1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Anatomia i fizjologia człowieka

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj/wymień

Reakcja odruchowa zachodzi w obrębie łuku odruchowego, na który składają się następujące elementy: receptor, efektor, ośrodek nerwowy odruchu, droga ruchowa, droga czuciowa. Zależnie od liczby neuronów tworzących łuk odruchowy, wyróżnia się łuki odruchowe dwuneuronowe (jednosynaptyczne), trójneuronowe (dwusynaptyczne) i wieloneuronowe (polisynaptyczne).

a)Zapisz we właściwej kolejności elementy łuku odruchowego wymienione w tekście.
b)Wymień w kolejności nazwy neuronów, które składają się na łuk odruchowy trójneuronowy.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Układ wydalniczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono ilości filtrowanych, wydalanych i resorbowanych (wchłanianych zwrotnie) niektórych składników moczu pierwotnego u człowieka w ciągu 24 godzin.

Składniki Ilość filtrowana Ilość wydalona z moczem Ilość resorbowana
Woda 180 l 1,5 l 178,5 l
Sód 600 g 4,0 g 596,0 g
Wapń 9 g 0,2 g 8,8 g
Potas 35 g 3,0 g 32,0 g
Glukoza 200 g 0,0 g 200,0 g
Aminokwasy 65 g 2,0 g 63,0 g
Mocznik 65 g 35,0 g 25,0 g
Na podstawie: Fizjologia zwierząt, pod red. T. Krzymowskiego, wyd. VIII, PWRiL, Warszawa 2005.
a)Na podstawie danych w tabeli wyjaśnij, na czym polega wydalnicza rola nerek.
b)Podaj, jakie znaczenie dla organizmu ma resorpcja z moczu pierwotnego niektórych jego składników.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Układ hormonalny Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na wykresie przedstawiono objętość moczu i potu wytwarzanego przez tego samego człowieka, w różnych warunkach termicznych.

Wykres
a)Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotyczący wpływu temperatury na objętość wytwarzanego przez człowieka moczu i potu.
b)Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.

Hormonem regulującym zawartość wody w moczu jest

  1. wazopresyna.
  2. erytropoetyna.
  3. somatotropina.
  4. tyroksyna

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 7. (3 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono wyniki badań dotyczące przepływu krwi przez wybrane narządy człowieka w spoczynku i podczas wzmożonego wysiłku fizycznego.

Ukrwienie narządów tabela
a)Narysuj diagram słupkowy przedstawiający porównanie przepływu krwi przez serce i nerki, w spoczynku i podczas wysiłku.
b)Na podstawie danych w tabeli podaj, w którym narządzie najsilniej wzrasta przepływ krwi podczas wysiłku, i wyjaśnij tego przyczynę.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Jednym z badań laboratoryjnych krwi jest oznaczanie hematokrytu. Hematokryt – to stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi. Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci ułamka (tzw. frakcji objętości). Prawidłowe wartości poziomu hematokrytu dla osób dorosłych są następujące:

mężczyźni: 40 – 52%; (0,40 – 0,52),
kobiety: 36 – 48%; (0,36 – 0,48).

Zmiany poziomu hematokrytu mogą być spowodowane różnymi czynnikami, np. anemią, biegunką lub krwotokiem.

Spośród czynników wymienionych w tekście wybierz jeden, który wpływa na podwyższenie poziomu hematokrytu. Odpowiedź uzasadnij.

Czynnik

Uzasadnienie

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Erytrocyty płodu mają większą zdolność do wiązania tlenu niż erytrocyty matki. Zawierają one hemoglobinę płodową, która różni się od hemoglobiny dorosłego człowieka. Na schemacie przedstawiono krzywe dysocjacji hemoglobiny we krwi matki i płodu w łożysku.

Krzywa dysocjacji hemoglobiny

Podaj literę, którą oznaczono na schemacie krzywą dysocjacji hemoglobiny płodowej. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Krew wypompowywana jest z serca do tętnic przez lewą i prawą komorę. Obie komory mają taką samą pojemność, ale różnią się ciśnieniem krwi, wytwarzanym podczas skurczu. Przeciętne ciśnienie krwi u dorosłego człowieka w lewej komorze serca wynosi 120 mm Hg, natomiast w prawej komorze zaledwie 25 mm Hg.

Odwołując się do funkcji obu komór, wyjaśnij, dlaczego różnią się one wytwarzanym ciśnieniem krwi.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 3. (2 pkt)

Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono wymianę gazową między powietrzem pęcherzyka płucnego u człowieka a krwią otaczających go włosowatych naczyń krwionośnych.

Wymiana gazowa schemat
a)Podaj nazwę procesu, dzięki któremu zachodzi wymiana gazowa między powietrzem w pęcherzykach płucnych a krwią otaczających je naczyń krwionośnych.
b)Określ, czy jest to proces czynny, czy bierny. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 2. (2 pkt)

Choroby człowieka Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień

Całkowita zawartość wapnia w organizmie człowieka wynosi 1,4–1,66% masy ciała, z czego 99% stanowi wapń w postaci związanej w kościach.
Na schemacie przedstawiono porównanie wskaźników masy kości (całkowity wapń w organizmie) u kobiet (♀) i mężczyzn (♂) w różnym wieku.

Wykres zawartości wapnia w organizmie
a)Na podstawie schematu określ zmiany masy kości u kobiet w okresie menopauzy i po tym okresie, w stosunku do mężczyzn w tym samym wieku.
b)Podaj przyczynę zmian w kościach kobiet w okresie menopauzy oraz nazwę choroby, którą na skutek tych zmian zagrożone są bardziej kobiety niż mężczyźni.

Przyczyna zmian

Nazwa choroby

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Choroby człowieka Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Podejmowanie przez człowieka systematycznych wysiłków fizycznych, wyczynowo czy też rekreacyjnie, prowadzi do wielu zmian adaptacyjnych w jego organizmie. Poniżej wymieniono dwie zmiany zachodzące w organizmie człowieka pod wpływem wysiłku fizycznego.

Wybierz jedną zmianę adaptacyjną (A lub B) i określ jej rolę w profilaktyce chorób układu krążenia człowieka.

  1. W czasie wykonywania umiarkowanego wysiłku fizycznego, wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego u osób wytrenowanych są istotnie niższe od wartości stwierdzonych u osób, które nie ćwiczą.
  2. Systematyczny trening fizyczny powoduje wzrost stężenia cholesterolu zawartego we frakcji HDL osocza, z jednoczesnym obniżeniem cholesterolu zawartego we frakcji LDL osocza, oraz obniżenie stężenia triglicerydów.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19. (3 pkt)

Układ wydalniczy Układ oddechowy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Na rysunkach przedstawiono dwa narządy, które biorą udział w wydalaniu z organizmu człowieka zbędnych lub szkodliwych produktów przemiany materii.

Płuco nerka

Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując nazwy obu narządów oraz nazwy odpowiednich związków chemicznych, które przez te narządy są wydalane.

Nazwa narządu Wydalane związki chemiczne
charakterystyczny dla danego narządu (1 przykład) wspólny dla obu narządów
A
B

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Siatkówka oka zbudowana jest z komórek receptorowych – czopków i pręcików. Są one rozmieszczone w siatkówce nierównomiernie i mają różne właściwości.

Zaznacz dwie informacje charakteryzujące wyłącznie czopki.

  1. Najliczniej występują w środkowej części siatkówki – w dołku środkowym (plamce żółtej).
  2. Odpowiadają za postrzeganie kształtów i ruchu obserwowanych obiektów.
  3. Umożliwiają widzenie zarówno w jasnym, jak i w przyćmionym świetle.
  4. Odpowiadają za widzenie szczegółów obrazu i widzenie barwne.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (3 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment układu pokarmowego człowieka.

Układ pokarmowy
a)Podaj nazwę enzymu wydzielanego w narządzie oznaczonym literą X i nazwę składnika pokarmowego, który jest przez niego rozkładany.

Enzym
Składnik pokarmowy

b)Podaj nazwę narządu oznaczonego na rysunku literą Y i określ funkcję, jaką pełni ten narząd w układzie pokarmowym.
c)Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.

Jedną z głównych funkcji struktury oznaczonej na rysunku literą Z jest

  1. detoksykacja szkodliwych produktów przemiany materii.
  2. wchłanianie prostych związków organicznych.
  3. trawienie białek, węglowodanów i tłuszczów.
  4. wchłanianie wody.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 13. (1 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniżej opisano przebieg reakcji odpornościowej.
Po wniknięciu czynnika chorobotwórczego do organizmu, komórki pamięci immunologicznej rozpoznały antygeny na jego powierzchni. Intensywne podziały tych komórek doprowadziły do powstania dużej ilości limfocytów produkujących odpowiednie przeciwciała. Poziom przeciwciał wzrósł tak znacznie, że w ciągu kilku dni infekcja została powstrzymana.

Napisz, czy opisana reakcja jest pierwotną, czy wtórną odpowiedzią immunologiczną. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Zbadano częstość występowania grup krwi w całej populacji ludzkiej na wyspie liczącej 1000 mieszkańców. Stwierdzono występowanie grup krwi: A – 359 osób, B – 351 osób oraz AB – 290 osób. U nikogo natomiast nie stwierdzono grupy krwi 0.

Na podstawie powyższych informacji uzupełnij tabelę oraz przedstaw na diagramie słupkowym częstość występowania badanych grup krwi wśród mieszkańców tej wyspy (z dokładnością do 1%).

Grupa krwi Liczba osób Częstość występowania grupy krwi
(w procentach)
A 359 36%
B
AB
0 0 0%

Strony