1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Anatomia i fizjologia człowieka

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Układ hormonalny Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono budowę fragmentu układu pokarmowego człowieka.

Układ pokarmowy - schemat
a)Podaj nazwy elementów układu pokarmowego oznaczonych na schemacie literami A, D i F.

A.
D.
F.

b)Podaj nazwę elementu układu pokarmowego, który oprócz pełnienia funkcji gruczołu trawiennego wydziela również hormony. Określ rolę tych hormonów w organizmie człowieka.

Nazwa gruczołu
Rola hormonów

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 1. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na rysunkach przedstawiono różne poziomy organizacji budowy organizmu człowieka.
Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości struktur.

Poziomy organizacji organizmu człowieka

Do każdego rysunku (A–D) przyporządkuj właściwy dla niego poziom organizacji budowy (1–6), wybierając ich numery z poniższych.

  1. organellum
  2. komórka
  3. tkanka
  4. narząd
  5. układ narządów
  6. organizm

A.
B.
C.
D.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 20. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Celiakia jest chorobą spowodowaną nadwrażliwością organizmu na gluten – główne białko ziaren pszenicy lub jego analogi zawarte w innych zbożach, np. w życie i jęczmieniu. Pewną rolę w wystąpieniu choroby odgrywają predyspozycje genetyczne oraz zaburzenia prawidłowej budowy jelita cienkiego. U osób ze skłonnością do celiakii gluten obecny w diecie aktywuje komórki układu odpornościowego, czego przejawem jest stan zapalny i niszczenie nabłonka jelita. Utrudnia to wchłanianie substancji odżywczych.

Na podstawie: A. Fasano, Zaskakująca celiakia, Świat Nauki 2009, nr 9
a)Na podstawie tekstu wykaż, że celiakia może być chorobą autoimmunizacyjną.
b)Sformułuj zalecenie dietetyczne dla osób chorych na tę chorobę.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Bezpośrednią przyczyną otyłości jest dodatni bilans energetyczny, tzn. nadmiar energii pobranej w pokarmie w stosunku do potrzeb energetycznych organizmu. Aby schudnąć, należy przez odpowiednio długi czas utrzymywać deficyt energetyczny.

Podaj dwa przykłady działań, które mogą przyczynić się do utrzymania deficytu energetycznego organizmu i w konsekwencji do schudnięcia.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

W racjonalnym odżywianiu zaleca się stosowanie zasady 4 x 4 x 4, czyli cztery posiłki dziennie, spożywane co cztery godziny i zawierające cztery rodzaje składników pokarmowych.

a)Podaj nazwy czterech rodzajów składników pokarmowych, które powinna zawierać prawidłowa dieta człowieka.
b)Określ miejsce/miejsca trawienia jednego wybranego składnika pokarmowego.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Informacja do zadań 14. i 15.
U człowieka występują zęby mleczne i zęby stałe. W obu łukach zębowych znajdują się te same rodzaje zębów. Zęby zróżnicowane są na przednie (siekacze i kły) oraz tylne (przedtrzonowe i trzonowe). Poniżej przedstawiono zapis wzorów zębowych uzębienia mlecznego (A) i uzębienia stałego (B) człowieka.

A. 2.1.0.2
B. 2.1.2.3

Podaj funkcje zębów przednich oraz zębów tylnych w procesie pobierania i obróbki pokarmu w jamie ustnej.

Zęby przednie
Zęby tylne

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Informacja do zadań 14. i 15.
U człowieka występują zęby mleczne i zęby stałe. W obu łukach zębowych znajdują się te same rodzaje zębów. Zęby zróżnicowane są na przednie (siekacze i kły) oraz tylne (przedtrzonowe i trzonowe). Poniżej przedstawiono zapis wzorów zębowych uzębienia mlecznego (A) i uzębienia stałego (B) człowieka.

A. 2.1.0.2
B. 2.1.2.3

a)Na podstawie wzorów zębowych podaj liczbę zębów w pełnym uzębieniu mlecznym i liczbę zębów w pełnym uzębieniu stałym.

Liczba zębów w uzębieniu mlecznym
Liczba zębów w uzębieniu stałym

b)Podaj nazwę rodzaju zębów występujących w uzębieniu stałym, których brakuje w pełnym uzębieniu mlecznym.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W tabeli przedstawiono zrównoważony bilans wodny w organizmie człowieka przebywającego w optymalnej temperaturze otoczenia i pobierającego w ciągu doby przeciętne ilości pokarmów i płynów.

Źródła wody ml/24 h Wydalanie wody ml/24 h
Płyny 1200
Pokarm stały 900
Woda metaboliczna 300		 Parowanie:
– przez skórę 300
– przez układ oddechowy 600
Z moczem 1400
Z kałem 100
Razem 2400 Razem 2400
Źródło: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, pod. red. W. Traczyka, A. Trzebskiego, PZWL, Warszawa 2007
a)Podkreśl nazwę układu, który ma największy udział w wydalaniu wody z organizmu.

układ oddechowy
układ wydalniczy
układ pokarmowy

b)Oceń, czy przedstawione sytuacje mogą doprowadzić do wystąpienia ujemnego bilansu wodnego organizmu, i wpisz w odpowiednie miejsca tabeli stwierdzenia tak lub nie.
tak/nie
1. Intensywny trening sportowy w upalny dzień.
2. Biegunka spowodowana zatruciem pokarmowym.
3. Przyjmowanie zgodnie z zaleceniem leków zwiększających wydalanie moczu.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Układ wydalniczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń podane stwierdzenia dotyczące budowy oraz działania nerki człowieka i wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

P/F
1. Pierwszym etapem powstawania moczu jest proces filtracji kłębuszkowej.
2. Produktem filtracji kłębuszkowej jest mocz pierwotny nieróżniący się składem od osocza krwi.
3. Mocz pierwotny zostaje przekształcony w mocz ostateczny po procesach resorpcji i sekrecji kanalikowej.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ hormonalny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono rolę kalcytoniny i parathormonu w utrzymaniu odpowiedniego poziomu jonów wapnia w osoczu krwi.

Regulacja kalcemii

Poniżej podano przykłady procesów, które regulowane są przez hormony przedstawione na schemacie. Zaznacz ten, który jest przykładem działania kalcytoniny.

  1. Uwalnianie wapnia z kości.
  2. Zmniejszenie wchłaniania wapnia w jelicie.
  3. Wzrost absorpcji wapnia w nerkach.
  4. Zwiększenie wchłaniania wapnia w jelicie.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (3 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Siatkówka oka zawiera liczne komórki receptorowe czopkonośne i pręcikonośne, których wypustki cytoplazmatyczne – czopki i pręciki są właściwymi receptorami wzrokowymi. Czopki odpowiadają za widzenie barwne i ostre w pełnym świetle. Pręciki umożliwiają widzenie w słabym świetle lub w ciemności, ale widziane obrazy nie są ani barwne, ani ostre. Miejsce na siatkówce na osi widzenia to punkt ostrego widzenia (tzw. plamka żółta), a miejsce, z którego wychodzą włókna nerwu wzrokowego to tarcza nerwu wzrokowego (tzw. plamka ślepa).

a)Zaznacz poniżej miejsce A lub B, w którym znajdują się komórki receptorowe, i podaj, który rodzaj komórek w nich przeważa.
  1. Punkt ostrego widzenia
  2. Tarcza nerwu wzrokowego

Rodzaj komórek

b)„W nocy wszystkie koty są szare” – na podstawie powyższego tekstu wyjaśnij przyczynę tego zjawiska.
c)Zwyrodnienie plamki żółtej, tzw. AMD, związane z wiekiem, dotyczy zmian centralnej części siatkówki. Zaznacz poniżej czynność, z którą może mieć największy problem osoba dotknięta tą chorobą.
  1. Odczytywanie wiadomości SMS na ekranie telefonu komórkowego.
  2. Rozróżnianie czerwonego i zielonego światła na przejściu dla pieszych.
  3. Dobór koloru farby do pomalowania ścian.
  4. Prowadzenie samochodu o zmroku.

Matura Czerwiec 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (3 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono kolejne etapy (I, II, III) przewodzenia impulsu nerwowego przez błonę aksonu nagiego (bez osłonki mielinowej).

Przewodzenie impulsu nerwowego - schemat
a)Podaj, która ze stref oznaczonych na schemacie literami A, B lub C jest strefą repolaryzacji błony komórkowej.
b)Wyjaśnij, jakie znaczenie ma proces repolaryzacji w przewodzeniu impulsów nerwowych przez błonę aksonu.
c)Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

W porównaniu z aksonem posiadającym osłonkę mielinową przedstawiony na schemacie akson przewodzi impulsy nerwowe

  1. wolniej i w sposób ciągły.
  2. wolniej i w sposób skokowy.
  3. szybciej i w sposób skokowy.
  4. szybciej i w sposób ciągły.

Strony