1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Genetyka

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Obserwowana wśród osobników jednego gatunku zmienność fenotypowa może mieć podłoże m.in. genetyczne i wynikać z procesów rekombinacyjnych (zmienność rekombinacyjna) lub pojawiających się w genomie mutacji (zmienność mutacyjna). Mutacje mogą zachodzić w komórkach somatycznych lub w komórkach macierzystych gamet.

a)Podaj dwa przykłady mechanizmów, dzięki którym zachodzi zmienność rekombinacyjna.
b)Podaj, która z wymienionych w tekście mutacji nie jest dziedziczona przez potomstwo zwierząt. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Myszy o genotypie ByB mają sierść żółtą, a myszy o genotypie BB – sierść czarną. Allel By wpływa jednocześnie na przeżywalność zarodków i w układzie homozygotycznym ByBy jest letalny (myszy o tym genotypie giną przed urodzeniem). Uznaje się, że zależnie od cechy fenotypowej, na którą wpływa, allel By może wykazywać właściwości dominujące lub recesywne w stosunku do allelu B.

Na podstawie: P.C. Winter, G.I. Hickey, H.L. Fletcher, Krótkie wykłady. Genetyka, PWN, Warszawa 2006.
a)Podaj stosunek liczbowy żywych myszy żółtych i czarnych w potomstwie krzyżówki myszy żółtych.

myszy żółte : myszy czarne – :

b)Określ, ze względu na którą cechę allel By jest recesywny. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Stwierdzono, że pewien organizm jest heterozygotą Aa względem jednej z cech, a drugą cechę warunkowaną przez allel B posiada w formie dominującej. Nie wiadomo jednak, czy pod względem tej cechy jest homozygotą, czy heterozygotą. Obie cechy dziedziczą się jednogenowo i niezależnie.

a)Zapisz wszystkie możliwe genotypy opisanego organizmu.
b)Zaznacz takie zestawienie genotypów obojga rodziców, których całe potomstwo będzie miało cechy organizmu opisanego w tekście. Uzasadnij odpowiedź, rozwiązując odpowiednią krzyżówkę genetyczną.

Genotypy rodziców

  1. aaBb, aaBb
  2. aaBb, AaBB
  3. aabb, AAbb
  4. aaBb, AABB

 
Krzyżówka:

 

 

Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (3 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces translacji.

Translacja schemat

Na podstawie analizy schematu i własnej wiedzy wykonaj poniższe polecenia.

a)Oceń prawdziwość zdań dotyczących procesu translacji. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.
P/F
1. Każdy tRNA posiada wolny koniec, do którego przyłączany jest aminokwas.
2. Kolejność kodonów na mRNA decyduje o kolejności aminokwasów w wytwarzanym białku.
3. Proces translacji zachodzi w jądrze komórkowym.
b)Podaj zestawienie nukleotydów w antykodonie tRNA przenoszącym tyrozynę (Tyr).
c)Podaj znaczenie obecności porów w otoczce jądrowej dla procesu translacji.

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (3 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Dwaj bracia (I i II) są daltonistami. Każdy z nich ma czworo dzieci: dwie córki i dwóch synów. Potomstwo brata I jest zdrowe, natomiast jeden syn i jedna córka brata II cierpią na daltonizm.

a)Zapisz najbardziej prawdopodobne genotypy obu braci i matek ich dzieci, posługując się symbolami: D – brak daltonizmu, d – daltonizm.

Genotyp brata I         Genotyp matki jego dzieci
Genotyp brata II         Genotyp matki jego dzieci

b)Zaznacz, jakie jest prawdopodobieństwo, że córki brata I będą nosicielkami daltonizmu.
  1. 25%,
  2. 50%,
  3. 75%,
  4. 100%

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Grupy krwi człowieka (A, B, AB, i 0) uwarunkowane są występowaniem w populacji ludzkiej trzech alleli oznaczonych jako: IA, IB, i. Rodzice dziecka mają grupę krwi A.

a)Określ wszystkie możliwe genotypy tych rodziców, posługując się podanymi symbolami.

Genotypy matki
Genotypy ojca

b)Przedstaw przypadek, kiedy dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi inną, niż rodzice. Zapisz odpowiednią krzyżówkę.

Krzyżówka

Krzyżówka

Genotyp dziecka
Fenotyp dziecka

Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (1 pkt)

Mutacje Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Podczas replikacji fragmentu cząsteczki DNA komórki nastąpiła zmiana nukleotydu w jednej z jej nici (zapis poniżej). Nie nastąpiła korekta błędu i fragment cząsteczki DNA będzie podlegał kolejnym replikacjom, podczas których zmiana zostanie przekazana do kolejnych cząsteczek DNA. Zmiana, którą przedstawiono na schemacie to mutacja genowa.

... CACTTAGAA ... nić matrycowa
... GTGAGTCTT ... nić syntetyzowana

Zakreśl na schemacie miejsce, w którym powstała mutacja, i wyjaśnij na czym ona polegała.

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Dziedziczenie Pozostałe

Galaktozemia – choroba genetyczna człowieka, jest wywoływana przez zmutowany recesywny allel (a) genu niesprzężonego z płcią i dziedziczy się według praw Mendla. Choroba ta występuje tylko u osób homozygotycznych pod względem tego genu.

Podaj prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u dziecka zdrowych, heterozygotycznych rodziców. Zapisz poniżej odpowiednią krzyżówkę i podkreśl genotyp chorego dziecka.

Genotypy rodziców (P): ♀ ♂
Gamety:
Genotypy dzieci (F1):
Prawdopodobieństwo:

Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono przepływ informacji genetycznej od DNA do białka.

Ekspresja informacji genetycznej
a)Podaj nazwy procesów oznaczonych na schemacie literami X i Y, wybierając je spośród wymienionych.

translacja,       transkrypcja,       transdukcja

X.
Y.

b)Podaj nazwy trzech rodzajów RNA wytwarzanych w procesie X. Podkreśl ten rodzaj kwasu, który zawiera informację o składzie aminokwasów syntetyzowanego białka.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 19. (4 pkt)

Skład organizmów Ekspresja informacji genetycznej Mutacje Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Cząsteczka insuliny składa się z dwóch różnych łańcuchów polipeptydowych – A i B. Występują w niej trzy mostki dwusiarczkowe stabilizujące strukturę cząsteczki: jeden w łańcuchu polipeptydowym A oraz dwa – łączące łańcuchy A i B. Początek sekwencji kodującej (znajdującej się na nici nieulegającej transkrypcji) genu kodującego jeden z łańcuchów polipeptydowych insuliny jest następujący:

5’ ATGGCCCTGTGGATGCGCCTCCTGCCCCTGCTGGCG ... 3’.

Podczas eksperymentu użyto czynnika mutagennego, który w dwu przypadkach wywołał delecje, tzn. transkrybowane mRNA było pozbawione fragmentu sekwencji składającego się z kolejnych nukleotydów. W wyniku translacji powstały łańcuchy polipeptydowe (1. i 2.) o innej sekwencji aminokwasów niż w łańcuchu prawidłowym.

I. przypadek – polipeptyd 1. powstał na podstawie delecji 4 nukleotydów (od 10 do 13 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie)
II. przypadek – polipeptyd 2. powstał na podstawie delecji 9 nukleotydów (od 10 do 18 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie).

19.1. (0–1)

Na podstawie tekstu uzasadnij, że cząsteczka insuliny ma strukturę III- i IV-rzędową.

Struktura III-rzędowa:

Struktura IV-rzędowa:
 

19.2. (0–1)

Określ, który polipeptyd (1. czy 2.) będzie miał bardziej zmienioną sekwencję aminokwasów w porównaniu z polipeptydem prawidłowym. Odpowiedź uzasadnij.
 

19.3. (0–1)

Podaj nazwę czwartego aminokwasu w sekwencji prawidłowego polipeptydu oraz nazwę czwartego aminokwasu w polipeptydzie 1. Przyjmij założenie, że w ich skład nie wchodzi aminokwas kodowany przez kodon START.

Polipeptyd prawidłowy:
Polipeptyd 1:
 

19.4. (0–1)

Określ, czy opisane mutacje mogły być spowodowane działaniem kolchicyny, która jest czynnikiem mutagennym blokującym wrzeciono kariokinetyczne. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18. (5 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

U groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) autosomalne allele (A) i (B) dwóch różnych genów kodują dwa enzymy odpowiedzialne za wytworzenie różowego barwnika płatków kwiatów. Każdy z tych enzymów katalizuje jeden z dwóch etapów syntezy barwnika różowego i brak nawet jednego z nich powoduje białą barwę kwiatów. Skrzyżowano dwie biało kwitnące rośliny, w wyniku czego w pokoleniu pierwszym (F1) otrzymano wyłącznie rośliny mające kwiaty różowe o genotypie AaBb, gdzie recesywne allele tych genów (a) i (b) to zmutowane allele kodujące niefunkcjonalne enzymy. Każdy z dwóch genów odpowiedzialnych za wytworzenie różowego barwnika kwiatów występuje w populacji groszku w postaci dwóch alleli.

18.1. (0–2)

Podaj wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach białych oraz podkreśl wśród nich dwa, których skrzyżowanie ze sobą doprowadzi do uzyskania wyłącznie roślin o kwiatach różowych.
 

18.2. (0–2)

Wykonaj krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ fenotypy pokolenia drugiego (F2) powstałego po skrzyżowaniu roślin o genotypach AaBb. Podaj, w jakim stosunku liczbowym występują fenotypy w pokoleniu F2.

Krzyżówka

Fenotypy w pokoleniu F2:
Stosunek liczbowy fenotypów F2:
 

18.3. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące dziedziczenia barwy kwiatów u groszku pachnącego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Każdy z dwóch enzymów niezbędnych do wytworzenia różowego barwnika kwiatów u groszku pachnącego kodowany jest przez allele wielokrotne. P F
2. Podwójne heterozygoty groszku mają fenotyp mieszany, czyli prezentują barwy kwiatów każdego z obojga homozygotycznych rodziców. P F
3. Cecha – biała barwa – kwiatów groszku ujawnia się u osobnika będącego pojedynczą lub podwójną homozygotą recesywną. P F

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 12. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Autosomalny allel (D), warunkujący obecność w erytrocytach czynnika Rh (Rh+), dominuje nad allelem (d) – brak czynnika Rh (Rh–). W tabeli przedstawiono pary rodziców (A–D) o różnych grupach krwi pod względem czynnika Rh.

kobieta mężczyzna
A. Rh- Rh-
B. Rh- Rh+
C. Rh+ Rh-
D. Rh+ Rh+

12.1. (0–1)

Podaj wszystkie możliwe pary genotypów rodzicielskich, przy których prawdopodobieństwo urodzenia dziecka mającego grupę krwi Rh+ wynosi 100%. Zastosuj odpowiednie oznaczenia alleli, które zostały podane w tekście.
 

12.2. (0–1)

Spośród par rodziców A–D wybierz tę, w przypadku której może wystąpić choroba hemolityczna noworodka, wywołana tzw. konfliktem serologicznym. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając obecność Rh w erytrocytach dziecka i matki oraz możliwe genotypy ojca.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (1 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Analizowano sposób dziedziczenia trzech cech u pewnej rośliny. Każda cecha warunkowana jest jednym genem. Wykonano odpowiednie dwugenowe krzyżówki, a ich wyniki zamieszczono w tabeli.

Genotypy rodziców AaBb x aabb AaDd x aadd
Genotypy potomstwa i liczba osobników potomnych AaBb – 102 AaDd – 179
Aabb – 103 Aadd – 18
aaBb – 98 aaDd – 22
aabb – 97 aadd – 181

Na podstawie analizy wyników z tabeli podaj, która para genów jest sprzężona. Odpowiedź uzasadnij.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Skrzyżowano dwie karłowate rośliny pewnego gatunku: jedna z nich miała kwiaty czerwone, a druga – kwiaty białe. W pokoleniu potomnym wszystkie rośliny miały kwiaty różowe. Wśród nich 75% stanowiły rośliny karłowate, a 25% – rośliny wysokie.

Uwaga: poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania polecenia 27b).

Między allelami genu mogą występować podane niżej formy dominacji (I–III):

I. Dominacja całkowita – u heterozygot cechy warunkowane przez allel dominujący ujawniają się w pełni.
II. Dominacja niecałkowita – u heterozygot cechy warunkowane przez allel dominujący ujawniają się tylko częściowo.
III. Kodominacja (współdominowanie) – u heterozygot ujawniają się cechy warunkowane przez obydwa allele.

a)Uzupełnij poniższą legendę – wpisz obok literowych oznaczeń alleli warunkowane przez nie warianty cech. Następnie, na podstawie tej legendy, zapisz genotypy form rodzicielskich.

Zastosuj litery:
A i a – na określenie alleli warunkujących wysokość roślin
B i b – na określenie alleli barwy kwiatów.

Legenda:
A – allel warunkujący
a – allel warunkujący
B – allel warunkujący
b – allel warunkujący

Genotypy rodziców:

b)Określ, które z wymienionych powyżej form dominacji (I–III) występują między
  1. allelami warunkującymi wysokość roślin przedstawionego gatunku:
  2. allelami warunkującymi barwę kwiatów tych roślin:

Strony