1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Genetyka

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Mutacje Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono wyjściową sekwencję nukleotydów w wybranym fragmencie cząsteczki DNA.

GTATATCGTGGG
CATATAGCACCC

Spośród czterech sekwencji, w których doszło do mutacji (A–D), wybierz i zaznacz tę, która powstała przez podstawienie pojedynczego nukleotydu w obrębie przedstawionego fragmentu DNA.

A.
GTAATCGTGGG
CATTAGCACCC

B.
GTATACGTGGG
CATATGCACCC

C.
GTATATGGTGGG
CATATACCACCC

D.
GTATATACGTGGG
CATATATGCACCC

Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 29. (2 pkt)

Genetyka - pozostałe Podaj/wymień

Badano częstość rekombinacji (% crossing-over) pomiędzy czterema genami: m, v, w oraz y, znajdującymi się na chromosomie X muszki owocowej.

Uzyskano następujące wyniki:
między m i v = 3,0 %
między m i y = 33,7 %
między v i w = 29,4 %
między w i y = 1,3 %

Na podstawie przedstawionych danych określ:

a) które dwa geny leżą na chromosomie najbliżej siebie
b)kolejność czterech badanych genów na chromosomie

Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (3 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

U kotów jedna para alleli (B i b) warunkująca barwę sierści jest sprzężona z płcią. Ruda barwa sierści jest warunkowana przez allel B (XB), natomiast barwa czarna – przez allel b (Xb). Osobniki heterozygotyczne mają barwę szylkretową (część włosów jest czarnych, część – rudych).

a)Ustal, jaką barwę sierści miał samiec, jeżeli wśród jego potomstwa z rudą samicą jedno kocię było szylkretowe, a troje kociąt było rudych. Zapisz genotyp i fenotyp tego samca.

Genotyp samca

Fenotyp samca

b)Podaj płeć rudych kociąt w tym miocie.
c)Wyjaśnij, dlaczego wśród potomstwa tych kotów nie pojawią się szylkretowe samce.

Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Barwa kolców malin jest warunkowana przez dwa geny dziedziczące się niezależnie. Dominujący allel A jednego genu warunkuje pojawienie się kolców o zabarwieniu różowym, natomiast recesywny allel a tego genu odpowiada za ich kolor zielony. Obecność dominującego allelu B drugiego genu skutkuje zwiększeniem intensywności koloru różowego, co prowadzi do powstania kolców purpurowych. Allel B nie wpływa na zmianę barwy kolców zielonych.
Po skrzyżowaniu rośliny o kolcach różowych z rośliną mającą kolce zielone otrzymano w pokoleniu F1 wszystkie rośliny o kolcach purpurowych.

a)Podaj genotypy roślin z pokolenia rodzicielskiego (P) mających:

różowe kolce ,

zielone kolce

b)Zaznacz zestaw fenotypów (A–D), które powinny wystąpić najliczniej i najmniej licznie wśród dużej liczby potomstwa uzyskanego z nasion po skrzyżowaniu roślin z pokolenia F1.
Fenotyp najliczniejszy Fenotyp najmniej liczny
A kolce purpurowe kolce różowe
B kolce różowe kolce zielone
C kolce purpurowe kolce zielone
D kolce różowe kolce purpurowe

Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (1 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki tRNA uczestniczącej w procesie translacji, a w tabeli – fragment kodu genetycznego.

tRNA
Kodon (zapisany od końca 5' do 3') Aminokwas
AUA izoleucyna
AUC izoleucyna
AUG metionina
UAC tyrozyna
UAG STOP
CAU histydyna
CUA leucyna
GUA walina

Zapisz triplet nukleotydów w kodonie mRNA oznaczony jako XYZ oraz nazwę aminokwasu, który zostanie przyłączony do przedstawionej cząsteczki tRNA.

Kodon

Aminokwas

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (3 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono dziedziczenie daltonizmu w pewnej rodzinie.

Dzrewo rodowe
a)Zapisz genotypy osób oznaczonych na schemacie numerami 1–3, stosując symbole literowe D i d na oznaczenie alleli genu odpowiedzialnego za rozróżnianie kolorów.
b) Określ, na podstawie krzyżówki genetycznej, prawdopodobieństwo (w %), że kolejny syn pary B też będzie zdrowy.

Krzyżówka

 

 

 

Prawdopodobieństwo

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

W układzie grupowym krwi Rh wyróżnia się dwie grupy krwi: Rh+ (obecność w błonie krwinek aglutynogenu D) i Rh- (brak aglutynogenu D w błonach krwinek). Czynnik D dziedziczy się jednogenowo i autosomalnie.
W tabeli przedstawiono różne zestawy genotypów rodziców. Allel warunkujący obecność aglutynogenu grupy krwi Rh+ oznaczono literą D, natomiast literą d – allel warunkujący jego brak.

Matka Ojciec
A Dd Dd
B dd DD
C DD dd
D dd Dd
E Dd dd
a)Podaj oznaczenie literowe przypadku (A–E), w którym prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktu serologicznego między organizmem matki i dziecka wynosi 100%.
b)Wypisz wszystkie oznaczenia literowe tych przypadków (A–E), w których na pewno nie może wystąpić konflikt serologiczny między organizmem matki i dziecka.

Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Każdy rodzaj cząsteczki tRNA ma zdolność przyłączania określonego aminokwasu i dzięki sekwencji trzech nukleotydów zwanej antykodonem rozpoznaje komplementarny dla niego kodon w mRNA.
Na schemacie przedstawiono fragment nici mRNA oraz trzy cząsteczki tRNA (A–C), przenoszące aminokwasy zapisane w tym fragmencie (te cząsteczki ułożono w sposób przypadkowy). Strzałką oznaczono kierunek odczytu informacji genetycznej. W tabeli zamieszczono fragment kodu genetycznego.

Synteza białek
a)Ustal, jaka będzie kolejność tRNA, oznaczonych literami A, B i C, przyłączanych w procesie syntezy białka na matrycy mRNA o podanej sekwencji nukleotydów.

Kolejność tRNA

b)Na podstawie tabeli z fragmentem kodu genetycznego zapisz nazwy kolejnych aminokwasów (oznaczonych na schemacie literami X, Y, Z) w powstałym trójpeptydzie.

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 28. (3 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

W komunikacie o zaginięciu mężczyzny między innymi napisano:

Wiek 52 lata, wzrost wysoki (180 cm), sylwetka wysportowana, krótkie włosy blond, oczy jasnoniebieskie. Cechy charakterystyczne – leworęczność oraz szeroka blizna na prawym policzku. Mężczyzna jest chory na hemofilię i wymaga regularnego podawania leków.

a)Wymień trzy cechy podane w opisie tego mężczyzny, które są uwarunkowane genetycznie. Dla każdej z nich określ sposób dziedziczenia, korzystając z informacji w tabeli.
Cecha mężczyzny Sposób dziedziczenia cechy
(autosomalna / sprzężona z płcią)
1.
2.
3.
b)Spośród cech podanych w opisie wymień jedną tzw. cechę ilościową, której dziedziczenie nie zawsze jest zgodne z prawami Mendla.

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (2 pkt)

Choroby człowieka Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono sposób dziedziczenia jednej z chorób genetycznych człowieka.

Schemat dziedziczenia
a)Zaznacz nazwę choroby, której sposób dziedziczenia przedstawiono na schemacie.
  1. daltonizm
  2. hemofilia
  3. zespół Downa
  4. fenyloketonuria
b)Zapisz krzyżówkę genetyczną zilustrowaną powyższym schematem oraz zakreśl w niej genotyp chorego dziecka.
Krzyżówka

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (3 pkt)

Układ immunologiczny Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W celu wywołania odporności na drobnoustroje chorobotwórcze lekarze zalecają szczepienia ochronne. Tradycyjna szczepionka zawiera martwe lub żywe drobnoustroje chorobotwórcze, o osłabionej zjadliwości. Najczęściej podawana jest przez iniekcję (w zastrzyku). Rozwój technik inżynierii genetycznej umożliwia zastąpienie szczepionek tradycyjnych, szczepionkami wytwarzanymi w zmodyfikowanych genetycznie roślinach, co ilustruje schemat.

Wytwarzanie szczepionki przez rośliny
a)Uzasadnij, uwzględniając zawartość szczepionki i sposób jej podawania, że opisana szczepionka „biotechnologiczna” jest bezpieczniejsza od szczepionki tradycyjnej.

Zawartość szczepionki

Sposób podawania

b)Podkreśl trzy cechy odporności organizmu, która zostanie wywołana podaniem opisanej szczepionki.

nieswoista,    swoista,    sztuczna,    naturalna,    bierna,    czynna

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (3 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Czynnik krwi Rh dziedziczony jest u człowieka jednogenowo i autosomalnie. Osoby z grupą krwi Rh+ mają na błonie erytrocytów antygen D, którego obecność warunkuje dominujący allel genu D, natomiast allel recesywny d odpowiada za brak tego antygenu. Kobieta z Rh⎯ oczekuje dziecka z mężczyzną Rh+, którego matka ma grupę krwi Rh⎯.

a)Podaj genotypy rodziców tego dziecka.

Genotyp kobiety     Genotyp mężczyzny

b)Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ, jakie jest prawdopodobieństwo (w %), że dziecko tej pary będzie miało krew grupy Rh+.
Krzyżówka

Prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z grupą krwi Rh+

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na rysunku przedstawiono etapy klonowania pierwszego ssaka, w wyniku którego powstała słynna owca Dolly.

Klonowanie owcy Dolly
a)Uporządkuj wymienione w tabeli czynności, tak aby odpowiadały kolejnym etapom klonowania. Wpisz odpowiednio numery 2–6.
Opis czynności Numer etapu
Przeniesienie zarodka do macicy kolejnej owcy rasy szkockiej
Pobudzanie podziałów komórkowych oocytu impulsem elektrycznym
Hodowanie zarodka we wczesnym stadium rozwojowym w warunkach laboratoryjnych
Pobranie oocytu od owcy rasy szkockiej, usunięcie z niego jądra komórkowego 1
Pobranie komórki somatycznej od owcy rasy fińskiej i przeniesienie jej jądra komórkowego do oocytu owcy rasy szkockiej
Otrzymanie klonu
b)Zaznacz owcę, której klonem była owca Dolly. Odpowiedź uzasadnij.
  1. owca rasy fińskiej
  2. owca rasy szkockiej
  3. zastępcza matka owca rasy szkockiej

Uzasadnienie

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość informacji dotyczących kodu genetycznego. Wpisz w tabelę literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

P/F
A Kodon zawsze składa się z trzech nukleotydów.
B Niektóre kodony mogą wyznaczać więcej niż jeden aminokwas.
C Każdy z 64 kodonów kodu genetycznego odpowiada konkretnemu aminokwasowi.

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 33. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Geny A, B, C i D kodują w układzie pełnej dominacji odpowiednio enzymy A i B, odpowiedzialne za wytworzenie produktu w postaci czerwonego barwnika z białego substratu, oraz enzymy C i D – odpowiedzialne za wytworzenie produktu w postaci barwnika purpurowego, również z białego substratu.
Na schematach I i II przedstawiono sposób dziedziczenia każdej z barw wraz z przykładem odpowiedniej krzyżówki genetycznej.

Krzyżówka

Podaj fenotypy rodzicielskie oraz fenotypy pokolenia F1 w każdej z przedstawionych krzyżówek (I i II).

I.   rodzic 1   rodzic 2   F1
II.   rodzic 3   rodzic 4   F1

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (1 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniżej przedstawiono dwie metody postępowania, którego celem jest wprowadzenie do komórki bakterii nowego genu. W obydwu metodach wektorem jest zrekombinowany plazmid, który dodawany jest do pożywki, na której są hodowane bakterie. W ten sposób bakterie mogą ulec transformacji. Różnica w obydwu metodach polega na sposobie otrzymywania zrekombinowanego plazmidu.

Metoda I – polega na wycięciu odpowiedniego fragmentu DNA dawcy, zawierającego interesujący nas gen, i połączeniu go z plazmidem.
Metoda II – polega na wyizolowaniu z komórki dawcy odpowiedniego mRNA, syntezie komplementarnej do mRNA nici DNA i po uzyskaniu dwuniciowej struktury DNA połączeniu jej z plazmidem.

Na podstawie: E. Solomon, L. Berg, D. Martin, C. Vilee, Biologia, wyd VII, Warszawa 2011.

Wyjaśnij, dlaczego w przypadku, gdy do komórki bakteryjnej wprowadzany jest ludzki gen w celu uzyskania ludzkiego białka, można zastosować tylko II metodę.

Strony