Podaj/wymień

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Ssaki Podaj/wymień

Na wykresie przedstawiono zależność między masą ciała (wielkością) a zużyciem tlenu u różnych ssaków.

Określ zależność przedstawioną na wykresie.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14. (3 pkt)

Fizjologia roślin Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień

W tabeli przedstawiono dane dotyczące intensywności transpiracji badanego gatunku rośliny zależnie od szybkości wiatru.


Szybkość wiatru (m/sek)	1	2	3	4	5
Intensywność transpiracji (jednostki umowne)	15	32	42	48	52

a)	Narysuj wykres liniowy ilustrujący zależność intensywności transpiracji tej rośliny od szybkości wiatru.

b)	Podaj dwa czynniki, inne niż wymienione w zadaniu, które wpływają na intensywność transpiracji u roślin.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Nasienne Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono budowę anatomiczną łodygi rośliny dwuliściennej i rośliny jednoliściennej.

Porównaj budowę anatomiczną przedstawionych łodyg i podaj dwie różnice w ich budowie widoczne na schemacie.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Wirusy, wiroidy, priony Budowa i funkcje komórki Podaj/wymień

Wirusy roślinne przenoszone są z rośliny na roślinę przeważnie przez owady odżywiające się sokiem roślinnym. Aby przenieść się z zainfekowanej komórki roślinnej do komórki sąsiedniej, nie muszą dokonywać lizy komórki lub odpączkowywać, tak jak wirusy zwierzęce.

a)	Podaj nazwę struktur występujących w komórce roślinnej, przez które mogą przenosić się wirusy roślinne z komórek zainfekowanych do komórek sąsiednich.

b)	Podaj przykład funkcji, jaką te struktury pełnią w komórce roślinnej.

Matura Czerwiec 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1. (1 pkt)

Skład organizmów Podaj/wymień

Siarka jest jednym z pierwiastków biologicznie ważnych.

Podaj, w jaki sposób siarka warunkuje tworzenie struktury białek.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 37. (2 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Metody badawcze i doświadczenia Podaj/wymień

Jedną z podstawowych metod stosowanych obecnie w badaniach molekularnych i inżynierii genetycznej jest PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy). Jest to reakcja umożliwiająca powielenie (amplifikację) w krótkim czasie fragmentu genomowego DNA w miliardach kopii. Metoda ta pozwala na analizę bardzo małych, wręcz śladowych ilości DNA.

Podaj dwa przykłady praktycznego zastosowania PCR.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 36. (2 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj/wymień

Na poniższym schemacie przedstawiono zmiany liczebności ptaków w Europie w latach 1980–2002.

a)	Określ tendencję zmian liczebności ptaków siedlisk rolniczych.

b)	Podaj przykład działalności człowieka, która wpływa na zmianę liczebności ptaków siedlisk rolniczych.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 35. (1 pkt)

Ekologia Podaj/wymień

Wróble i bociany są ptakami siedlisk rolniczych. Wróbel jest głównie ziarnojadem, natomiast pokarmem bociana są drobne kręgowce i owady. Jedną z przyczyn spadku liczebności wróbla może być spadek dostępności miejsc lęgowych. Wróble czasem zakładają swoje gniazda w dolnych partiach dużych gniazd bociana białego.

Podaj nazwę przedstawionej zależności międzygatunkowej

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Poniższe opisy dotyczą różnych rodzajów zmienności.

Prowadzi do powstania nowych alleli genów, które nie występowały w układzie rodzicielskim, a także może prowadzić do powstania zmian w strukturze lub ilości chromosomów.
Warunki zewnętrzne (temperatura, światło, czy rodzaj pokarmu) mogą modyfikować efekty genów, przez co mogą wpływać decydująco na właściwości fenotypowe organizmu.
W wyniku segregacji chromosomów w mejozie lub losowego łączenia się gamet powstają nowe kombinacje genów, co warunkuje różnorodność fenotypową potomstwa.

a)	Obok poniższych nazw rodzajów zmienności wpisz litery (A, B, C), którymi oznaczono ich opisy.

fluktuacyjna
rekombinacyjna
mutacyjna

b)	Podaj, która z wymienionych zmienności nie ma znaczenia ewolucyjnego.

Znaczenia ewolucyjnego nie ma zmienność

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14. (2 pkt)

Stawonogi Podaj/wymień

Informacja do zadań 13. i 14.
Na rysunkach poniżej przedstawiono przedstawicieli różnych grup systematycznych stawonogów.
Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości stawonogów.

Wymień dwie cechy budowy morfologicznej, które są wspólne dla wszystkich stawonogów.

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Stawonogi Podaj/wymień

Informacja do zadań 13. i 14.
Na rysunkach poniżej przedstawiono przedstawicieli różnych grup systematycznych stawonogów.
Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości stawonogów.

Przyporządkuj poszczególne stawonogi do wymienionych grup, wpisując poniżej ich oznaczenia literowe.

Owady
Pajęczaki

Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Metabolizm - pozostałe Podaj/wymień

Na uproszczonym schemacie przedstawiono struktury A i B występujące w komórce roślinnej oraz procesy zachodzące w tych strukturach.

Podaj nazwy tych struktur oraz nazwy procesów, które w nich zachodzą.

A. Struktura Proces
B. Struktura Proces

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 33. (2 pkt)

Ekologia Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono fragment sieci zależności pokarmowych w lesie sosnowym.

a)	Na podstawie powyższego schematu zapisz jeden łańcuch pokarmowy składający się z czterech elementów.

b)	Wymień wszystkie poziomy troficzne, do których należy dzięcioł duży.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (1 pkt)

Mutacje Podaj/wymień

Ramka odczytu mRNA to zestaw wielu kodonów ułożonych obok siebie, zaczynający się kodonem START i kończący się kodonem STOP.

Określ, jakie konsekwencje dla odczytu informacji genetycznej mogą mieć mutacje typu delecja lub insercja jednego lub dwóch nukleotydów.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 31. (1 pkt)

Genetyka - pozostałe Podaj/wymień

W poniższej tabeli przedstawiono przykład mutacji genowej. W kodowanym przez ten gen białku nie zmieniła się po mutacji ani sekwencja aminokwasów, ani też jego funkcja.


Sekwencja nukleotydów mRNA przed mutacją	UUU	UUC	UCC	UAA
Kodowane aminokwasy	fenyloalanina	fenyloalanina	seryna	tyrozyna
Sekwencja nukleotydów mRNA po mutacji	UUU	UUU	UCC	UAA
Kodowane aminokwasy po mutacji genu	fenyloalanina	fenyloalanina	seryna	tyrozyna

Podaj cechę kodu genetycznego, która pozwoliła w przedstawionym przypadku na zachowanie sekwencji aminokwasów w białku, pomimo zajścia mutacji genowej.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 29. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

W tabeli przedstawiono różne umaszczenia sierści królików i warunkujące je genotypy.

a)	Wypisz z tabeli wszystkie allele genu decydującego o umaszczeniu królików.

b)	Podaj allel, który jest recesywny w stosunku do wszystkich pozostałych alleli.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (2 pkt)

Paprotniki Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces przemiany pokoleń u paproci.

a)	Podaj nazwę i sposób rozmnażania się roślin (pokoleń) oznaczonych na schemacie numerami I i II.

I
II

b)	Zaznacz na schemacie literą R strukturę, w której zachodzą podziały mejotyczne.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17. (3 pkt)

Tkanki roślinne Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono przekrój poprzeczny jednego z organów rośliny okrytonasiennej.

a)	Podaj nazwę przedstawionego organu roślinnego i określ, czy jego budowa jest charakterystyczna dla roślin jednoliściennych, czy dwuliściennych.

b)	Podaj nazwę elementu oznaczonego na schemacie literą D i określ jego funkcję.

c)	Wybierz ze schematu i zapisz literę tkanki, która

transportuje wodę
kontroluje parowanie wody

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16. (2 pkt)

Tkanki roślinne Podaj/wymień

Na rysunkach przedstawiono trzy przykłady tkanki okrywającej, występującej na różnych organach roślinnych.

a)	Do każdego przykładu tkanki (A–C) przyporządkuj wszystkie najbardziej prawdopodobne miejsca jej występowania w roślinie. Wybierz ich numery z poniższych.

korzenie
łodygi
liście
kwiaty

A.
B.
C.

b)	Podaj, jaką rolę w procesie transportu wody w roślinie spełniają włośniki i aparaty szparkowe.

Matura Sierpień 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1. (2 pkt)

Enzymy Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono etapy trawienia białek w przewodzie pokarmowym człowieka.

a)	Podaj nazwę enzymu oznaczonego na schemacie numerem 1.

b)	Określ, w którym odcinku przewodu pokarmowego zachodzi rozkład białek podczas reakcji oznaczonej literą B.

Podaj/wymień

Strony