genetycznych u ludzi. Jej przyczyną jest mutacja genu CFTR zlokalizowanego na 7 chromosomie, która powoduje, że organizm chorej osoby wydziela nadmiernie gęsty śluz. Co dwudziesta piąta osoba jest nosicielem nieprawidłowego allelu genu CFTR, jednakże większość ludzi nie ma o tym pojęcia, ponieważ nosicielstwo nie daje żadnych objawów.

a)Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.

Z powyższego tekstu wynika, że mukowiscydoza jest chorobą

  1. autosomalną recesywną.
  2. autosomalną dominującą.
  3. sprzężoną z płcią dominującą.
  4. sprzężoną z płcią recesywną.
b)Wyjaśnij, dlaczego wszystkie noworodki powinny być objęte testami na mukowiscydozę.

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19. (2 pkt)

Choroby człowieka Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

U młodej osoby występują zaburzenia odżywiania, które charakteryzują się okresami silnego, niekontrolowanego i impulsywnego objadania się. Jednocześnie osoba ta stosuje drastyczne metody zapobiegające przybraniu na wadze, np. prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, przyjmowanie specyfików wspomagających odchudzanie albo wykonywanie forsownych ćwiczeń fizycznych lub stosowanie okresowej głodówki.

a)Podaj nazwę choroby, której objawy opisano w zadaniu.
b)Do którego lekarza specjalisty powinna zostać skierowana ta osoba w pierwszej kolejności?
  1. Gastrologa
  2. Endokrynologa
  3. Dietetyka
  4. Psychiatry

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 1. (3 pkt)

Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Spośród niżej wymienionych zdań wybierz wszystkie, które charakteryzują poszczególne grupy związków organicznych, i zapisz ich numery w wyznaczonych miejscach.

  1. Stanowią główne źródło energii dla komórek organizmu.
  2. Są magazynowane w tkance podskórnej.
  3. Budują filamenty mięśniowe.
  4. Są magazynowane w wątrobie.
  5. Budują błony komórkowe.

Białka
Węglowodany
Lipidy

Strony