Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących układu odpornościowego człowieka. Wstaw w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
P/F
1.
Na układ odpornościowy składają się narządy limfatyczne, komórki wytwarzane przez te narządy i specjalne białka.
2.
W śledzionie wytwarzane są i dojrzewają komórki układu odpornościowego.
3.
W uruchomieniu odpowiedzi immunologicznej odgrywają rolę komórki układu odpornościowego, takie jak makrofagi i limfocyty.
4.
Limfocyty B namnażają się i dojrzewają w grasicy, a limfocyty T w szpiku kostnym.
Odporność to zdolność organizmu do przeciwdziałania niekorzystnemu wpływowi ciał
obcych (antygenów) przedostających się do jego wnętrza. Odporność organizmu można
zwiększyć przez podawanie surowic lub szczepionek.
Zaznacz prawidłowy sposób ratowania człowieka ukąszonego przez żmiję i uzasadnij celowość zastosowania tego sposobu.
Starzenie się społeczeństw i stale wzrastająca konkurencja wśród ludzi, np. na rynku pracy
oraz w szkołach, wyjaśniają przyczyny poszukiwania sposobów usprawniających pracę
mózgu. Jednym z najczęściej wymienianych zaleceń sprzyjających zachowaniu sprawności
intelektualnej, niezależnie od wieku, jest aktywność fizyczna.
Podaj argument uzasadniający skuteczność tego zalecenia.
Czekając na egzamin, zdający denerwowali się. Odczuwali szybsze bicie serca, szybciej
i głębiej oddychali, pociły się im dłonie, niektórzy byli bladzi.
a)
Wpisz literę, którą poniżej oznaczono właściwe uzupełnienie zdania.
Opisane reakcje organizmu są uwarunkowane działaniem autonomicznego układu nerwowego.
części współczulnej,
części przywspółczulnej,
obydwu części
b)
Podaj nazwę hormonu, którego działanie wywołuje reakcje opisane w tekście, oraz nazwę gruczołu dokrewnego, który go wydziela.
Reakcja odruchowa zachodzi w obrębie łuku odruchowego, na który składają się następujące
elementy: receptor, efektor, ośrodek nerwowy odruchu, droga ruchowa, droga czuciowa.
Zależnie od liczby neuronów tworzących łuk odruchowy, wyróżnia się łuki odruchowe
dwuneuronowe (jednosynaptyczne), trójneuronowe (dwusynaptyczne) i wieloneuronowe
(polisynaptyczne).
a)
Zapisz we właściwej kolejności elementy łuku odruchowego wymienione w tekście.
b)
Wymień w kolejności nazwy neuronów, które składają się na łuk odruchowy trójneuronowy.
W tabeli przedstawiono ilości filtrowanych, wydalanych i resorbowanych (wchłanianych
zwrotnie) niektórych składników moczu pierwotnego u człowieka w ciągu 24 godzin.
Składniki
Ilość filtrowana
Ilość wydalona z moczem
Ilość resorbowana
Woda
180 l
1,5 l
178,5 l
Sód
600 g
4,0 g
596,0 g
Wapń
9 g
0,2 g
8,8 g
Potas
35 g
3,0 g
32,0 g
Glukoza
200 g
0,0 g
200,0 g
Aminokwasy
65 g
2,0 g
63,0 g
Mocznik
65 g
35,0 g
25,0 g
Na podstawie: Fizjologia zwierząt, pod red. T. Krzymowskiego, wyd. VIII, PWRiL, Warszawa 2005.
a)
Na podstawie danych w tabeli wyjaśnij, na czym polega wydalnicza rola nerek.
b)
Podaj, jakie znaczenie dla organizmu ma resorpcja z moczu pierwotnego niektórych jego składników.
Jednym z badań laboratoryjnych krwi jest oznaczanie hematokrytu. Hematokryt – to stosunek
objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi. Wyrażany jest zwykle w procentach
lub w postaci ułamka (tzw. frakcji objętości). Prawidłowe wartości poziomu hematokrytu
dla osób dorosłych są następujące:
Erytrocyty płodu mają większą zdolność do wiązania tlenu niż erytrocyty matki. Zawierają
one hemoglobinę płodową, która różni się od hemoglobiny dorosłego człowieka.
Na schemacie przedstawiono krzywe dysocjacji hemoglobiny we krwi matki i płodu
w łożysku.
Podaj literę, którą oznaczono na schemacie krzywą dysocjacji hemoglobiny płodowej.
Odpowiedź uzasadnij.
Krew wypompowywana jest z serca do tętnic przez lewą i prawą komorę. Obie komory mają
taką samą pojemność, ale różnią się ciśnieniem krwi, wytwarzanym podczas skurczu.
Przeciętne ciśnienie krwi u dorosłego człowieka w lewej komorze serca wynosi 120 mm Hg,
natomiast w prawej komorze zaledwie 25 mm Hg.
Odwołując się do funkcji obu komór, wyjaśnij, dlaczego różnią się one wytwarzanym
ciśnieniem krwi.
Całkowita zawartość wapnia w organizmie człowieka wynosi 1,4–1,66% masy ciała, z czego 99% stanowi wapń w postaci związanej w kościach.
Na schemacie przedstawiono porównanie wskaźników masy kości (całkowity wapń w organizmie) u kobiet (♀) i mężczyzn (♂) w różnym wieku.
a)
Na podstawie schematu określ zmiany masy kości u kobiet w okresie menopauzy i po tym okresie, w stosunku do mężczyzn w tym samym wieku.
b)
Podaj przyczynę zmian w kościach kobiet w okresie menopauzy oraz nazwę choroby, którą na skutek tych zmian zagrożone są bardziej kobiety niż mężczyźni.
Podejmowanie przez człowieka systematycznych wysiłków fizycznych, wyczynowo czy też rekreacyjnie, prowadzi do wielu zmian adaptacyjnych w jego organizmie. Poniżej wymieniono dwie zmiany zachodzące w organizmie człowieka pod wpływem wysiłku
fizycznego.
Wybierz jedną zmianę adaptacyjną (A lub B) i określ jej rolę w profilaktyce chorób układu krążenia człowieka.
W czasie wykonywania umiarkowanego wysiłku fizycznego, wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego u osób wytrenowanych są istotnie niższe od wartości stwierdzonych u osób, które nie ćwiczą.
Systematyczny trening fizyczny powoduje wzrost stężenia cholesterolu zawartego we frakcji HDL osocza, z jednoczesnym obniżeniem cholesterolu zawartego we frakcji LDL osocza, oraz obniżenie stężenia triglicerydów.
Łożysko zapewnia stałą łączność między matką a rozwijającym się zarodkiem. Jest narządem, który pełni wiele funkcji, np. wydziela relaksynę, stanowi barierę dla drobnoustrojów.
Przedstaw funkcję łożyska, inną niż funkcje wymienione w tekście.
Na schemacie przedstawiono przykład łuku odruchowego.
a)
Na podstawie analizy powyższego przykładu podaj nazwy dwóch neuronów, przez które przekazywany jest impuls nerwowy w miejscu oznaczonym na schemacie literą A.
b)
Podaj literę, którą na schemacie oznaczono efektor.
